Οι G-20 στη Ρώμη, για το κλίμα στη Γλασκώβη – Χαμηλές προσδοκίες (upd.)

Ξεκίνησε σήμερα η σύνοδος των ηγετών της G-20 στη Ρώμη, των είκοσι μεγαλύτερων οικονομιών στον κόσμο. Στο κέντρο της συζήτησης βρίσκεται η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αν και στην ατζέντα της συνόδου υπάρχουν και δημοσιονομικά θέματα, λόγω ελλείψεων στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ δε θα μπορούσε να λείπει και το ζήτημα της οικονομικής ανάκαμψης μετά τoν Covid-19. Στην πρώτη μέρα πάντως της Συνόδου, οι ηγέτες συμφώνησαν για τον παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή, απόφαση που υποστήριζε εξ’ αρχής ο πρόεδρος Μπάιντεν.

Ενόψει και της συνόδου COP για το κλίμα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε και πάλι για τους κινδύνους που ελλοχεύουν αν δεν υπάρξει άμεση δράση στον τομέα της κλιματικής αλλαγής. «Έχουμε δρόμο να διανύσουμε και πρέπει να επιταχύνουμε το βήμα προς όλους τους κλιματικούς μας στόχους», δήλωσε, ενώ υπογράμμισε την ιδιαίτερη ευθύνη που φέρουν οι G-20. Συνολικά οι χώρες του G-20 είναι υπεύθυνες για την παραγωγή περίπου του 80% του διοξειδίου του άνθρακα. «Έχουμε ακόμη τον χρόνο για να βάλουμε τα πράγματα στον σωστό δρόμο και αυτή η σύνοδος της G-20 είναι μια ευκαιρία να το πράξουμε», πρόσθεσε ο Γκουτέρες.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ντράγκι είχε ήδη ζητήσει οι συμμετέχουσες χώρες να δεσμευτούν για περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Πρόκειται για έναν από τους πιο φιλόδοξους στόχους που είχε τεθεί στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Σε δραματικούς τόνους ήταν και η παρέμβαση του Βρετανού πρωθυπουργού για το θέμα.

Ξεκινώντας με την παραδοχή ότι «δεν θα σταματήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στη Ρώμη, ούτε σε αυτή την COP», ο Τζόνσον αποτελεί έναν από τους πιο απαισιόδοξους ηγέτες σχετικά με το κλίμα. «Το περισσότερο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να καθυστερήσει η αύξηση της θερμοκρασίας», πρόσθεσε, ενώ παρομοίωσε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής με την πρώτη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή είναι η πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε» δήλωσε σε δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι αν δεν υπάρξει δραματική αλλαγή στον τρόπο ζωής μας, οι συνθήκες διαβίωσης ενδέχεται να επιδεινωθούν ραγδαία, ενώ στα κρισιμότερα προβλήματα για τις νέες γενιές ένταξε επίσης την πείνα, τις συγκρούσεις και τη μαζική μετανάστευση. «Αυτό το είδαμε με την κατάρρευση και την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και λυπάμαι που το λέω, αλλά ισχύει και σήμερα» τόνισε ο Βρετανός πρωθυπουργός.

Τα δημοσιονομικά

Ο Τζόνσον έκανε αναφορά και σε τηλεφώνημά του με τον Κινέζο πρόεδρο Σι, όπου αναφέρθηκαν στο θέμα των πηγών ενέργειας, με τον ηγέτη της Βρετανίας να επιμένει «στη δυνατότητα να εξέλθουμε από τον άνθρακα». Το Πεκίνο έκανε ένα πρώτο βήμα στο θέμα της ενεργειακής μετάβασης τον Σεπτέμβριο, με μία πρώτη δέσμευση να σταματήσει να κατασκευάζει εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα εκτός συνόρων.

Παρόλα αυτά, η Κίνα όπως και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, αντιμετωπίζει μεγάλο βαθμό εξάρτησης από τον άνθρακα, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να προχωρήσουν με πιο γοργά βήματα στην αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα εν μέσω ενεργειακής κρίσης. Αυτό αποτελεί πρόβλημα καθώς είναι καύσιμο που εκλύει πολύ μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα. Υπενθυμίζεται ότι οι Πούτιν και Σι συμμετέχουν στη σύνοδο μέσω σύνδεσης.

Το πιο κρίσιμο ζήτημα σε σχέση με τα οικονομικά στη συζήτηση των G-20 κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου θα είναι οι ελλείψεις που προκύπτουν στην παγκόσμια οικονομία από την “κρίση” στην τροφοδοτική αλυσίδα. Οι υπάρχουσες συνθήκες απειλούν την ομαλή πορεία της διεθνούς οικονομίας. Στο ίδιο πλαίσιο θα τεθεί και το θέμα του χρέους μικρότερων κρατών, ενώ δεν θα λείψει από το τραπέζι και το ζήτημα της ανάκαμψης από τα πλήγματα που δέχτηκαν οι οικονομίες λόγω Covid-19.

Το ζήτημα που αποτέλεσε το κυρίως σημείο σύγκλισης είναι αυτό του παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή, θέμα που είχε τεθεί επί τάπητος από όταν ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ ο Μπάιντεν. Κατά την πρώτη ημέρα εργασιών του G20, η ιταλική προεδρία ανακοίνωσε ότι επετεύχθη συμφωνία για την κατώτατη διεθνή φορολόγηση. Εντός του 2023 οι πολυεθνικές θα πληρώνουν ελάχιστο φόρο του 15% επί των κερδών τους και θα καταβάλλουν το ποσό στις χώρες εκείνες στις οποίες πωλούν προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους. Η κυβέρνηση Ντράγκι άφησε να διαρρεύσει την ικανοποίησή της για την υιοθέτηση του μέτρου.

“Χαστούκι” για τον Ερντογάν

Όμως, η σύνοδος στη Ρώμη αποτελεί την πρώτη ευκαιρία μετά από καιρό για τους ηγέτες να πραγματοποιήσουν διμερείς συναντήσεις για επιμέρους θέματα, καθώς οι συνθήκες που επικρατούσαν λόγω Covid-19, δεν το επέτρεπαν. Υπήρξε ήδη συνάντηση του Αμερικανού με τον Γάλλο πρόεδρο. Η συζήτησή τους έγινε σε καλό κλίμα παρά το στραβοπάτημα μετά την αιφνίδια ανακοίνωση της AUKUS. Από μεριάς του ο Μπάιντεν αναγνώρισε το “άτσαλο” της κατάστασης, όπως το χαρακτήρισε.

Εκείνος που μάλλον θα μείνει απογοητευμένος και από αυτή τη σύνοδο, είναι ο Ερντογάν. Παρά τις τουρκικές προσπάθειες, ο Μπάιντεν δεν θα τον συναντήσει κατ’ ιδίαν, με τους δύο ηγέτες να περιορίζονται σε χαιρετισμούς, με τον Αμερικανό πρόεδρο να χαιρετά μάλιστα τον Τούρκο ομόλογο του στρατιωτικά. Ο ίδιος ο Τούρκος ηγέτης, που είχε προηγουμένως προαναγγείλει διπλή συνάντηση με τον Μπάιντεν, σε Ρώμη και Γλασκώβη, πασχίζει, έστω και στο παρά πέντε, να επιτευχθεί συνάντηση στην ιταλική πρωτεύουσα.

Ως κύριο θέμα συζήτησης μεταξύ τους, ο Ερντογάν είχε αναφέρει την επιστροφή των 1,4 δισ. δολαρίων που έχει πληρώσει η Τουρκία για τα F-35. «Έχουμε μερικές πληροφορίες σχετικά με την παροχή F-16. Οι πληροφορίες που λάβαμε είναι ότι υπάρχει σχέδιο να πληρωθούμε με αυτά. Στο ανώτατο επίπεδο, φυσικά, θα ήταν σκόπιμο να μιλήσω με τον κ. Μπάιντεν» είχε αναφέρει ο Ερντογάν.

Με τη λήξη των εργασιών του G-20, πολλοί από τους ηγέτες θα μεταβούν στη Γλασκώβη για τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26). Εκεί θα συζητηθούν εκτενέστερα οι συνέπειες και τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. Η απόφαση των Πούτιν και Σι να μην παρευρεθούν στη Γλασκώβη, δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελπίδας για λήψη ισχυρής απόφασης. Την ίδια στιγμή, ο Μπάιντεν πλήττεται πολιτικά από την αποτυχία του να πείσει τους Δημοκρατικούς του Κογκρέσου να στηρίξουν εξ ολοκλήρου το πακέτο δαπανών που τους πρότεινε για το περιβάλλον και την οικονομία, ύψους 1,8 δισ. δολαρίων.

Όσον αφορά τη σύνοδο των G-20, το προσχέδιο του τελικού ανακοινωθέντος σύμφωνα με τις πληροφορίες του Reuters, κάνει λόγο για άμεση δράση σε ό,τι αφορά το στόχο για περιορισμό της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, χωρίς όμως να περιλαμβάνει νομικές δεσμεύσεις. «Παραμένουμε δεσμευμένοι στην τήρηση της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 που έχει στόχο την διατήρηση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου και της προσπάθειας για περιορισμό της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής» γράφει το προσχέδιο.

Ένταση με τους διαδηλωτές

Χιλιάδες άνθρωποι από διαφορετικές οργανώσεις συμμετέχουν σε ένα κύμα διαδηλώσεων στη Ρώμη λόγω της συνόδου των G-20. Ανάμεσα τους εργατικά συνδικάτα, ομάδες της Αριστεράς και το κίνημα “Παρασκευές για το Μέλλον”. Η συμμετοχή είναι μεγάλη, γεγονός που κινητοποίησε ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις. Περισσότεροι από 5.000 ένστολοι –αστυνομικοί και στρατιωτικοί– έχουν αναπτυχθεί στην ιταλική πρωτεύουσα. Παράλληλα, ελικόπτερα και drones θα ελέγχουν τους δρόμους, ενώ η συνοικία όπου διεξάγεται η σύνοδος με τους ηγέτες των κρατών έχει αποκλειστεί από την κυκλοφορία.

Η έντονη παρουσία των αρχών πάντως δε φάνηκε να πτόησε τους διαδηλωτές που βρέθηκαν στο σημείο για να διαμαρτυρηθούν για τις περιβαλλοντικές καταστροφές. Μια ομάδα από αυτούς επιχείρησε να κλείσει την οδό Κριστόφορο Κολόμπο, που οδηγεί στην Έουρ, τη συνοικία όπου λαμβάνει χώρα η σύνοδος G-20. Το μπλόκο έγινε μέσω καθιστικής-ειρηνικής διαμαρτυρίας στην κεντρική λωρίδα του δρόμου.

Η παρέμβαση των Ιταλών αστυνομικών ήταν άμεση και είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των διαδηλωτών. Κάποιες δεκάδες ανθρώπων όμως εξακολουθούν να μπλοκάρουν την πλαϊνή λωρίδα κυκλοφορίας που καταλήγει στην οδό όπου ξεκίνησε η διαμαρτυρία. Ωστόσο, η διέλευση των οχημάτων έχει αποκατασταθεί. Ακτιβιστές κατευθύνθηκαν και προς το υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιταλίας, με κεντρικό σύνθημα το “Αν δεν αλλάξει κάτι, θα μπλοκάρουμε την πόλη”.

Διπλωματία των εμβολίων από Ρωσία-Κίνα

Κατά τη συζήτηση γύρω απ’ την πανδημία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έθεσε στους υπόλοιπους ηγέτες το ζήτημα της αμοιβαίας “αναγνώρισης” των εμβολίων κατά του Covid-19. Κάλεσε παράλληλα τον ΠΟΥ να παίρνει πιο άμεσα τις αποφάσεις που οδηγούν στην έγκρισή τους. «Προτείνουμε να ζητήσουμε από τους υπουργούς Υγείας της G20 να βρούνε τάχιστα μια λύση για την αμοιβαία αναγνώριση των εθνικών πιστοποιητικών εμβολιασμού», ανέφερε.

Κλείνοντας την τοποθέτησή του για το θέμα, ο Πούτιν έθιξε και τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες στο να αποκτήσουν μαζική πρόσβαση στα εμβόλια, ενώ υπογράμμισε και την ανάγκη αυτά να προσαρμόζονται άμεσα στις παραλλαγές του ιού, που μπορεί να τον καταστήσουν μελλοντικά ακόμα πιο επικίνδυνο. «Αυτό συμβαίνει, μεταξύ άλλων, εξαιτίας του αθέμιτου ανταγωνισμού, του προστατευτισμού και του γεγονότος ότι ορισμένες χώρες, κάποιες εκ των οποίων συμμετέχουν και στην G20, δεν είναι έτοιμες να αναγνωρίσουν αμοιβαία τα εμβόλια και τα πιστοποιητικά εμβολιασμού, θεωρώ» δήλωσε.

Από μεριάς της Κίνας, ο πρόεδρος Σι ζήτησε επίσης ίση μεταχείριση και αμοιβαία αναγνώριση των εμβολίων. Κατά την ομιλία του ανέφερε το γεγονός ότι η Κίνα συνεργάζεται με 16 χώρες για την κοινή παρασκευή των σκευασμάτων, ενώ έχει προμηθεύσει την παγκόσμια κοινότητα με περισσότερες από 1,6 δισεκατομμύρια δόσεις. Τα κινεζικής παραγωγής εμβόλια της Sinovac Biotech και της Sinopharm, συμπεριλαμβάνονται πλέον στον κατάλογο που έχει εκδώσει ο ΠΟΥ με τα εμβόλια που χορηγούνται για επείγουσα χρήση.