Ο Τραμπ αποθεώνει τον Τζολάνι – Τί είπε για Ισραήλ-Ιράν – Συμφωνίες και με Κατάρ

Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ δεν περιθωριοποιήθηκε από το ταξίδι του στον Κόλπο και ότι οι καλές σχέσεις των ΗΠΑ με αυτές τις χώρες είναι επωφελείς και για το Ισραήλ: «Το να έχεις μια σχέση όπως έχω εγώ με αυτές τις χώρες… νομίζω ότι είναι πολύ καλό για το Ισραήλ», είπε ο Τραμπ. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν ήθελε ακύρωση των κυρώσεων στη Δαμασκό, οι οποίες είχαν επιβληθεί κατά του καθεστώτος Άσαντ.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ ενημέρωσαν το Ισραήλ για την απόφαση άρσης των κυρώσεων στη Συρία: «Τους είπαμε ότι το κάνουμε. Ο λόγος που το έκανα, και νομίζω ότι ήταν πολύ δημοφιλές, σίγουρα στη Μέση Ανατολή.» Ο Τραμπ ανέφερε ότι μίλησε με τον Ερντογάν και τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, οι οποίοι «πίστευαν ότι ήταν σημαντικό να το κάνεις»

Επιπλέον, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Air Force One ότι οι συναντήσεις του με τον αλ-Σαράα πήγαν καλά, προσθέτοντας ότι είναι «υπέροχος», «νέος, ελκυστικός, σκληρός άνδρας» με «ισχυρό παρελθόν» (να σημειωθεί πως επρόκειτο για τζιχαντιστή που είχαν επικηρύξει οι ίδιες οι ΗΠΑ).  Ο Τραμπ είπε, ακόμα, ότι ο πρόεδρος της Συρίας έχει «πραγματικές πιθανότητες» να διατηρήσει την ενότητα της Συρίας.

Επιπλέον, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι η χώρα θα ενταχθεί τελικά στη Συμφωνία του Αβραάμ, μία από τις σημαντικότερες οδηγίες που έδωσε κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους. Ο αλ-Σαράα απάντησε θετικά όταν ρωτήθηκε για την ενδεχόμενη ένταξη στη συμφωνία, σύμφωνα με τον Τραμπ, ο οποίος ωστόσο τόνισε: «Νομίζω ότι πρέπει πρώτα να βάλουν τάξη στα πράγματα».

Στο μεταξύ, η Συρία χαιρέτισε τη συνάντηση μεταξύ του προέδρου Σαράα και του Ντόναλντ Τραμπ ως «ιστορική» και δήλωσε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «επιβεβαίωσε τη δέσμευση της χώρας του να σταθεί στο πλευρό της Συρίας σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία». «Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, τονίστηκε η σημασία της άρσης των κυρώσεων κατά της Συρίας και της στήριξης της διαδικασίας ανάκαμψης και ανασυγκρότησης», σύμφωνα με δήλωση του συριακού υπουργείου Εξωτερικών.

Στη συνάντηση εξετάστηκαν επίσης τρόποι «ενίσχυσης της συροαμερικανικής εταιρικής σχέσης στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της συνεργασίας για την εξάλειψη της επιρροής μη κρατικών παραγόντων και μη συριακών ένοπλων ομάδων που εμποδίζουν τη σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένου του ISIS και άλλων απειλών», προστέθηκε στην ανακοίνωση.

Στη συνάντηση Τραμπ-Σαράα, παραβρέθηκε επίσης ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμμετείχε μέσω τηλεφώνου, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ενώ τονίστηκε πως θα ακολουθήσουν συναντήσεις μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο και του υπουργού Εξωτερικών της Συρίας.

Μεγάλο deal με το Κατάρ

ΗΠΑ και Κατάρ υπέγραψαν συμφωνίες για την αγορά επιβατικών αεροσκαφών Boeing από την Qatar Airways και την πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών MQ-9B (Predator Β) από τις ένοπλες δυνάμεις του Κατάρ.

Σύμφωνα με τον Τραμπ, ο διευθύνων σύμβουλος της Boeing Κέιλ Όρτμπεργκ, που υπέγραψε την πρώτη συμφωνία μαζί με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Qatar Airways Μπαντρ Μποχάμεντ Αλ Μέερ, του είπε ότι «πρόκειται για τη μεγαλύτερη παραγγελία στην ιστορία της Boeing». «Είναι περισσότερα από 200 δισ. δολάρια και 160 αεροσκάφη, είναι φανταστικό. Επομένως, είναι ρεκόρ, Κέλι και συγχαρητήρια στην Boeing», σχολίασε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Δεν είναι σαφές ποιους τύπους αεροσκαφών επιδιώκει να αγοράσει το Κατάρ. Η Boeing δεν εκδίδει πλέον τιμοκαταλόγους για τα αεροσκάφη της αλλά, με βάση τα πιο πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία για το ακριβότερο τζετ της, το 777X, μια συμφωνία για την αγορά 160 τέτοιων αεροσκαφών ανέρχεται σε περίπου 70 δισεκ. δολάρια.

Οι αναλυτές του τομέα των αερομεταφορών εξήγησαν εξάλλου ότι συνήθως οι αεροπορικές εταιρείες αγοράζουν με μεγάλη έκπτωση, όταν κάνουν μαζικές αγορές. Ούτε η Boeing, ούτε η Qatar Airways, ανταποκρίθηκαν σε ένα αίτημα για κάποιο σχόλιο.

Η παρέμβαση Νετανιάχου

Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, φέρεται να άσκησε πίεση προς τον  Τραμπ, ζητώντας του να μην προχωρήσει στην άρση των αμερικανικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί κατά της Συρίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Associated Press, το αίτημα αυτό διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψης του Ισραηλινού ηγέτη στην Ουάσινγκτον, τον περασμένο μήνα.

Η είδηση προέρχεται από Ισραηλινό αξιωματούχο που μίλησε στο AP υπό καθεστώς ανωνυμίας, λόγω της ευαισθησίας του ζητήματος και της διπλωματικής φύσης των συνομιλιών. Η πρωτοβουλία του Νετανιάχου ερμηνεύεται ως ένδειξη της συνεχιζόμενης ανησυχίας του Ισραήλ για τις εξελίξεις στη Συρία και για την ενίσχυση της επιρροής του Ιράν και της Χεζμπολάχ στην περιοχή μέσω της Δαμασκού.

Η Συρία εξακολουθεί να θεωρείται από το Ισραήλ ένα γεωπολιτικά κρίσιμο και ασταθές μέτωπο, ειδικά μετά την ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ από αντάρτικες δυνάμεις και την άνοδο στην εξουσία του Άχμαντ αλ-Σαράα. Παρά τη νέα κυβέρνηση, η Δαμασκός διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την Τεχεράνη, κάτι που προκαλεί έντονες επιφυλάξεις στην ισραηλινή ηγεσία.

Η φερόμενη παρέμβαση του Νετανιάχου έρχεται σε μια περίοδο που ο Τραμπ επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, επενδύοντας στην προσέγγιση με τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου, σε μια προσπάθεια οικονομικής και διπλωματικής ανασύνταξης της περιοχής. Την ίδια στιγμή ισραηλινά ΜΜΕ αναφέρονται σε ρήξη στις σχέσεις του με τον ισραηλινό πρωθυπουργό.

Ισραήλ και Ιράν

Ο Τραμπ δεν έχει προγραμματίσει επίσκεψη στο Ισραήλ, γεγονός που δημιουργεί ερωτήματα για τη θέση του στενού συμμάχου στις προτεραιότητες της Ουάσινγκτον, καθώς ο Τραμπ πιέζει τον πρωθυπουργό Νετανιάχου για νέα εκεχειρία στον 19μηνο πόλεμο της Γάζας. Ο Τραμπ εξέφρασε την «ένθερμη ελπίδα» του ότι η Σαουδική Αραβία θα ομαλοποιήσει σύντομα τις σχέσεις με το Ισραήλ, ακολουθώντας άλλες αραβικές χώρες από την προηγούμενη θητεία του (2017-2021). «Αλλά θα το κάνετε με τον δικό σας ρυθμό», είπε.

Ο Τραμπ ζήτησε σήμερα αυστηρή εφαρμογή των αμερικανικών κυρώσεων που στοχοθετούν το Ιράν, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα να επιτευχθεί συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, σε ένα πλαίσιο ολοένα και μεγαλύτερης αντίθεσης των ΗΠΑ στον εμπλουτισμό ουρανίου από την Τεχεράνη.

«Θέλω να συνάψω συμφωνία με το Ιράν. Θέλω να κάνω κάτι, αν είναι δυνατόν», δήλωσε ο Τραμπ στη διάρκεια συνόδου κορυφής των έξι χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου στο Ριάντ. «Προτρέπω σθεναρά όλα τα έθνη να ενωθούν μαζί μας για να εφαρμοστούν πλήρως και απολύτως οι κυρώσεις που μόλις επέβαλα στο Ιράν», συνέχισε ο Αμερικανός πρόεδρος,  που χαρακτήρισε το Ιράν ως «την πιο καταστροφική δύναμη στην Μέση Ανατολή».

Ο χαρακτηρισμός αυτός είναι «παραπλανητικός» σημείωσε ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγτσί, μερικές ημέρες μετά τον τέταρτο γύρο των συνομιλιών ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης..

Το Reuters για την μεσανατολική πολιτική Τραμπ

Ο Τραμπ ξεκίνησε την περιοδεία του στον Κόλπο την Τρίτη με μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα άρουν τις μακροχρόνιες κυρώσεις κατά της Συρίας και ότι εξασφάλισε επένδυση ύψους 600 δισ. δολαρίων από τη Σαουδική Αραβία προς τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ συμφώνησαν να πουλήσουν στη Σαουδική Αραβία πακέτο εξοπλισμών αξίας σχεδόν 142 δισ. δολαρίων, το οποίο ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε ως τη μεγαλύτερη «συμφωνία αμυντικής συνεργασίας» που έχει γίνει ποτέ από την Ουάσινγκτον.

Μιλώντας σε επενδυτικό φόρουμ στο Ριάντ στην έναρξη ενός ταξιδιού με έμφαση στις συμφωνίες, που συνοδεύτηκε από έντονη διπλωματική κινητικότητα, ο Τραμπ δήλωσε ότι ενήργησε κατόπιν αιτήματος του ντε φάκτο ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, για άρση των κυρώσεων. «Αχ, τι κάνω για τον πρίγκιπα!» είπε ο Τραμπ, προκαλώντας γέλια στο ακροατήριο. Τόνισε ότι οι κυρώσεις επιτέλεσαν τον σκοπό τους αλλά τώρα είναι καιρός η χώρα να προχωρήσει μπροστά.

Η κίνηση σηματοδοτεί μεγάλη στροφή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν τη Συρία κράτος-χορηγό της τρομοκρατίας το 1979, επέβαλαν κυρώσεις το 2004 και τις ενίσχυσαν μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου το 2011.  Ο Τραμπ και ο Σαουδάραβας πρίγκιπας υπέγραψαν συμφωνία που καλύπτει την ενέργεια, την άμυνα, την εξόρυξη και άλλους τομείς. Ο Τραμπ επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις με τους Σαουδάραβες ώστε να βελτιωθούν οι περιφερειακές σχέσεις με το Ισραήλ και να υπάρχει αντίβαρο έναντι του Ιράν.

Δεν ήταν σαφές αν η συμφωνία περιλαμβάνει τα μαχητικά F-35 της Lockheed Martin, τα οποία, σύμφωνα με πηγές, έχουν συζητηθεί. Ο πρίγκιπας δήλωσε ότι το συνολικό πακέτο θα μπορούσε να φτάσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια μελλοντικά. Η Σαουδική Αραβία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες αμερικανικών όπλων, και οι δύο χώρες διατηρούν ισχυρούς δεσμούς επί δεκαετίες, βασισμένους στην ανταλλαγή πετρελαίου έναντι ασφάλειας.

Ωστόσο, οι σχέσεις τους είχαν επιβαρυνθεί μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 από Σαουδάραβες πράκτορες στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο μπιν Σαλμάν ενέκρινε την επιχείρηση, αλλά το Ριάντ αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή. Ο Τραμπ δεν ανέφερε το περιστατικό κατά την επίσκεψή του και αποκάλεσε τον μπιν Σαλμάν «απίστευτο άνθρωπο».

Ο Τραμπ θα συνεχίσει το ταξίδι του στο Κατάρ την Τετάρτη και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα την Πέμπτη, σε μια περιοδεία με επίκεντρο τις επενδύσεις και όχι τα ζητήματα ασφαλείας. Ο Τραμπ εθεάθη να συνομιλεί με αρκετούς Σαουδάραβες αξιωματούχους, όπως τον επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου Γιασέρ αλ-Ρουμαγιάν, τον CEO της Aramco Αμίν Νάσερ και τον υπουργό Επενδύσεων Χαλίντ αλ-Φαλίχ, παρακολουθώντας μακέτες για τα φιλόδοξα αναπτυξιακά έργα της χώρας.

Ο μπιν Σαλμάν έχει επικεντρωθεί στη μεταρρύθμιση της σαουδαραβικής οικονομίας μέσω του προγράμματος Vision 2030, που περιλαμβάνει γιγαντιαία έργα όπως η NEOM, μια φουτουριστική πόλη στο μέγεθος του Βελγίου. Το πετρέλαιο παρήγαγε το 62% των εσόδων του κράτους πέρσι. Ωστόσο, το βασίλειο έχει περιορίσει κάποιες φιλοδοξίες λόγω αυξανόμενου κόστους και πτώσης των τιμών του πετρελαίου.