Οι πέντε επιλογές του Ισραήλ στην κατεστραμμένη Γάζα

Το 1968 (που ήταν και τότε προεκλογικό έτος) όπως και τώρα, η αναταραχή ξεκίνησε από τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και επεκτάθηκε στις ευρωπαϊκές πανεπιστημιουπόλεις. Όσο και εάν προσπαθεί το Ισραήλ να παρουσιάσει τις αντιδράσεις ως υποκινούμενες, το γεγονός είναι ότι έχει απωλέσει σε μεγάλο βαθμό τη συμπάθεια των πολιτών της Δύσης για όσα υπέστη στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Η δυνατότητα του Ισραήλ να συνεχίσει τον πόλεμο εξαρτάται απόλυτα από την υποστήριξη των ΗΠΑ. Αυτή, όσο πλησιάζει η ημερομηνία διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών και εντείνονται οι διαμαρτυρίες, θα καθίσταται ολοένα και δυσχερέστερη να την παρέχει χωρίς προϋπόθεση ο Αμερικανός πρόεδρος. Υπόψη ότι μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του Δημοκρατικού κόμματος συντάσσονται με τους διαδηλωτές, ενώ η πολιτική του Ισραήλ έχει στρέψει εναντίον του μέχρι και επιφανείς Δημοκρατικούς Αμερικανοεβραίους, όπως τον γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς. Ο εν λόγω προέτρεψε τον πρόεδρο Μπάιντεν να καταστήσει ξεκάθαρο στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, ότι περαιτέρω επιθέσεις στη Ράφα θα σημάνουν τον τερματισμό κάθε αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς το Ισραήλ. Οι ίδιοι οι Αμερικανοεβραίοι πολίτες είναι διχασμένοι ως προς την πολιτική του Ισραήλ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Pew.

Δυστυχώς το Ισραήλ αναφορικά με το μέλλον των σχέσεων του με τους Άραβες/Παλαιστίνιους έχει μπροστά του πέντε επιλογές και είναι όλες κακές ή δύσκολες. Οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη σχετίζονται με τις δημογραφικές εκτιμήσεις εξέλιξης των εβραϊκών, αραβικών και παλαιστινιακών πληθυσμών στο Ισραήλ και τις όμορες χώρες, τις γεωοικονομικές και γεωπολιτικές μεταβολές σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο, τις δημογραφικές και κοινωνικές μεταβολές στις δυτικές κοινωνίες κυρίως στις ΗΠΑ και την παρέλευση σχεδόν 80 ετών από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Από το κακό στο χειρότερο

Η πρώτη επιλογή είναι η συνέχιση της παρούσας κατάστασης. Δηλαδή μετά από λίγο καιρό και υπό την πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης, το Ισραήλ να αποσυρθεί από τη Λωρίδα της Γάζα και να επιστρέψει στο status quo ante, όπως έγινε με την εισβολή του 2006 στον Λίβανο. Αυτό θα αποτελέσει κόλαφο για το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της χώρας και θα πυροδοτήσει σειρά απρόβλεπτων πολιτικών εξελίξεων στο εσωτερικό. Παράλληλα η Χαμάς, όπως συνέβη και με τη Χεζμπολά, θα περιβληθεί με το φωτοστέφανο του ήρωα και του νικητή, σε μια αντιστροφή της βιβλικής ιστορίας του Δαβίδ με τον Γολιάθ.

Το ενισχυμένο κύρος της μάλλον θα την καταστήσει κυρίαρχη δύναμη και στη Δυτική Όχθη. Παράλληλα θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για όλα τα εθνικιστικά και ισλαμιστικά κινήματα στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. Δεν αποκλείεται να υπάρξει σειρά εξεγέρσεων σε χώρες της περιοχής εναντίον όχι μόνο της δυτικής παρουσίας, αλλά και εναντίον των εγχώριων καθεστώτων, τα οποία (με εξαίρεση το Ιράν) τήρησαν αδιάφορη στάση έναντι των ισραηλινών επιθέσεων εναντίον αμάχων.

Η δεύτερη επιλογή, είναι οι Εβραίοι πολίτες του Ισραήλ να πιέσουν τις εγχώριες ηγεσίες για την οικοδόμηση ενός κράτους-απαρτχάιντ, κάτι που συγκεκαλυμμένα ισχύει και τώρα σε μικρότερη έκταση. Σε αυτή την επιλογή οι μη-εβραϊκής καταγωγής κάτοικοι της χώρας θα είναι και θεσμικά πολίτες δεύτερης κατηγορίας, με περιορισμένα δικαιώματα, οι οποίοι δεν θα εμπνέουν καμία εμπιστοσύνη στις αρχές ασφαλείας ως προς τη νομιμοφροσύνη τους.

Αντίστοιχα, ούτε και οι ίδιοι θα τρέφουν αισθήματα πίστης και αλληλεγγύης προς τους Εβραίους συνανθρώπους τους. Από τις τάξεις τους θα δημιουργούνται συνεχώς τρομοκρατικές ομάδες, καθόσον δεν θα υπάρχουν νόμιμες οδοί πολιτικής αμφισβήτησης του καθεστώτος, με αποτέλεσμα να εντείνεται η καταστολή και να διαιωνίζεται ο φαύλος κύκλος. Το Ισραήλ θα χάσει τους υποστηρικτές του στη Δύση, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθεί πολιτικά, όπως έγινε με τη Ροδεσία (σημ. Ζιμπάμπουε) επί πρωθυπουργίας Ίαν Σμιθ ή με τη Νότια Αφρική πριν την ανάληψη της εξουσίας από τον Νέλσον Μαντέλα.

Η τρίτη επιλογή είναι η εφαρμογή εθνοκάθαρσης απέναντι σε κάθε μη-εβραϊκό πληθυσμό που κατοικεί εντός των συνόρων του Ισραήλ, καθώς και σε εδάφη που θα προσαρτηθούν στη Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζα. Μια μορφή αυτής της πολιτικής ήδη επιχειρείται στα υπόψη εδάφη. Η εκδίωξη εκατομμυρίων ανθρώπων από τις πατρογονικές εστίες τους, θα αποξενώσει τελείως τη δυτική κοινή γνώμη, η οποία θα απαιτήσει τη λήψη μέτρων κατά του Ισραήλ. Παράλληλα θα αποσταθεροποιήσει τα γειτονικά αραβικά κράτη και θα διακόψει κάθε προσπάθεια ομαλοποίησης των σχέσεων. Το Ισραήλ πλανάται οικτρά εάν θεωρεί υπαρξιακό κίνδυνο το Ιράν.

Ο πραγματικός κίνδυνος είναι μία Αίγυπτος ελεγχόμενη από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους με κοινά σύνορα με το Ισραήλ, χωρίς να παρεμβάλλεται ένα κράτος – μαξιλάρι. Τα τελευταία χρόνια η εν λόγω χώρα έχει προβεί σε τεράστιες επενδύσεις στον αμυντικό τομέα και έχει αποκτήσει ένα αξιόλογο οπλοστάσιο. Όλα αυτά με έναν πληθυσμό πλέον των 100 εκατομμυρίων ανθρώπων που αυξάνεται συνεχώς, όταν το Ισραήλ έχει περίπου 9,3 εκατομμύρια κατοίκους, εκ των οποίων μόνο τα 7 εκατομμύρια είναι Εβραίοι. Συγκριτικά, το 1973 κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ η Αίγυπτος διέθετε 36 εκατομμύρια και το Ισραήλ 3,6.

Το Ισραήλ για να μπορέσει να εφαρμόσει τις προαναφερθείσες πολιτικές θα πρέπει να πάψει να είναι δημοκρατία δυτικού τύπου. Δεν σημαίνει ότι μία δημοκρατία δεν μπορεί να προβεί σε τέτοιες ενέργειες, αλλά θα είναι τελείως ασύμβατη με τα ισχύοντα σήμερα. Οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία διέθεταν δημοκρατικά πολιτεύματα με εγγυήσεις για το κράτος δικαίου, αλλά αυτό δεν τις εμπόδιζε να καταπιέζουν τους Αφροαμερικανούς και άλλες μειονότητες, ή τους Ινδούς, τους Κύπριους, τους Βιετναμέζους, τους Αλγερινούς και άλλους.

Είναι πιθανόν το Ισραήλ να εφαρμόσει τέτοιες πολιτικές εάν υπάρξει πολιτική επικράτηση των υπερορθόδοξων κομμάτων, τα οποία θα έχουν συμμαχήσει με τους Σιωνιστές και την ακροδεξιά για την εγκαθίδρυση ενός θεοκρατικού καθεστώτος, όπως έγινε το 1979 στο Ιράν. Η δικαιολόγηση μπορεί να γίνει με την επίκληση στο Θεό της Τορά, ο οποίος είναι κατά βάση ένας Θεός – Τιμωρός που διέτασσε τον περιούσιο λαό Του να προβεί στη λήψη κάθε μέτρου εναντίον των αλλοφύλων και αλλόθρησκων προκειμένου να κληρονομήσει τη Γη της Επαγγελίας. Είναι επίσης ένας αυστηρά εθνικός Θεός, μη έχων σχέση με την οικουμενικότητα του Χριστιανισμού ή του Ισλάμ.

Και από το καλό στο καλύτερο

Η τέταρτη επιλογή είναι η απόδοση ισότιμων δικαιωμάτων στους μη-Εβραίους κατοίκους και η μετατροπή του Ισραήλ σε ένα πλήρως φιλελεύθερο κράτος στα πρότυπα των δυτικοευρωπαϊκών. Αυτό με βάση τις δημογραφικές προβολές, τη συσσωρευμένη καχυποψία, την απουσία κουλτούρας συνεννόησης και την πόλωση στο εσωτερικό της χώρας, πιθανόν θα οδηγήσει σε μερικές δεκαετίες σε συνθήκες λιβανοποίησης και ξέσπασμα εμφυλίου πολέμου, ακόμη και εντός της εβραϊκής κοινότητας, καθόσον οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αντιθέσεις οξύνονται αντί να αμβλύνονται.

Η τελευταία και μόνη σχετικά αισιόδοξη επιλογή, αν και άκρως αβέβαιη ως προς την τελική κατάληξη, είναι η συναίνεση στη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, με παραχώρηση εδαφών και εκατέρωθεν μετακινήσεις πληθυσμών. Όσο και εάν η Δύση δεν θέλει να ακούει για μετακινήσεις πληθυσμών, εν τούτοις με βάση τα δεδομένα, είναι η μόνη λύση για επίτευξη σταθερότητας και κοινωνικής ειρήνης. Τη στιγμή που οι δύο λαοί έχουν σφυρηλατήσει πολύ ισχυρές και αντιθετικές ταυτότητες, το να τους υποχρεώσει κάποιος να συνυπάρξουν εντός της ίδιας επικράτειας δεν πρόκειται να είναι λειτουργικό και θα αποτελεί πηγή μόνιμης αστάθειας. Το παράδειγμα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης πρέπει να αρκεί για να πείσει και τον πλέον σκεπτικιστή.

Η συμβολή Δύσης και Αράβων

Μία πιθανή εδαφική διευθέτηση είναι να παραχωρήσει το Ισραήλ στο νεοσύστατο κράτος εδάφη στην έρημο Νεγκέβ, κατά μήκος των συνόρων με την Αίγυπτο, τα οποία θα επικοινωνούν σε κάποιο σημείο με το νότιο μέρος της Δυτικής Όχθης, όπως η ΟΔΓ με το Δυτικό Βερολίνο στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Σε αντάλλαγμα θα αποκτήσει εδάφη στο βόρειο τμήμα αυτής. Οι κάτοικοι θα μετακινηθούν στα νέα εδάφη και η όλη διαδικασία θα επιβλέπεται από τα Ηνωμένα Έθνη.

Οι ΗΠΑ, ΕΕ και ο Αραβικός Σύνδεσμος θα χρηματοδοτήσουν το κόστος μετοίκησης, δημιουργίας υποδομών, παροχής τεχνογνωσίας για την μεταφορά νερού και το “πρασίνισμα” της ερήμου, και οτιδήποτε χρειαστεί ώστε το νέο κράτος να καταστεί βιώσιμο. Στα νέα σύνορα θα αναπτυχθεί ειρηνευτική δύναμη ουδέτερων χωρών (πχ Κίνα, Ινδία, Βιετνάμ, κ.α.), με αποστολή την επίβλεψη της ειρηνευτικής συμφωνίας και την αποτροπή επιθέσεων όπως της 7ης Οκτωβρίου 2023.

Η Παλαιστίνη θα έχει δυνάμεις ασφαλείας, αλλά οι ένοπλες δυνάμεις της θα είναι μικρές και ελαφρά οπλισμένες, έτσι ώστε να μην αποτελούν απειλή για το Ισραήλ. Θα είναι συγκροτημένες και εκπαιδευμένες όπως της Ιρλανδίας, οι οποίες είναι προσανατολισμένες κυρίως στην εκτέλεση ειρηνευτικών και ανθρωπιστικών αποστολών. Το Ισραήλ δεν θα μπορεί να εισβάλει κατά το δοκούν, υπό το πρόσχημα εξουδετέρωσης τρομοκρατών, αλλά η σύλληψη – εξόντωσή τους θα αναλαμβάνεται από διεθνείς αστυνομικές δυνάμεις υπό την επίβλεψη – συνεργασία του κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους.

Εννοείται ότι σε ένα άρθρο δεν μπορεί να αναλυθεί ένα τόσο πολύπλοκο εγχείρημα όπως αυτό της δημιουργίας ενός καινούργιου κράτους σε μια περιοχή με τόσο βαρύ ιστορικό φορτίο. Σκοπός είναι να καταδειχθεί ότι εάν δεν ληφθούν γενναίες αποφάσεις από όλες τις πλευρές, το αίμα θα συνεχίσει να ρέει, ενώ η όλη κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Θα πρέπει οι ισραηλινές ελίτ να “διαβάσουν τη γραφή στον τοίχο” και να συνειδητοποιήσουν ότι αξίζει να δώσουν στους Παλαιστίνιους μία πατρίδα για να ζουν, αντί ενός σκοπού να πεθαίνουν.