Οι ασταθείς συνθήκες ειρήνης ακριβά πληρώνονται – Ουκρανικό και Γάζα

Τις σκέψεις αυτές έκανα καθώς διάβαζα – για λόγους που δεν είναι του παρόντος – το παλιό βιβλίο του Γάλλου θεωρητικού και φιλοσόφου Ροζέ Γκαρωντύ “Το κινέζικο πρόβλημα” (εκδ. Βέγας, 1971) όπου πληροφορήθηκα πως η Κίνα δεν είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών το 1919, κάτι που δεν είχα κατεβάσει στον σκληρό δίσκο του μυαλού μου ή εν πάσει περιπτώσει αγνοούσα.

Η Κίνα μετά τη δημοκρατική επανάσταση και την ανατροπή της δυναστείας των Μαντσού 1911-1912 υπό τον Σου Γιάτ-σεν αντιμετώπιζε κυρίως τους ιμπεριαλισμούς δύο αυτοκρατοριών της Ιαπωνίας και της Ρωσίας, αλλά και τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς που είχαν αποσπάσει αποικιακά προνόμια από τους δύο πολέμους του οπίου (1839-1842) και (1856-1860)*. Τότε ξεσπάει κι ένα κίνημα εναντίον του σχεδίου της παράδοσης των σιδηροδρόμων στους Ευρωπαίους, το οποίο προσέλαβε και κοινωνικά χαρακτηριστικά εναντίον της επιχειρηματικής ελίτ που συνεργαζόταν με τους ξένους.

Το κίνημα της 4ης του Μάη 1919

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ανάδυσης ενός νέου τύπου εθνικιστικού ρεύματος στην Κίνα με πιο επεξεργασμένες θέσεις κατά των ξένων από τα παλαιότερα κινήματα των Τάι-Πιγκς και των Μπόξερς, οι νικήτριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του Μεγάλου Πολέμου πραγματοποιούν την Συνδιάσκεψη της Ειρήνης και υπογράφουν την Συνθήκη των Βερσαλλιών, την οποία αρνείται να υπογράψει η Κίνα.

Κι αυτό γιατί οι Ευρωπαίοι με τα άρθρα 156 και 157 της Συνθήκης παραχώρησαν τις γερμανικές αποικίες της Ασίας στην Ιαπωνία (Νέα Γουινέα – βορειοανατολικό τμήμα και Παλοάου. τότε γνωστό ως Γερμανικές Νήσοι του Ειρηνικού)**. Η κινέζικη κυβέρνηση πιέστηκε να μην υπογράψει από το “Kίνημα της 4ης Μαΐου” που ξεκίνησε από τους φοιτητές και υποστηρίχθηκε αμέσως με εργατικές απεργίες και από το αντιϊαπωνικό μποϋκοτάζ που αποφάσισε ο λαός.

Κρίσιμο ρόλο στο κίνημα αυτό έπαιξαν οι Λι Ντα-ζάο και Σεν Ντουξίν που έκαναν τις πρώτες επαφές με την κομμουνιστική διεθνή και ήταν από τους ιδρυτές του ΚΚ Κίνας το 1921. Με δυο λόγια, η Συνθήκη των Βερσαλλιών με τις ακραίες επιλογές της δεν οδήγησε μόνο στον χιτλερισμό και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά διαμόρφωσε και τις συνθήκες να μετατραπεί το εθνικιστικό μέτωπο της Κίνας σε κομμουνιστικό.

Οι Συνθήκες για Ουκρανία και Παλαιστίνη

Κατά διαβολική αντίθεση με τους ιμπεριαλιστές, η κυβέρνηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία ανήγγειλε την ακύρωση όλων ανισότιμων συμφωνιών που είχαν επιβληθεί στην Κίνα από το τσαρικό καθεστώς και την εγκατάλειψη όλων των προνομίων που απολάμβανε η Ρωσία στην Κίνα, ενώ ταυτόχρονα υποσχέθηκε βοήθεια στον κινέζικο λαό που αγωνιζόταν για την εθνική του ανεξαρτησία.

Δηλαδή οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις μοίρασαν μεταξύ τους τη λεία, ενώ η Σοβιετία αποχώρησε από τα καταχρηστικά προνόμια της τσαρικής Αυτοκρατορίας. Κι αυτά έχουν τη σημασία τους, γιατί είτε έτσι, είτε αλλιώς τόσο ο πόλεμος στη Γάζα, όσο και στην Ουκρανία θα τελειώσουν και θα υπογραφτούν συνθήκες.

Άρα, καλό είναι να ξέρουμε πως οι συνθήκες που υπογράφονται μετά από πολέμους, αν μένουν μόνο στο τιμωρητικό επίπεδο για τον ηττημένο, θα αποτύχουν. Οι συνθήκες καλό είναι να φροντίζουν πρωτίστως να αίρουν τα αίτια και τις αφορμές που οδήγησαν στον πόλεμο που έρχονται να θεραπεύσουν, για να έχουν μακροχρόνια ευεργετική ισχύ και να διασφαλίζουν την ειρήνη.

Η σχεδιαζόμενη διάσκεψη στην Ελβετία για την ειρήνευση στην Ουκρανία στην οποία ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν πενήντα χώρες, από τη στιγμή που δεν θα συμμετέχει η Ρωσία δεν θα οδηγήσει σε στέρεο έδαφος. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε σχετικά ότι «χωρίς τη Ρωσία η συζήτηση ζητημάτων ασφαλείας που μας αφορούν είναι εντελώς μάταιη», ενώ ανάλογη θέση πήρε και η Κίνα.

Είναι αυτονόητο πως η λήξη του πολέμου στην Ουκρανία πέρα από την οριστική διευθέτηση των ουκρανορωσικών συνόρων πρέπει να οδηγήσει σε μια διεθνή συνθήκη ασφάλειας στην Ευρώπη. Κι αυτή δεν μπορεί να προκύψει μονομερώς, ούτε μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας, ούτε μόνο μεταξύ ΕΕ-Ρωσίας, ούτε… ούτε.

Και στην περίπτωση της Γάζας, ποιοι θα κάτσουν στο τραπέζι; Ο Αμπάς, ο Μπάιντεν και ο Νετανιάχου; Και η Χαμάς, η Χεζμπολάχ, οι Χούτι θα μείνουν απέξω; Ή θα τους εκπροσωπήσει όλους ο Ερντογάν; Οι συνθήκες δεν είναι σαν τις συμφωνίες της Μάλτας, ή του Μινσκ που έγιναν λόγια του αέρα ή κουρελόχαρτα. Οι συνθήκες είναι για να αποτελούν θεμέλια ειρήνης.

 

---

 

*Οι πόλεμοι αυτοί ξέσπασαν επειδή ο Κινέζος αυτοκράτορας προσπάθησε να σταματήσει τις εισαγωγές οπίου από την Ινδία που έκαναν οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί, ώστε να προστατεύσει τον πληθυσμό από το δηλητήριο. Όμως, οι ξένοι με την τεχνολογική της υπεροχή κέρδισαν τους πολέμους και υποχρέωσαν την Κίνα να τους εκχωρήσει εδάφη (Χονγκ Κονγκ κ.ά.) και ευνοϊκά δασμολόγια.

** Η Γερμανική Αποικιακή Αυτοκρατορία κάλυπτε περίπου 2.9 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και είχε πληθυσμό περίπου 13 εκατομμυρίων ανθρώπων. Τις υπόλοιπες γερμανικές αποικίες μοιράστηκαν εκτός από την Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανίας, η Γαλλία και το Βέλγιο. (Αφρική: Καμερούν, Γκάνα, τότε γνωστή ως Γερμανική Ανατολική Αφρική, Ναμίμπια, τότε γνωστή ως Γερμανική Νότια Δυτική Αφρική, Ρουάντα-Ουρούντι, Τανζανία, τότε γνωστή ως Γερμανική Ανατολική Αφρική και Τογκό. Στην Ασία: Ωκεανία: Νήσοι Μάρσαλ, Νήσοι Καρολίνες και Νήσοι Μαριάνας).