Οι 7+1 διεθνείς επιπτώσεις της κρίσης στο Παλαιστινιακό

Η επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ισραήλ, με τον τρόπο που εξελίχθηκε και την μονομέρεια που εκδήλωσε υπέρ της ισραηλινής πλευράς –λόγω και της ακύρωσης της τετραμερούς στο Αμμάν– μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες για τις ΗΠΑ, αλλά και για την Ευρώπη που ταυτίζεται μαζί τους. Η ακραιφνής και άνευ όρων στήριξη στην επίθεση του Ισραήλ στην Γάζα έχει ανομολόγητο σκοπό την εκκένωσή της από τον παλαιστινιακό πληθυσμό. Ο Νετανιάχου μίλησε εξ αρχής για επαναχάραξη του χάρτη της Μέσης Ανατολής.

Η επιχείρηση στη Γάζα μπορεί να επιφέρει μια σειρά από άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες εξελίξεις, που θα υπονομεύσουν τα αμερικανικά και δυτικά συμφέροντα σε πλανητική διάσταση. Αυτόν άλλωστε τον φόβο προσπάθησε να ξορκίσει η παρουσία στο Ισραήλ του προέδρου των ΗΠΑ, του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και λίγο πριν του υπουργού Άμυνας, μαζί με την έλευση δύο αεροπλανοφόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για πρωτοφανές γεγονός που αποδεικνύει ότι στην Ουάσιγκτον είναι ισχυρή η συναίσθηση της κρισιμότητας των στιγμών.

Ωστόσο, η ανατροπή των όποιων αρχικών σχεδιασμών που μπορεί να υπήρχαν από το μακελειό στο Νοσοκομείο Αλ Αλί της Γάζας, δεν οδήγησε την αμερικανική ηγεσία σε στοιχειώδη ρητορική αυτοσυγκράτηση, ώστε να επιτρέψει περιθώρια ελιγμών. Εξαίρεση τα απολύτως στοιχειώδη, η ανάγκη λειτουργίας ανθρωπιστικών διαδρόμων. Ως εκ τούτου, το αμερικανικό πράσινο φως στο Νετανιάχου για μια παρατεταμένη στρατιωτική επιχείρηση με όποιο κόστος συνεπάγεται σε ανθρωπιστικό επίπεδο, θα μπορούσε μεταξύ άλλων να προκαλέσει τεκτονικές μετατοπίσεις στο διεθνές σύστημα:

Πρώτον, την περαιτέρω συσπείρωση σουνιτών και σιιτών. Μια διαδικασία που δρομολογείται ήδη με την κινεζική συνδρομή και την προσέγγιση Ριάντ-Τεχεράνης. Η υπέρβαση των διαφορών τους έναντι του κοινού εχθρού μπορεί να συντονίσει ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο, από το Πακιστάν και την Ινδονησία μέχρι τις ακτές του Ατλαντικού, στην Αφρική και στις μεταναστευτικές παροικίες της Ευρώπης.

Δεύτερον, ακόμη και τα δεδηλωμένα φιλοδυτικά καθεστώτα στον μουσουλμανικό κόσμο θα αδυνατούν να συνεργαστούν, τουλάχιστον ανοιχτά, με τις ΗΠΑ και τη Δύση, υπό το βάρος της λαϊκής οργής. Οι μουσουλμανικές μάζες ήδη αναγάγουν τον πόλεμο στην Παλαιστίνη ως αγώνα κατά των απίστων και της συλλογικής Δύσης. Αυτή η συνθήκη δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την απώλεια ισχυρών ερεισμάτων που διατήρησαν για δεκαετίες την αμερικανική επιρροή σε ολόκληρη τη ζώνη όχι μόνον της Μέσης Ανατολής, αλλά ακόμη και αυτών της Κεντρικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής.

Τρίτον, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να απωλέσουν τους “δούρειους ίππους” τους στα ανταγωνιστικά παγκόσμια κέντρα, την Κίνα και τη Ρωσική Ομοσπονδία, που ήταν κατ’ εξοχήν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί (Ουιγούροι, Τάταροι, Καυκάσιοι, κεντροασιάτες κ.λπ). Αντιθέτως, ενισχύεται η εσωτερική συνοχή Ρωσίας και Κίνας, που στηρίζουν εμμέσως ή αμέσως τους Παλαιστινίους.

Τέταρτον, η Τουρκία υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορεί –ακόμη και να ήθελε– να προχωρήσει σε βήματα εξομάλυνσης με τη Δύση, όπως ήλπιζαν τα ατλαντικά κέντρα, λόγω της αντιισραηλινής και αντιδυτικής έξαρσης στην τουρκική κοινωνία. Επιπλέον, τα γεγονότα στην Παλαιστίνη πυροδοτούν εκ νέου την επιθυμία του Ερντογάν να καταστεί χαλίφης του παγκόσμιου μουσουλμανικού πληθυσμού και ως εκ τούτου θα δείξει ακόμη μεγαλύτερη εύνοια προς τους Παλαιστίνιους και θα διατυπώνει οξύτερο αντιδυτικό λόγο.

Ουκρανικό και τρομοκρατία

Πέμπτον, η παρατεταμένη κρίση δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα εκτοξεύσει τις τιμές της ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή οικονομική κρίση στη Δύση και συνακόλουθα ενδεχομένως να προκαλέσει κοινωνικές εκρήξεις, στις καταπονημένες εδώ και χρόνια από τη λιτότητα και τον πληθωρισμό δυτικές κοινωνίες.

‘Εκτον, αποσπά σε μεγάλο βαθμό την προσοχή από το μέτωπο της Ουκρανίας, όπου ήδη διαπιστώνονται σοβαρές ενδείξεις κόπωσης, αλλά και διάθεσης διευθέτησης του προβλήματος, εις βάρος των ευαισθησιών του Κιέβου. Η μεσανατολική κρίση μοιραία θα ενδυναμώσει τις φωνές κατά της στήριξης των Ουκρανών τόσο στην Ευρώπη όσο και στην ίδια την Αμερική. Φωνές που άλλωστε είχαν ήδη εκδηλωθεί και πριν την κρίση στο Ισραήλ.

Έβδομον, είναι εξαιρετικά πιθανή η επανεμφάνιση της τρομοκρατίας στη Δύση, η οποία αναπόφευκτα θα εντείνει τη γενική ανασφάλεια με ό,τι αυτό συνεπάγεται: περιορισμούς στα ταξίδια και στις μεταφορές, άνοδος της Ακροδεξιάς κλπ.

Όγδοον, γίνεται αναγκαία η αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής στην Ευρώπη, με τη σύμφωνη γνώμη ακόμη και των κύκλων που την υπέθαλπαν επί δεκαετίες. Ήδη η αδυναμία καθορισμού μιας πιο ξεκάθαρης φιλοϊσραηλινής πολιτικής από κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που θα το επιθυμούσαν, λόγω ακριβώς των μεταναστευτικών πληθυσμών που υπάρχουν στις χώρες τους, αποκαλύπτει την αυτοπαγίδευση των “χαλαρών” ευρωπαϊκών πολιτικών.

Σε τί πρέπει να δεσμευτεί το Ισραήλ

Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι συζητήσεις για το ποιον ωφελούν οι σφαγές αμάχων από τη Χαμάς στο Ισραήλ, ή η πυραυλική επίθεση στο νοσοκομείο της Γάζας λίγη σημασία έχουν. Αυτό που μετρά είναι τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί. Η εμμονή του Νετανιάχου σε μια ολοκληρωτική σύγκρουση με τους Παλαιστίνιους στην Γάζα, ή και στην Δυτική Όχθη, που θα “έλυνε” το πρόβλημα μια για πάντα –όπως πιστεύει αυτός και οι ομοϊδεάτες του– μπορεί να σημάνει την αρχή μιας κρίσης χωρίς ορίζοντα τέλους για τη Δύση.

Οι αποδεδειγμένα πολύ αδύναμες ηγεσίες στις ΗΠΑ (η εικόνα του γηραλέου Μπάιντεν να διαβάζει από “σκονάκι” τα λόγια του στη συνάντηση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό ήταν θλιβερή) και στην Ευρώπη δείχνουν ανίκανες να προωθήσουν λύσεις, Ειδικά οι κυβερνήσεις στην ΕΕ αδυνατούν να ασκήσουν μια συνεκτική κοινή εξωτερική πολιτική υπέρ των αμιγών ευρωπαϊκών συμφερόντων.

Μία τέτοια πολιτική θα σήμαινε την αποφασιστική ευρωπαϊκή παρέμβαση για την παύση των εχθροπραξιών και την έναρξη μιας ουσιαστικής συζήτησης για τη δημιουργία ανεξάρτητου και κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους. Αυτό σημαίνει ταυτόχρονη δέσμευση του Ισραήλ για αναστολή των σχεδίων δημιουργίας νέων οικισμών στη Δυτική Όχθη, αλλά και μέτρων κατά των ακραίων ισλαμιστικών οργανώσεων.

Αν δεν γίνουν αυτά τα βήματα για να πειστεί και ο μουσουλμανικός κόσμος ότι οι προθέσεις τουλάχιστον της Ευρώπης είναι ειλικρινείς και δεν εμφορούνται από την θεωρία του πολέμου των πολιτισμών, η επόμενη μέρα της σύγκρουσης θα φέρει νέα δεινά και για τους άμεσα εμπλεκόμενους και για τον Δυτικό Κόσμο. Ο συσχετισμός στο παγκόσμιο σύστημα αλλάζει αργά και σταθερά εις βάρος της Δύσης.