Οι πύραυλοι στο τουρκικό οπλοστάσιο – Τί σημαίνουν για την Ελλάδα

Η δοκιμαστική εκτόξευση από την Τουρκία ενός νέου βαλλιστικού πυραύλου μικρού βεληνεκούς (SRBM) πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα στις 18 Οκτωβρίου 2022, αφύπνισε τα εγχώρια ΜΜΕ στο γεγονός ότι οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι στο οπλοστάσιο της Άγκυρας. Το Tayfun (τυφώνας) που αναπτύχθηκε από την τουρκική Roketsan εκτοξεύτηκε δοκιμαστικά από κινητό εκτοξευτή στην πόλη Rize, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Ο πύραυλος πέταξε 561 χιλιόμετρα πριν πέσει στα ανοικτά των ακτών της Σινώπης. H δοκιμή δείχνει ότι το Tayfun έχει διπλάσιο βεληνεκές από το πρώτο τουρκικό πυραυλικό σύστημα, το Bora.

Το Tayfun είναι ακόμη σε φάση δοκιμών, αλλά δεδομένης της ανάπτυξης της τουρκικής βιομηχανίας πυραυλικών συστημάτων και ότι δομικά μοιάζει στον Bora, πρέπει να αναμένουμε ότι σύντομα θα τεθεί σε μαζική παραγωγή. Η συνεργασία της Τουρκίας με την Κίνα και το Πακιστάν για την κοινή ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές του 1980. Η ιστορία του “Project J” και του “Project Kasırga” που προηγήθηκε, ανάγεται στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990, όταν οι διαπραγματεύσεις για τη μεταφορά τεχνολογίας και την παραγωγή υπό άδεια στην Τουρκία του αμερικανικού πυραυλικού συστήματος πυροβολικού M-270 MLRS απέτυχαν.

Η Τουρκία αναζήτησε εναλλακτικές λύσεις, εστιάζοντας κυρίως στην αφομοίωση κρίσιμων τεχνολογιών, προκειμένου να δημιουργήσει αυτάρκη εθνική υποδομή για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη κατευθυνόμενων πυραύλων. Μετά την υπογραφή σύμβασης για την αδειοδοτημένη παραγωγή των κινεζικών πυραύλων WS-1A και WS-1B με το όνομα Kasırga (τίγρης) το 1997, υπογράφηκε παρόμοια σύμβαση με την CPMIEC (Chinese Precision Machinery Import and Export Corporation) για το κινεζικό σύστημα B-611 SRBM το 1998, καλύπτοντας την αδειοδοτημένη παραγωγή μιας πυροβολαρχίας B-611 με περισσότερους από 200 πυραύλους, με αναφερόμενο κόστος 300.000.000 δολάρια. Ο προηγμένος J-600T βασίζεται στο B-611 SRBM που αναπτύχθηκε από την China Aerospace Science and Industry Corporation ως σύστημα τακτικών πυραύλων χαμηλού κόστους. Αυτό το πρόγραμμα κατέληξε στην σχεδίαση και παραγωγή του πυραυλικού συστήματος Yıldırım.

TRG-300 Kasirga

Ο TRG-300 Kasirga είναι ένα μη κατευθυνόμενο πυραυλικό σύστημα πολλαπλών εκτοξευτών που κατασκευάζεται από την εταιρεία ROKETSAN. Το TRG-300 βασίζεται στο κινεζικό WS-1B, με ορισμένες τροποποιήσεις. Υπάρχουν περίπου 250 πύραυλοι σε τουρκική υπηρεσία, για παροχή πυρών υποστήριξης μεγάλης εμβέλειας. Μια πυροβολαρχία αποτελείται από ένα Όχημα Διοίκησης και Ελέγχου με έξι έως εννέα οχήματα εκτόξευσης (F-302T) και ίσο αριθμό οχημάτων ανεφοδιασμού και επαναφόρτωσης. Κάθε πύραυλος έχει τέσσερα σταθερά πτερύγια και φτάνει σε μέγιστο ύψος πτήσης τα 30.000 μέτρα με μέγιστη ταχύτητα 4,2 Mach. Οι πύραυλοι είναι συνήθως εξοπλισμένες με μια εκρηκτική κεφαλή διασποράς (Blast Fragmentation) που αποτελείται από 26.000 χαλύβδινες σφαίρες.

Το TRG-300 αποτελείται από δύο βασικά μέρη: Το σύστημα εκτόξευσης (T-300) και τον πύραυλο TRG-300. Το T-300 MBRL βασίζεται στο γερμανικό σασί φορτηγών MAN 26.372 Diesel (6×6) 10t. Το βάρος μάχης, με τέσσερις ρουκέτες, είναι 23 τόνοι. Το σύστημα Kasirga τέθηκε σε λειτουργία για πρώτη φορά το 2000. Ο πύραυλος βγαίνει σε δύο εκδόσεις, την Μπλοκ Ι με μεγαλύτερη εμβέλεια (30-120 χλμ) και μικρότερη κεφαλή (105 κιλά) από το Μπλοκ II με μεγαλύτερη κεφαλή (190 κιλά) και μικρότερη εμβέλεια (20-90 χλμ). Η Τουρκία διαθέτει περίπου 70-80 πυραύλους, Υπάρχουν πληροφορίες ότι η Rocketsan αναπτύσσει τα Μπλοκ ΙΙΙ και ΙV με βεληνεκή έως 700 χλμ.

Το σύστημα Yildirim

Το σύστημα Yıldırım (αστραπή) αποτελείται από δύο μονάδες: το J-600T SRBM και το όχημα εκτόξευσης F-600T, το οποίο βασίζεται στο φορτηγό MAN 26.372 Diesel 6×6, που κατασκευάζεται στην Τουρκία. Κάθε F-600T φέρει ένα J-600T σε εκτοξευτήρα ανοιχτού τύπου σιδηροτροχιάς και μπορεί να προετοιμαστεί για εκτόξευση σε λιγότερο από 25 λεπτά, με το όχημα έτοιμο να κινηθεί ξανά σε λιγότερο από 5 λεπτά. Ο πύραυλος φορτώνεται στο όχημα F-600T με γερανό από όχημα επαναφόρτωσης, πάλι φορτηγό MAN 26.372 6×6.

Η πτήση του πυραύλου ελέγχεται αδρανειακά από σύστημα INS (Inertial Navigation System), το οποίο τροφοδοτεί εισόδους εντολών διόρθωσης τροχιάς στα τέσσερα κινούμενα φτερά στο τμήμα του ακροφυσίου. Τα δεδομένα τροχιάς φορτώνονται στη Μονάδα Καθοδήγησης & Ελέγχου του πυραύλου στο όχημα F-600T πριν από την εκτόξευση. Το FCS στο F-600T υποστηρίζεται επίσης από ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πυρός και μετεωρολογικό σύστημα πυροβολικού. Αναφέρεται ότι ο πύραυλος μπορεί να αναβαθμιστεί και με GPS/INS GCU.

Κάθε πυροβολαρχία J-600T Yıldırım αποτελείται από ένα Όχημα Χειρισμού και Ελέγχου Πυροβολαρχίας, δύο Οχήματα Διοίκησης και Ελέγχου Βολής, έξι F-600T οχήματα εκτόξευσης, επτά F-600T Reload – Οχήματα Ανεφοδιασμού και ένα Όχημα Συντήρησης. Ο πύραυλος φέρει συμβατική κεφαλή 480 κιλών TNT+RDX και έχει εμβέλεια Yıldırım I: 150 χλμ και Yıldırım II: 300 χλμ. Προς το παρόν υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 70 τέτοιοι πύραυλοι στο τουρκικό οπλοστάσιο.

Τακτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι Bora

Ο Bora είναι ένας τακτικός βαλλιστικός πύραυλος που αναπτύχθηκε από την εταιρεία ROKETSAN. Έχει διάμετρο 610 mm, μήκος 8,0 m, συνολικό βάρος 2800 kg και μέγιστη εμβέλεια 280 έως 360 χλμ. Η εξαγωγική του έκδοση ονομάζεται Khan με ελάχιστη εμβέλεια 80 χλμ και μέγιστη εμβέλεια 280 χλμ. Χρησιμοποιεί GPS και αδρανειακή καθοδήγηση και ο εκτοξευτής του είναι τοποθετημένος σε φορτηγό VOLAT 8×8. Φέρει κεφαλή 570 κιλών με ισχυρή εκρηκτική ύλη ή κεφαλή κατακερματισμού. Η ακρίβεια είναι 30-50 m CEP. Δοκιμάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία τον Μάιο του 2017. Η έκδοση Bora-2 με μεγαλύτερη εμβέλεια βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Οι παραδόσεις ολοκληρώθηκαν στις αρχές του 2021. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Τουρκία διαθέτει επίσης 150 αμερικανικούς πυραύλους MGM-140 ATACMS, παρόμοιους με αυτούς που έχει η Ελλάδα. Αυτοί έχουν βεληνεκές 165 χλμ.

Αντιπλοϊκός πύραυλος Atmaca

Αν και το συγκεκριμένο σύστημα δεν είναι βαλλιστικό, εν τούτοις από τα πυραυλικά συσήματα της Τουρκίας είναι αυτό που θα μας απασχολήσει περισσότερο. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2009 όταν ο υφυπουργός Αμυντικών Βιομηχανιών (SSM) της Τουρκίας υπέγραψε σύμβαση με τη ROKETSAN για τον σχεδιασμό ενός πυραύλου κρουζ εδάφους-εδάφους για τις απαιτήσεις των tουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων.

H Roketsan ξεκίνησε τις μελέτες σχεδιασμού τον Σεπτέμβριο 2012. Ο πύραυλος σχεδιάζεται να αναπτυχθεί για πολλαπλές πλατφόρμες, ικανές να εκτοξεύονται όχι μόνο από πολεμικά πλοία, αλλά και από υποβρύχια, αεροσκάφη και παράκτιες πυροβολαρχίες, ενώ θα έχει και διαμορφώσεις για χερσαία επίθεση. Μετά την ολοκλήρωση δοκιμών, η πρώτη εκτόξευση του Atmaca πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο 2017. Η σύμβαση σειριακής παραγωγής για το Atmaca υπογράφηκε μεταξύ ROKETSAN και Προεδρίας της Αμυντικής Βιομηχανίας στις 29 Οκτωβρίου 2018. Ο πύραυλος θα αναπτυχθεί στις τουρκικές κορβέτες Ada, στις φρεγάτες κλάσης Istanbul και G και σε αντιτορπιλικά κλάσης TF-2000.

Υπερ-υπερηχητικοί πύραυλοι

Η επόμενη φιλοδοξία της Τουρκίας είναι η παραγωγή υπερηχητικών και υπέρ-υπερηχητικών πυραύλων. Το έργο RAMJET έχει σκοπό να παρουσιάσει τον πρώτο εν λειτουργία κινητήρα φέτος. Ταυτόχρονα, η τουρκική βιομηχανία έχει επενδύσει σε μια σήραγγα δοκιμών αεροδυναμικών εφαρμογών High Speed ​​Wind Tunnel. Η σήραγγα δοκιμών θα είναι τριηχητική, δηλαδή θα μπορεί να γίνονται σε αυτήν δοκιμές σε υποηχητικές, υπερηχητικές και υπέρ-υπερηχητικές ταχύτητες. Επί του παρόντος, η σήραγγα δοκιμών ονομάζεται TUBITAK-SAGE Trisonic Tunnel (TSTT). Στόχος της Τουρκίας είναι να ξεκινήσουν οι πρώτες δοκιμές το 2023.

Το επόμενο βήμα σχεδιάζεται να είναι τα υψηλά υπερηχητικά και υπέρ-υπερηχητικά συστήματα. «Η υποδομή φτάνει στο επίπεδο που θέλουμε και οι υπερηχητικοί πύραυλοι θα είναι ο κύριος στόχος μας από εδώ και πέρα», αποκάλυψε ο Γκιρκάν Οκουμούς, διευθυντής του TUBITAK-SAGE (Τουρκικό Ινστιτούτο Έρευνας και Ανάπτυξης Αμυντικών Βιομηχανιών). Πύραυλοι που αναπτύχθηκαν από την Τουρκία κινούνται με υψηλή υποηχητική ταχύτητα (High-Subsonic). Προς το παρόν, η Τουρκία δεν διαθέτει πύραυλο αέρος-εδάφους και εδάφους-εδάφους με υπερηχητικές ταχύτητες, ούτε βέβαια με υπερ-υπερηχητικές (Mach>5) ταχύτητες. Ωστόσο, εκτιμάται ότι τέτοια πυραυλικά συστήματα θα τεθούν σε λειτουργία κάποια στιγμή. Τα υπερηχητικά και υπερ-υπερηχητικά βλήματα είναι κρίσιμα γιατί δίνουν μικρό χρόνο αντίδρασης στον στόχο και δεν μπορούν να αναχαιτιστούν από τα υπάρχοντα συστήματα αεράμυνας.

Φιλοδοξίες μεγάλης δύναμης

Πριν αρκετά χρόνια (2011) το κρατικό ινστιτούτο επιστημονικής έρευνας (TÜBITAK) ανέφερε ότι οι επιστήμονές του θα ολοκλήρωναν έναν εξολοκλήρου τουρκικό πύραυλο με βεληνεκές 1.500 χλμ και το 2014 έναν άλλο με βεληνεκές 2.500 χλμ, με εντολή του Ερντογάν. Αναρωτιέται κανείς τι χρειάζεται πυραύλους με βεληνεκές 2.500 χλμ. η χώρα που ισχυρίζεται ότι έχει μηδενικά προβλήματα με τους γείτονές της (εκτός από εμάς και την Κύπρο). Με αυτό το βεληνεκές μπορούν να πλήξουν Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Βηρυτό, Βρυξέλλες, Γενεύη, Αλγέρι, Τζέντα, Κάιρο, Κοπεγχάγη, Κίεβο, Λονδίνο, Μιλάνο, Μόσχα, Παρίσι, Ρώμη, Στοκχόλμη, Δαμασκό, Τεχεράνη, Τελ Αβίβ, Τρίπολη, Βαρσοβία, Αμμάν, Ζυρίχη και την πολυπόθητη Βιέννη.

Σε αντίθεση με όσα παρουσιάζουν τα ΜΜΕ, οι βαλλιστικοί πύραυλοι συχνά δεν έχουν ακρίβεια, αναχαιτίζονται και μπορούν να μεταφέρουν περιορισμένο ωφέλιμο φορτίο (κατά μέσο όρο 500-1.000 kg). Συγκριτικά, ένα συμβατικό μαχητικό F-16 μπορεί να μεταφέρει ένα ωφέλιμο φορτίο που είναι τέσσερις ή πέντε φορές μεγαλύτερο και θεωρείται ευέλικτο πολεμικό πλεονέκτημα. Επιπλέον, οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι σχετικά ακριβά όπλα.

Η χρήση τους εναντίον κινούμενων ή κινητών στόχων είναι προβληματική και απαιτεί επίκαιρες πληροφορίες, πράγμα δύσκολο να επιτευχθεί στα βεληνεκή που μιλάμε. Μπορούν όμως να πλήξουν στατικούς στόχους και υποδομές. Αλλά και πάλι δεν έχουν την ακρίβεια που απαιτείται, αλλά ούτε και το φορτίο για να καταστρέψουν ένα μεγάλο στόχο, όπως ένα φράγμα, ή μια μεγάλη γέφυρα. Για την Τουρκία, η Ελλάδα έχει ελάχιστους τέτοιους στόχους και δεν υπάρχουν πολεμικές βιομηχανίες για να πληγούν εν καιρώ πολέμου.

Βαλλιστικοί πύραυλοι στο τουρκικό οπλοστάσιο

Υπάρχει ένα μεγάλο “αλλά” στο γιατί τα κράτη θέλουν τους βαλλιστικούς πυραύλους. Είτε δεν έχεις την απαιτούμενη αεροπορική ισχύ, είτε αποβλέπεις σε άλλες χρήσεις. Κάποια κράτη συχνά επιλέγουν πυραύλους, υπολογίζοντας ότι αυτά τα πολεμικά παιχνίδια μπορούν επίσης να φέρουν βιολογικές, χημικές και πυρηνικές κεφαλές. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά προβλήματα.

Δεδομένου ότι η Τουρκία έχει υπογράψει το καθεστώς ελέγχου τεχνολογίας πυραύλων MTCR (Missile Technology Control Regime), μπορεί τώρα να βρει πιο δύσκολη πρόσβαση σε ορισμένα από τα “συστατικά” που είναι απαραίτητα για την κατασκευή ενός πυραύλου. Το MTCR είναι ένα καθεστώς ελέγχου των εξαγωγών που επιδιώκει να μειώσει τη διάδοση πυραύλων, υποχρεώνοντας τους υπογράφοντες να μην εξάγουν drones ή πυραύλους με ωφέλιμο φορτίο άνω των 500 kg και εμβέλεια άνω των 190 μιλίων. Ο πύραυλος Tayfun είναι ο πρώτος γνωστός πύραυλος που δοκίμασε η Τουρκία και υπερβαίνει αυτό το βεληνεκές.