Ο Τραμπ αγαπάει τους οικονομικούς πολέμους

Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης  – 

Ο πρόεδρος Τραμπ έχει εμπιστοσύνη στην “τρόϊκα των στρατηγών”. Αναφερόμαστε στους τρεις ανώτατους αξιωματικούς των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που έχουν θέσεις ευθύνης στην κυβέρνηση Τραμπ. Είναι ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Χέρμπερτ Μακ Μάστερ και ο Προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Τζον Κέλι.

Οι συνεχείς ανακατατάξεις που συμβαίνουν στον Λευκό Οίκο δεν τους επηρεάζουν. Εξαιρείται ο Μακ Μάστερ, ο μόνος από την τριανδρία που συζητείται το ενδεχόμενο αντικατάστασης του. O πιο ισχυρός άνδρας της “τρόϊκας” είναι χωρίς αμφιβολία ο Τζον Κέλι. Είναι ο πρώτος απόστρατος στρατηγός που κατέλαβε την θέση του Προσωπάρχη από τα χρόνια της προεδρικής θητείας του Ρίτσαρντ Νίξον. Ο Κέλι, αξιωματικός των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων επί πέντε δεκαετίες, έφτασε να συγκρουστεί ακόμα και με την οικογένεια του Αμερικανού προέδρου.

Ήταν αυτός που κατάφερε να εξοβελίσει τον Τζάρεντ Κούσνερ από το καθημερινό briefing του Λευκού Οίκου. Ο σύζυγος της Ιβάνκα Τραμπ συμμετείχε στο briefing, ως σύμβουλος του Προέδρου για την Μέση Ανατολή. Ο Τζον Κέλι θεωρουσε ότι ο γαμπρός του Τραμπ ήταν αναξιόπιστος για να έχει πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες, λόγω της εμπλοκής του στο σκάνδαλο “Russiagate”. Όπως είδαμε ο Αμερικανός Πρόεδρος εμπιστεύτηκε στο τέλος την κρίση του Προσωπάρχη του.

Η είσοδος του Κέλι στην κυβέρνηση τον περασμένο Αύγουστο ήταν καθοριστικής σημασίας, προκειμένου οι Μάτις και Μακ Μάστερ να επιβάλλουν τις θέσεις τους στον πρόεδρο για το Αφγανιστάν. Προηγουμένως ο υπουργός Άμυνας και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας είχαν ζητήσει με υπόμνημα τους την αποστολή 4.000 επιπλέον Αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν. Δόθηκε σκληρή μάχη με τον Στίβεν Μπάνον, τότε πανίσχυρο προεδρικό σύμβουλο, που είχε αντίθετη άποψη.

Το Αφγανιστάν στοιχίζει ζωές και χρήματα

Ο “αρχιτέκτονας” της προεκλογικής στρατηγικής του Αμερικανού μεγιστάνα, πρώην επικεφαλής του δημοφιλούς ακροδεξιού ιστότοπου “Breitbart News”, θεωρούσε το Αφγανιστάν μία χαμένη υπόθεση. Ο Ντόναλντ Τραμπ προεκλογικά είχε ισχυριστεί πως ο πόλεμος έχει στοιχίσει σε πολλές “ζωές και χρήματα”. Παρατηρώντας την κατάσταση στο Αφγανιστάν, δύο δεκαετίες σχεδόν μετά την εισβολή των ΗΠΑ, μοιάζει όντως να στοιχίζει πολύ ακριβά.

Οι Ταλιμπάν έχουν ανασυνταχθεί και έχουν υπό τον έλεγχο τους μεγάλες περιοχές της χώρας. Η κεντρική κυβέρνηση του Αφγανιστάν ελέγχει μόνο την πρωτεύουσα Καμπούλ και ορισμένους οδικούς άξονες. Είναι διεφθαρμένη σε τέτοιο βαθμό που προκαλεί την απέχθεια των Αφγανών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση του αδελφού του πρώην Αφγανού προέδρου Χαμίντ Καρζάϊ, ο οποίος ήταν γνωστός μεγαλέμπορος ναρκωτικών.

Το Αφγανιστάν είναι ένα συνονθύλευμα φυλών και φατριών, δεν έχει παράδοση ενιαίου κεντρικού κράτους. Μόνο το φονταμενταλιστικό Ισλάμ έχει την δύναμη να υπερβαίνει τις φατριαστικές διαφορές, όπως διαπίστωσαν στο παρελθόν και οι σοβιετικοί. Ο Μπάρακ Ομπάμα, αν και απέσυρε στρατιωτικές δυνάμεις από το Ιράκ, έδωσε μεγάλη βαρύτητα στο Αφγανιστάν, χωρίς όμως επιτυχία.

Παρά την προεκλογική του ρητορική, ο Τραμπ συντάχθηκε με τους στρατηγούς και απέστειλε ενισχύσεις στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο. Ταυτόχρονα απέπεμψε τον Μπάνον από τον Λευκό Οίκο, με αφορμή τα βίαια επεισόδια ακροδεξιών διαδηλωτών στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια. Ο Μπάνον χαρακτήρισε την αποπομπή του ως “μία νίκη του αμερικανικού κατεστημένου“. Για τον πρώην προεδρικό σύμβουλο οι ΗΠΑ έπρεπε να στρέψουν την προσοχή τους στον μεγαλύτερο εχθρό τους, που δεν είναι άλλος από την Κίνα.

Η Αμερική σε αδιέξοδο

Η κατάσταση στο Αφγανιστάν επιδεινώνεται διαρκώς, οι αμερικανικές ενισχύσεις δεν επαρκούν για την σταθεροποίηση της κατάστασης. Οι Ταλιμπάν και άλλες ισλαμικές ομάδες πραγματοποίησαν τον περασμένο Ιανουάριο μία σειρά αιματηρών επιθέσεων στα καλύτερα φυλασσόμενα σημεία της αφγανικής πρωτεύουσας. Παρά τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που περιλαμβάνουν τσιμεντένια τείχη και άπειρα σημεία ελέγχου της αφγανικής αστυνομίας, αλλη μία επίθεση αυτοκτονίας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 2 Μαρτίου στην Καμπούλ.

Οι ΗΠΑ είναι σε αδιέξοδο στο Αφγανιστάν. Από την μία πλευρά εμπλέκονται σε έναν πόλεμο που είναι φανερό ότι δεν μπορούν να κερδίσουν. Από την άλλη πλευρά εάν αποχωρήσουν η αφγανική κυβέρνηση θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Ο στρατός και τα σώματα ασφαλείας του Αφγανιστάν δεν έχουν την παραμικρή ελπίδα έναντι των “μπαρουτοκαπνισμένων” μαχητών των Ταλιμπάν.

Με το ISIS να ηττάται στα πεδία των μαχών στην Συρία και στο Ιράκ, ένα Αφγανιστάν υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν θα αποτελέσει πόλο έλξης για όλα τα τζιχαντιστικά στοιχεία του σουνιτικού Ισλάμ. Στο Αφγανιστάν δραστηριοποιείται ήδη το ISIS, αποτελούμενο από πρώην μέλη των Ταλιμπάν που ορκίστηκαν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος. Το ISIS στο Αφγανιστάν έχει ξεκινήσει πόλεμο εναντίον όλων, ακόμα και εναντίον των Ταλιμπάν.

Προτεραιότητα ο οικονομικός πόλεμος με την Κίνα

Ο Αφγανός πρόεδρος Άσραφ Γάνι πρότεινε μία διέξοδο πριν μερικές μέρες. Για πρώτη φορά μετά την αμερικανική εισβολή, ένας Αφγανός πρόεδρος κάλεσε τους Ταλιμπάν σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Ο Γάνι δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να συζητήσει κατάπαυση του πυρός, ανταλλαγή κρατουμένων και να αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν ως “νόμιμη πολιτική οργάνωση”. Στο παρελθόν ο Γάνι ως προεδρικός υποψήφιος ήταν σφοδρός πολέμιος της πρόθεσης της κυβέρνησης Ομπάμα για διάλογο με τους “μετριοπαθείς Ταλιμπάν”.

Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε καταδικάσει με σφοδρότητα τις επιθέσεις των Ταλιμπάν του περασμένου Ιανουαρίου λέγοντας “σκοτώνουν παντού αθώους ανθρώπους“. Όμως ούτε ο νυν Πρόεδρος απέκλεισε το ενδεχόμενο μελλοντικών διαπραγματεύσεων με τους Ταλιμπάν. “Θα έρθει ίσως η στιγμή να συνομιλήσουμε με τους Ταλιμπάν, αλλά θα χρειαστεί πολύς χρόνος“, ήταν ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα της δήλωσης του. Ίσως οι προτάσεις Γάνι δείχνουν ότι δεν χρειάστηκε τελικά πολύς χρόνος. Είναι απίθανο ο Αφγανός πρόεδρος να προχώρησε σε μία σχετική διπλωματική πρωτοβουλία, χωρίς να έχει έρθει σε συννενόηση με την αμερικανική κυβέρνηση.

Δύο μέρες μετά από τις δηλώσεις Γάνι, ο Τραμπ πήρε την απόφαση επιβάλλει δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο. Ο παγκόσμιος τύπος έγραψε για “έναρξη οικονομικού πολέμου” από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος σημείωσε στο twitter πως “οι οικονομικοί πόλεμοι είναι καλοί και κερδίζονται εύκολα“. Ακριβώς το αντίθετο από την περίπτωση του Αφγανιστάν, το οποίο έχει εξελιχθεί σε “έναν κακό στρατιωτικό πόλεμο που κερδίζεται δύσκολα“.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει χρησιμοποιήσει μία σειρά απαξιωτικών χαρακτηρισμών εις βάρος του Στίβεν Μπάνον και έχει κρατήσει πολλές ισορροπίες έναντι του αμερικανικού κατεστημένου. Όμως ο Ντόναλντ Τραμπ μοιάζει να συμφωνεί κατά βάθος με τον αμφιλεγόμενο πρώην σύμβουλο του. Αιφνιδιάζοντας τους πάντες την Παρασκευή απέδειξε πως παραμένει πιστός σε μία βασική του προεκλογική υπόσχεση.

Την έναρξη οικονομικού πολέμου με την Κίνα, ακόμα και αν παραβιάζονται οι πιο “ιεροί κανόνες” του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, το ελεύθερο εμπόριο. Εάν το επόμενο διάστημα δούμε διπλωματικές πρωτοβουλίες των ΗΠΑ για το Αφγανιστάν δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε καθόλου.