Οι Αμερικανοί ξανάρχονται – Μήνυμα με πολλούς αποδέκτες η επίσκεψη Πομπέο

Οι Αμερικανοί ξανάρχονται, ή είναι συγκυριακή η παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή; Η ολιγόωρη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στην Κύπρο, είχε και συμβολική και ουσιαστική σημασία, κυρίως για τη χρονική συγκυρία κατά την οποία πραγματοποιήθηκε. Μπορεί αυτή η επίσκεψη να έχει και προεκλογικό χαρακτήρα, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ επενδύει στους ψήφους των Ελληνοαμερικανών.

Όμως την ίδια ώρα, προφανώς η Ουάσιγκτον, αν και έχει αποχωρήσει από την περιοχή, εξακολουθεί να έχει συμφέροντα. Το απέδειξε και πρόσφατα με κινήσεις που έκανε, όταν με τις δικές της ευλογίες έγιναν συμφωνίες μεταξύ χωρών της ευρύτερης γειτονιάς μας. Οι συμφωνίες αυτές, η περιοδεία Πομπέο και η επίσκεψή του στην Κύπρο, συνιστούν ένα μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για τα τεκταινόμενα και δηλώνουν την παρουσία τους.

Την ίδια ώρα, δεν μπορεί να μην συνδεθεί η αιφνιδιαστική (γιατί έτσι ήταν) κάθοδος Πομπέο με την επίσκεψη, νωρίτερα την περασμένη εβδομάδα, του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ στην Κύπρο. Σε σχέση με το ταξίδι στην Κύπρο, εκείνα τα οποία θα μπορούσαν να επισημανθούν είναι πως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ανέδειξε, μεταξύ άλλων, τρία ζητήματα. Πρώτον, ανέδειξε την ανάγκη να υπάρξει διάλογος για επίλυση των διαφορών.

Από ότι πληροφορούμαστε, στη συνάντηση με την κυπριακή πλευρά παρέπεμψε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Στις δηλώσεις του επεσήμανε «ότι οι χώρες της περιοχής θα πρέπει να επιλύσουν διαφορές, περιλαμβανομένων αυτών σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας, κατά τρόπο διπλωματικό και ειρηνικό, τονίζοντας πως οι αυξανόμενες στρατιωτικές εντάσεις δεν βοηθούν κανένα, παρά μόνο τους αντίπαλους που θέλουν να δουν διαίρεση στην διατλαντική ενότητα». Εννοούσε προφανώς τη Ρωσία, για την οποία έθεσε διάφορα ζητήματα.

Ο Πομπέο μίλησε για τουρκικές παρανομίες

Δεύτερον, κατονόμασε τον δράστη των παρανομιών, που είναι η κατοχική Τουρκία. Αυτό δεν ήταν δεδομένο. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι «οι ΗΠΑ έχουν βαθιά ανησυχία για τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες της Τουρκίας η οποία εξερευνά τον φυσικό πλούτο σε περιοχές όπου η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν δικαιοδοσία στην Ανατολική Μεσόγειο».

Τρίτον, επανέλαβε την αμερικανική θέση ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους, περιλαμβανομένου και του δικαιώματος για τους υδρογονάνθρακες που βρέθηκαν στην υπό την κυριαρχία της θάλασσα και στην ΑΟΖ της». Και πρόσθεσε το επίσης γνωστό και επαναλαμβανόμενο, ότι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου θα πρέπει να κατανεμηθούν κατά τρόπο δίκαιο ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Τέτοιες τοποθετήσεις, γενικές και επαναλαμβανόμενες, εάν δεν συνοδεύονται με συγκεκριμένες υποδείξεις προς την Άγκυρα, προφανώς και δεν έχουν και τόση σημασία. Βεβαίως, ο Πομπέο δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στη Ρωσία. Σημείωσε πως στο πλαίσιο αυτό ήγειρε την ανησυχία των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά (όπως ανέφερε) «τις δραστηριότητες ξεπλύματος χρήματος της Ρωσίας και τις τακτικές επισκέψεις πλοίων της εδώ».

Η Κύπρος στη μέση

Ο Πομπέο, επιχειρώντας να “σπάσει” τις σχέσεις Λευκωσίας και Μόσχας, ανέφερε πως «γνωρίζουμε ότι όλα τα στρατιωτικά σκάφη που σταματούν σε κυπριακά λιμάνια δεν πραγματοποιούν ανθρωπιστικές αποστολές στη Συρία και ζητήσαμε από την Κύπρο και τον πρόεδρο Αναστασιάδη να λάβουν υπόψη τις ανησυχίες μας». Φυσικά είναι προφανές πως τέτοιες παρεμβάσεις δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, καθώς οι σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν καθορίζονται από τις ΗΠΑ, ούτε από καμία άλλη χώρα.

Πάντως, το γεγονός ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, γνώριζε βρισκόμενος στη Λευκωσία ότι η Άγκυρα δεν θα ανανέωνε την παράτυπη NAVTEX για τη συνέχιση των παράνομων ερευνών του Oruc Reis, αυτό σημαίνει πως είτε είχε ενημέρωση από τους Τούρκους, είτε ενεπλάκη και παρενέβη προς την Άγκυρα. Είναι σαφές πως ο “συνωστισμός” στη Λευκωσία και οι αλλεπάλληλες επισκέψεις στην Κύπρο, επιβεβαιώνουν πως οι δυο υπερδυνάμεις θέλουν απαραιτήτως παρουσία στο νησί.

ΗΠΑ και Ρωσία θέλουν να αξιοποιήσουν την Κύπρο στο έπακρο. Από τον Λαβρόφ, στον Πομπέο και στη μέση η Κυπριακή Δημοκρατία, που καλείται να αξιοποιήσει αυτό το “ενδιαφέρον” ή καλύτερα ανταγωνισμό. Αυτό για να γίνει προϋποθέτει μια τακτική ισορροπιών και διαμόρφωση ατζέντας, με το τι θέλουμε και επιδιώκουμε.