Οι επιπτώσεις της πανδημίας – Η επόμενη ημέρα

Παρά την επικέντρωση των ΜΜΕ και των πλείστων από μας στη καθημερινή διαχείριση των προβλημάτων που ο ιός προκαλεί, έχει αρχίσει διεθνώς ένας προβληματισμός για πού θα οδηγηθούμε ως ανθρωπότητα εξ αιτίας του. Γίνεται φανερό σε όλο και περισσότερους ότι τα πράγματα την επομένη της πανδημίας δεν θα είναι όπως τα αφήσαμε πριν την εκδήλωση της νέας πανδημίας.

Ήδη αρκετοί διανοητές και ειδικοί καταγράφουν με άρθρα και αναλύσεις τους τις πρώτες εκτιμήσεις για την μετά-κορονοιό εποχή. Όλοι συγκλίνουν στο ότι το έθνος-κράτος θα ισχυροποιηθεί σε όλα τα επίπεδα. Η αποτυχία των συλλογικών και υπερεθνικών δομών όπως η ΕΕ και ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) να προστατεύσουν έγκαιρα και αποτελεσματικά τους πολίτες, αλλά και να στηρίξουν τα κράτη-μέλη τους, έχει οδηγήσει στην απαξίωση τους. Σε αυτές τις δύσκολες ώρες οι πολίτες ξαναστρέφονται στο κράτος τους για να βρουν στήριξη και προστασία. Αυτό θα σημαίνει ενδεχομένως και την επανεθνικοποίηση πολλών κοινοτικών πολιτικών της ΕΕ αν όχι και στην αποσύνθεση της.

Αλλάζουν και οι γεωπολιτικές ισορροπίες. Η αδυναμία των ΗΠΑ, εξ αιτίας της προβληματικής τους ηγεσίας, θέτει υπό αμφισβήτηση το παγκόσμιο τους ρόλο. Αντίθετα η επιτυχία της Κίνας στη καταπολέμηση του ιού και η αλληλεγγύη που επιδεικνύει σε χώρες όπως η Ιταλία, την αναδεικνύουν ως ένα εκ των παγκόσμιων ηγετών. Υπό αμφισβήτηση τίθεται και ο ρόλος των λαϊκιστών τύπου Μπόρις Τζόνσον που με τις πολιτικές τους έθεσαν τις χώρες τους σε σοβαρό κίνδυνο.

Η αδυναμία των ιδιωτικοποιημένων τομέων υγείας να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πληθυσμών αναδεικνύει την ανάγκη για ισχυροποίηση των δημόσιων νοσοκομείων και των εθνικών συστημάτων υγείας. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική και η παγκοσμιοποίηση έχουν αφήσει εκτεθειμένους εκατομμύρια φτωχούς πολίτες ιδιαίτερα σε ΗΠΑ και ΕΕ.

Συσπείρωση στο έθνος-κράτος

Εκτιμώ πως θα είναι πολύ δύσκολο ως αδύνατο να συνεχίσουν να εφαρμόζονται στον ίδιο βαθμό που εφαρμόζονταν μέχρι σήμερα. Η συσπείρωση γύρω από το έθνος-κράτος στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες αναμένεται να φέρει ισχυρότερα σύνορα και λιγότερη αλληλεγγύη σε μετανάστες και πρόσφυγες. Περισσότερο κράτος θα έχουμε τόσο στους τομείς της υγείας, οικονομίας αλλά και σε εκείνους της ασφάλειας.

Κάποια από τα έκτακτα μέτρα επιτήρησης των πολιτών που λαμβάνονται σήμερα με τη βοήθεια και της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης θα παραμείνουν και την επομένη μέρα του κορονοϊού, όπως έμειναν και μετά την εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας. Εκτιμώ επίσης πως μία άλλη σοβαρή και σημαντική αλλαγή θα είναι η υποχρεωτική και ταχεία ψηφιοποίηση της πολιτικής, οικονομικής και εκπαιδευτικής ζωής.

Τα συλλογικά όργανα των δημοκρατιών ενδεχομένως και οι ψηφοφορίες θα διεξάγονται σε μεγάλο βαθμό με ηλεκτρονικό τρόπο. Η εργασία από το σπίτι αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι των αλλαγών στο τομέα της οικονομίας. Αντιστοίχως η εξ αποστάσεως μόρφωση θα αποτελέσει απαραίτητη και εναλλακτική μορφή εκπαίδευσης που θα υιοθετηθεί σε μεγάλη κλίμακα, τόσο από τον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα.

Όλα τα πιο πάνω είναι οι δικές μου πρώτες σκέψεις και διαπιστώσεις. Έχουν να κάνουν με το τι εκτιμώ πως θα συμβεί σε παγκόσμιο επίπεδο και φυσικά όχι με τον ίδιο τρόπο και μορφή. Στο επόμενο άρθρο μου θα ασχοληθώ με το πώς αναμένω ότι ο κορονοιός και οι γεωπολιτικές αλλαγές που αυτός ενδεχομένως να οδηγήσει θα επηρεάσουν την Ελλάδα και τη Κύπρο. Σε ότι αφορά την Ελλάδα έχουμε τα πρώτα ενδιαφέροντα κείμενα από πρώην υπουργούς και καθηγητές των διεθνών σχέσεων.