Οι Κοζάκοι ξανάρχονται στην Ιταλία – Επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο!

Στις πρώτες ιταλικές εκλογές μετά την κατάρρευση του φασιστικού καθεστώτος, το 1946, ήταν καθοριστικής σημασίας να μην νικήσει το κοινό ψηφοδέλτιο των κομμουνιστών με τους σοσιαλιστές. Ήδη την επαύριον της απελευθέρωσης, η Ουάσινγκτον είχε καταφέρει να βάλει φρένο στα σχέδια του Τσώρτσιλ να κάνει και στην Ιταλία ό,τι έκανε στην Ελλάδα. Ακύρωσε το βρετανικό σχέδιο στρατιωτικής συντριβής των κομμουνιστών ανταρτών.

Έπρεπε όμως οι κομμουνιστές να ηττηθούν στις κάλπες, ώστε να αναδειχτεί το κόμμα που έδινε στους Αμερικανούς τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι η Ιταλία θα παρέμενε στο δυτικό στρατόπεδο. Το κόμμα αυτό ήταν η Χριστιανοδημοκρατία του Αλτσίντε Ντε Γκάσπερι. Από τα χριστιανοδημοκρατικά προεκλογικά συνθήματα της εποχής, δυο αφίσες έχουν γράψει ιστορία. Η πρώτη έλεγε «Πίσω από το παραβάν ο Στάλιν δεν μπορεί να σε δει, ο Θεός όμως μπορεί» και η δεύτερη έδειχνε τι θα γινόταν εάν ο αφελής Ιταλός ψηφοφόρος επέλεγε τους άθεους κομμουνιστές: ένας Κοζάκος με το κόκκινο αστέρι στoν σκούφο πότιζε το άλογό του σε συντριβάνι της Πλατείας του Αγίου Πέτρου!

Τώρα, 74 χρόνια αργότερα, στη θέση του Στάλιν έχουμε τον Πούτιν και οι Κοζάκοι δεν ιππεύουν πλέον, αλλά μετακινούνται με στρατιωτικά οχήματα. Σαν εκείνα της υγειονομικής υπηρεσίας των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων που, κατόπιν συνεννόησης με την ιταλική κυβέρνηση, έχουν μεταφερθεί εδώ και δυο εβδομάδες στην πόλη Μπέργκαμο, τη βιομηχανική πόλη της Λομβαρδίας που περισσότερο επλήγη από την πανδημία.

Οι 180 Ρώσοι γιατροί και οι 100 επιδημιολόγοι που εργάζονται στην ιταλική πόλη ανήκουν στις ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις και πιο συγκεκριμένα σε μονάδα αντιμετώπισης βιολογικού πολέμου. Δεν πήγαν στην Ιταλία με άδεια χέρια. Έφεραν μαζί τους μεγάλη νοσοκομειακή βοήθεια που έφτασε με δυο αποστολές, η πρώτη με 9 και η δεύτερη με 14 μεταγωγικά αεροπλάνα  Ιλιούσιν-76 της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Ξέμεινε από επιχειρήματα

Η παρουσία Ρώσων στρατιωτικών σε ιταλικό έδαφος πυροδότησε τη φαντασία του Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος, μπροστά στην πανδημία που καλπάζει, είχε ξεμείνει από επιχειρήματα. Είχε κατηγορήσει ως υπεύθυνους τους Κινέζους και τους “λαθρομετανάστες εισβολείς”, αλλά γρήγορα τα γεγονότα τον διέψευσαν. Τώρα, όμως, με τους “μπολσεβίκους” σε ιταλικό έδαφος, θεώρησε πως είχε στα χέρια του ένα γερό χαρτί. Και αμέσως άρχισε να κραυγάζει: «Τρέξτε πατριώτες, δεχόμαστε ρωσική εισβολή, οι Κοζάκοι ποτίζουν το άλογό τους στις φοντάνες του Αγίου Πέτρου!»

Πιθανώς, ο πανούργος Σαλβίνι να σκέφτηκε και κάτι άλλο: πως ήταν μια καλή ευκαιρία ώστε να απαλλαγεί από την κατηγορία ότι πριν από τις εκλογές του 2018 δέχτηκε κρυφή χρηματοδότηση από τη Μόσχα. Μια κατηγορία που δεν έχει αποδειχτεί, αλλά στηρίζεται στις συχνές επισκέψεις του στη ρωσική πρωτεύουσα και τις επαφές του με Ρώσους αξιωματούχους. Ο Σαλβίνι όμως είναι ο Σαλβίνι, και οι πάντες, ακόμη και οι οργισμένοι ψηφοφόροι του, δεν τον παίρνουν και πολύ στα σοβαρά. Ακριβώς όπως δεν έπαιρναν στα σοβαρά και τον μεγάλο δάσκαλό του, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Κάποιος όμως στην εφημερίδα La Stampa θεώρησε πως οι καταγγελίες του Σαλβίνι περί “ρωσικής εισβολής” είχαν μια κάποια βάση και ότι άξιζε τον κόπο να ασχοληθούν. Σε πρόσφατο άρθρο της, λοιπόν, η εφημερίδα του Τορίνου επικαλείται ανώνυμες πηγές Ιταλών αξιωματούχων, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η ρωσική βοήθεια είναι «μηδαμινή» σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του κορονοϊού.

Ενδεχομένως, όμως, να αποδειχτεί «επιζήμια» σε σχέση με τους «δυτικούς συμμάχους» της Ιταλίας, από τους οποίους η Μόσχα «προσπαθεί δολίως να την αποκόψει». Με άλλα λόγια, οι Ρώσοι προσποιούνται ότι βοηθούν τους Ιταλούς, αλλά στην πραγματικότητα είναι εισβολείς, ακόμη κι αν δεν πότισαν ακόμη τα άλογά τους στον Άγιο Πέτρο! Δεν είναι τυχαίο ότι η La Stampa επέλεξε να δημοσιεύσει τέτοιου είδους άρθρο. Η ιταλική εφημερίδα φιλοξενεί πολύ συχνά αντιρωσικά δημοσιεύματα, συνήθως νατοϊκής προέλευσης ή εμπνεύσεως. Αυτό συμβαίνει με ιδιαίτερη ένταση από το 2016, όταν ανέλαβε διευθυντής ο μέχρι τότε ανταποκριτής της εφημερίδας στην Ουάσινγκτον.

Στα νύχια του Κρεμλίνου

Αλλά και ο συντάκτης του άρθρου έχει από καιρό εξειδικευτεί στην υψηλή τέχνη της ρωσολογίας, καθώς συνεργάζεται με την αμερικανική δεξαμενή σκέψης “Atlantic Council”, για λογαριασμό της οποίας συνέταξε τον Νοέμβριο του 2017 την έκθεση “The Kremlin’s Trojan Horses: Russian Influence in Greece, Italy, and Spain“, σύμφωνα με την οποία εκτιμάται ότι όχι μόνον η Ιταλία και η Ισπανία, αλλά και η Ελλάδα κινδυνεύει να πέσει στα νύχια του Κρεμλίνου.

Με την πανδημία, όμως, μάλλον και οι αντοχές της ρωσικής διπλωματίας φάνηκαν να είναι πιο ευάλωτες απ’ ό,τι στο παρελθόν. Πρώτα έγραψε στην εφημερίδα επιστολή διαμαρτυρίας ο Ρώσος πρεσβευτής στη Ρώμη. Λίγες μέρες αργότερα ανέλαβε να σχολιάσει το δημοσίευμα ο ίδιος ο εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, ο στρατηγός Ιγκόρ Κονασένκωφ.

Απέκρουσε κατηγορίες

Ο Ρώσος εκπρόσωπος υπενθύμισε ότι οι αποστολές του υπουργείου του είναι δωρεές της Ρωσίας προς τη δοκιμαζόμενη Ιταλία και απέκρουσε τις κατηγορίες για κρυφά κίνητρα, κατηγορώντας τον δημοσιογράφο για «ρωσοφοβικά» fake news. Κυρίως όμως η δήλωση του Ρώσου στρατηγού τελείωνε με μια φράση στα λατινικά: «Qui fodit foveam, incidet in eam», δηλαδή όποιος σκάβει τον λάκκο για τον άλλον, πέφτει ο ίδιος μέσα.

Η δήλωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας δεν άρεσε καθόλου στη La Stampa, αλλά ούτε και στη La Repubblica, που ανήκει στον ίδιο εκδοτικό όμιλο. Τα λόγια του στρατηγού είναι «προειδοποίηση μαφιόζικου τύπου» αποφάνθηκαν οι δυο εφημερίδες, οι οποίες επικαλέστηκαν την ελευθεροτυπία και ζήτησαν από τον πρωθυπουργό να προβεί στις δέουσες διαμαρτυρίες στη ρωσική κυβέρνηση.

Ο Κόντε προτίμησε να μην ασχοληθεί με την υπόθεση. Στη θέση του πήραν τον λόγο τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας της Ιταλίας, τα οποία έδωσαν στη δημοσιότητα γραπτή ανακοίνωση. Το κείμενο ασχολείται εκτενώς με την «πολύ σημαντική» και «γενναιόδωρη» ρωσική βοήθεια και καταλήγει: «Παράλληλα, δεν μπορούμε να μην εκφράσουμε τη δυσαρέσκειά μας για το ακατάλληλο ύφος ορισμένων εκφράσεων. Η ελευθερία έκφρασης αποτελεί θεμελιώδη αξία στη χώρα μας». Δύο αράδες όλες κι όλες.

Λογικά επιχειρήματα

Μπορεί, όμως, η ιταλική κυβέρνηση να υποβάθμισε το θέμα, αλλά δεν συνέβη το ίδιο και με τα δημοσιεύματα. Η εφημερίδα Il Fatto Quotidiano τού αφιέρωσε το κύριο άρθρο, χαρακτηρίζοντας «δικαιολογημένη» τη ρωσική διαμαρτυρία, καθώς το δημοσίευμα της La Stampa ήταν «υπόδειγμα κακής δημοσιογραφίας». Μερικές μέρες αργότερα ο ιστορικός του Πανεπιστημίου του Τορίνου Άντζελο Ντ’ Όρσι δημοσίευσε στην ίδια εφημερίδα ολοσέλιδο άρθρο, στο οποίο χαρακτήρισε «δημοσιογραφίσκο» τον συντάκτη της La Stampa και «γελοίες» τις κατηγορίες της εφημερίδας περί «λογοκρισίας» και «μαφιόζικης προειδοποίησης».

Η La Stampa θεώρησε σκόπιμο να μην συνεχίσει τη διαμάχη, αλλά κατέβηκαν στον στίβο οι δεξιές εφημερίδες οι οποίες αποκάλεσαν «νέα Πράβντα» την Il Fatto Quotidiano και τον καθηγητή «κομμουνιστή που έσπευσε να υποστηρίξει τους σοβιετικούς συντρόφους». Ιδού, λοιπόν, πόσο ψύχραιμα και με πόσο λογικά επιχειρήματα διεξάγεται στην Ιταλία η συζήτηση για τον ρόλο της Ρωσίας στην καταπολέμηση του κορονοϊού, τρεις δεκαετίες μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Με το βλέμμα στραμμένο προς την Πλατεία του Αγίου Πέτρου, αναμένοντας τους Κοζάκους να ποτίσουν τα άλογά τους…