Ο Τσαβούσογλου τα μασάει για τα Στενά

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου αναφέρθηκε στο ζήτημα που έχει ανακύψει με τα Στενά των Δαρδανελλίων, καθώς η Ουκρανία είχε ζητήσει να κλείσουν για τα ρωσικά πλοία και ο Ερντογάν (επισήμως τουλάχιστον) σιωπούσε. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έκανε μια σιβυλλική δήλωση ότι «η Τουρκία δεν είναι σε πόλεμο και δεν μπορεί να κλείσει τα Στενά, αλλά…. αν είναι σε πόλεμο άλλα κράτη… και αν δεχτούμε ότι υπάρχει πόλεμος», τότε μπορεί να τα κλείσει. Υπενθυμίζεται ότι από χθες ασκούνται στην Τουρκία πιέσεις για να συμμετάσχει και στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

«Αν κριθεί ότι η Τουρκία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση θα κλείσουν τα Στενά του Βοσπόρου, δεν κλείνουν τα Στενά χωρίς να συντρέχουν οι όροι που έχουν θεσπιστεί», δήλωσε σε Τούρκους δημοσιογράφους κατά την επίσκεψή του στο Καζακστάν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Προσέθεσε όμως ότι οι «καθ’ ύλην αρμόδιοι μελετούν το θέμα μετά το επίσημο αίτημα της Ουκρανίας» και είπε ότι «τα άρθρα της Συνθήκης είναι σαφή και η Τουρκία θα εφαρμόσει πιστά τη συνθήκη του Μοντρέ χωρίς δισταγμό, όπως κάνει εξάλλου μέχρι σήμερα. Όμως πρέπει να αναφερθεί, ότι ακόμη και αν κλείσουν τα Στενά, η Ρωσική Ομοσπονδία έχει το δικαίωμα με βάση τη συνθήκη του Μοντρέ να ζητήσει την επάνοδο των πλοίων της στη βάση τους».

Προσέθεσε και κάτι που δείχνει να αμφισβητεί αν υπάρχει εμπόλεμη κατάσταση. «Οι ειδικοί μας μελετούν αν υπάρχει εμπόλεμη κατάσταση. Η Ουκρανία το ορίζει ως στρατιωτική επιχείρηση για την κατάληψη ολόκληρης της χώρας. Αν δεχθούμε νομικά την εμπόλεμη κατάσταση, αυτή η διαδικασία για το κλείσιμο των Στενών θα μπορεί να ξεκινήσει. Εάν δεχθούμε μια κατάσταση πολέμου, θα απαγορεύσουμε τη διέλευση πολεμικών πλοίων στο πλαίσιο του Μοντρέ. Αλλά και να απαγορεύσουμε τη διέλευση πολεμικών, οι Ρώσοι έχουν τέτοιο δικαίωμα. Κατά τη σύναψη της σύμβασης, η Ρωσία είχε βάλει τη δική της ρήτρα. Τα θέματα αυτά ρυθμίζονται από τα άρθρα 19, 20 και 21», είπε.

«Υπάρχει μια ειδική διάταξη (σ.σ. άρθρο 19) στη συνθήκη του Μοντρέ. Ακόμα κι αν τα κλείσουμε, οι Ρώσοι έχουν δικαίωμα να μετακινηθούν. Όταν υπογραφόταν η συνθήκη, η Ρωσία είχε καταφέρει να προσθέσει αυτό το άρθρο υπέρ της. Στο τέλος λέει πως αν θέλει το πλοίο πια παρευξείνιας χώρας να περάσει από τα Στενά με αίτημα την επιστροφής στη βάση του, αυτό θα επιτρέπεται», τόνισε.

Τι προβλέπει η Συνθήκη του Μοντρέ

Ο Τούρκος υπουργός ουσιαστικά είπε ότι η κρίση μεταξύ των δύο χωρών επιδέχεται ερμηνείες κατά πόσο θεωρείται “πόλεμος” και κατά πόσο εμπλέκεται σε αυτόν η Τουρκία. «Σε έναν πόλεμο, όπου η Τουρκία δεν είναι εμπλεκόμενο μέρος, υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν σχετικά με τις χώρες που εμπλέκονται. Αν δεχτούμε ότι υπάρχει πόλεμος, η Τουρκία μπορεί να σταματήσει τη διέλευση πολεμικών πλοίων από τα Στενά», ανέφερε, ενώ σε διευκρινιστική ερώτηση για το αν η τρέχουσα κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί πόλεμος, στον οποίο έχει εμπλοκή και η Τουρκία, ο Τσαβούσογλου απάντησε ότι «εάν αποδεχτούμε ότι υπάρχει νομικά μία κατάσταση πολέμου, αυτή η διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει και μπορούμε να περιορίσουμε τη διέλευση των πολεμικών πλοίων αναλόγως».

Στη Συνθήκη αναφέρεται ότι εν καιρώ πολέμου, ακόμα κι αν δεν εμπλέκεται η Τουρκία, πολεμικά πλοία δεν θα διαπλέουν τα Στενά των Δαρδανελλίων, εκτός και αν παρέχουν συνδρομή σε εμπλεκόμενο κράτος που υπέστη επίθεση, όρος που “σηκώνει” πολλές ερμηνείες, καθώς θα μπορούσε και η Ρωσία να υποστηρίξει ότι έχουν καταρριφθεί αεροσκάφη της ή ότι χτυπήθηκαν πλοία της (όπως συνέβη όντως χθες δύο ρωσικά φορτηγά του εμπορικού ναυτικού της) ή ότι επιτέθηκαν Ουκρανοί στις συμμαχικές τηυς Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Υπενθυμίζεται ότι προκλήθηκε χθες αναστάτωση, όταν ένα φορτηγό πλοίο τουρκικών συμφερόντων, που όμως έφερε σημαία των Νήσων Μάρσαλ, επλήγη από οβίδα άγνωστης προέλευσης, ενώ απέπλεε από την Οδησσό με προορισμό την Ρουμανία. Το αμερικανικό πρακτορείο Reuters τόνιζε ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για το ποιος εκτόξευσε το βλήμα και προσέθετε ότι το πλοίο δεν υπέστη ζημίες ούτε τραυματίσθηκε κανείς. Αυτό το περιστατικό είχε ιδιαίτερη σημασία, γιατί αν ήθελε η Τουρκία να αναμιχθεί, θα μπορούσε να ανακοινώσει ότι απειλείται και ότι έχει δικαίωμα να κλείσει τα Στενά.