Οι πρώτες 100 ημέρες του Τραμπ – Ο τραμπισμός ως “κανονικότητα”
04/05/2025
Πρόσφατα συμπληρώθηκαν οι 100 πρώτες ημέρες της δεύτερης θητείας του Τραμπ, όμως αυτό που βιώνουμε είναι αποτέλεσμα μιας δεκαετίας σε εξέλιξη. Το διαρκές χάος έχει καταστήσει αδύνατο να επικεντρωθούμε σε κάτι συγκεκριμένο και έχει κάνει τη διάβρωση των δικαιωμάτων και των αξιών να μοιάζει με κανονικότητα.
Άκουσα πρόσφατα ένα podcast του βρετανικού περιοδικού Prospect με τη Ρουθ Μπεν-Γκιάτ, μία από τις σημαντικότερες μελετήτριες του αυταρχισμού διεθνώς. Το θέμα ήταν οι πρώτες 100 ημέρες του Τραμπ στην εξουσία, ένα χρονικό διάστημα που, όπως παραδέχεται και η ίδια η Γκιάτ, ακόμη και στους πιο έμπειρους αναλυτές προκαλεί ανησυχία και απορία. Η ερώτηση που προέκυψε, είναι η εξής: τι εξηγεί την αστραπιαία εδραίωση αυταρχικών μεθόδων στις ΗΠΑ του Τραμπ; Γιατί στον πυρήνα αυτού που θεωρείται παγκοσμίως ως η πλέον παγιωμένη φιλελεύθερη δημοκρατία, οι θεσμοί φαίνεται να καταρρέουν με ρυθμούς πρωτόγνωρους, μόλις σε 100 ημέρες;
Η Μπεν Γκιάτ επισημαίνει δύο βασικούς λόγους για αυτήν τη ραγδαία εξέλιξη. Πρώτον, όταν αυταρχικές φυσιογνωμίες όπως ο Τραμπ επιστρέφουν στην εξουσία μετά από ένα διάστημα απουσίας, το κάνουν πιο οργανωμένα και επιθετικά. Ο Τραμπ δεν παραδέχθηκε ποτέ την ήττα του το 2020, διατήρησε άθικτη την προσωπολατρεία γύρω του και χρησιμοποίησε την περίοδο της απουσίας του για να χτίσει την υποδομή της επιστροφής του. Αυτό περιλάμβανε τη συμμαχία του με το Project 2025, το συντηρητικό σχέδιο-οδικό χάρτη, που υποστηρίζεται από το Heritage Foundation και τέθηκε σε εφαρμογή σχεδόν από την αρχή της διακυβέρνησής του.
Δεύτερον, προτείνει μια ερμηνεία που, αν και αιχμηρή, έχει βάση: οι πρώτες 100 ημέρες του Τραμπ δεν είναι απλώς κυβερνητική πολιτική. Είναι το “μεταπραξικοπηματικό στάδιο”, το τι ακολουθεί όταν η πολιτική κυριαρχία έχει ήδη πετύχει. Αυτή η αναλογία είναι ανησυχητική. Διότι για να δημιουργηθεί ένα “μεταπραξικοπηματικό” κλίμα πρέπει προηγουμένως να έχει διαφθαρεί το πολιτικό έδαφος και να έχουν αδειάσει τα θεσμικά περιβλήματα.
Ο Τραμπ δεν είναι απλώς η αιτία, αλλά και το αποτέλεσμα. Ο τραμπισμός είναι το σύμπτωμα μιας βαθιάς θεσμικής και κοινωνικής αποσύνθεσης. Δεν εμφανίζεται ξαφνικά κάποιος σαν τον Έλον Μασκ στα κέντρα εξουσίας, αν δεν έχει ήδη εδραιωθεί ένα κρατικοδίαιτο, ολιγαρχικό σύστημα. Η Αμερική δεν κινδυνεύει απλώς από τον Τραμπ. Κινδυνεύει από την αποδοχή του ως “κανονικότητας”. Και αυτό, περισσότερο από όλα, είναι το ανησυχητικό.
