Οι Συντηρητικοί φέρνουν στην εξουσία τους “κόκκινους”

Η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Τερέζα Μέι βιώνει έναν εξευτελισμό πρωτοφανή για την πολιτική ιστορία της χώρας. Γνώρισε μία συντριπτική ήττα στο βρετανικό κοινοβούλιο, μιας και η πρότασή της για το Brexit καταψηφίστηκε από 432 βουλευτές. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός είναι “ξένο σώμα” στο ίδιο της το κόμμα, του οποίου η εικόνα κάθε άλλο παρά θυμίζει την εποχή που οι Συντηρητικοί κυριαρχούσαν στη Μεγάλη Βρετανία. Η αντιπαράθεση μεταξύ της φιλοευρωπαϊκής τάσης των Συντηρητικών και των υπέρμαχων του Brexit προκαλεί διαλυτικές τάσεις στο κυβερνών κόμμα.

Η Τερέζα Μέι επεδίωξε να εμφανιστεί ως “γεφυροποιός” των δύο αντιμαχόμενων τάσεων και απέτυχε παταγωδώς. Η πρότασή της για το Brexit κατάφερε να δυσαρεστήσει όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές. Η Αγγλίδα πολιτικός μοιάζει με ένα “πολιτικό πτώμα”, με τον πολιτικό της χρόνο να εξαντλείται. Όντως, είχε δύο “νίκες” στο αγγλικό κοινοβούλιο, όμως καθαρά προσωρινές.

Συγκεκριμένα, η Μέι επιβίωσε της πρότασης μομφής που κατέθεσε ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν. Τον περασμένο Δεκέμβριο κατόρθωσε να αποφύγει την καθαίρεσή της, που επιδιώξαν οι εσωκομματικοί της αντίπαλοι. Όμως, οι κοινοβουλευτικές αυτές νίκες δεν οφείλονται στο πολιτικό χάρισμα της Βρετανίδας πρωθυπουργού. Όπως είδαμε στην ψηφοφορία για το Brexit, δεν κατάφερε να πείσει τους ίδιους τους βουλευτές της.

Οι νίκες αυτές οφείλονται περισσότερο στο ένστικτο αυτοσυντήρησης των Βρετανών Συντηρητικών. Μπορεί να ξεκατινιάζονται δημοσίως για το Brexit, αλλά σίγουρα δεν είναι αφελείς. Γνωρίζουν πως πρέπει πάσει θυσία να αποφύγουν τις πρόωρες εκλογές και να πορευτούν μέχρι τέλους με πρωθυπουργό την Τερέζα Μέι. Έχουν πολλούς λόγους να φοβούνται μία εκλογική νίκη του Τζέρεμι Κόρμπιν, ένα γεγονός που έμοιαζε αδιανόητο πριν μερικά χρόνια.

Νίκη σε δημοσκοπήσεις, όχι στις εκλογές

Το μεγάλο λάθος της Τερέζα Μέι ήταν οι πρόωρες εκλογές του 2017. Έχοντας λιγότερο από έναν χρόνο στην πρωθυπουργία, η Βρετανίδα πρωθυπουργός ζήτησε μία καθαρή εντολή για να εφαρμόσει το Brexit. Είχε προηγηθεί το συγκλονιστικό δημοψήφισμα, στο οποίο το 52% των Βρετανών ψηφοφόρων ψήφισε την αποχώρηση από την ΕE. Ο τότε εκλεγμένος πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, υποστηρικτής της παραμονής στην ΕΕ, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί.

Η Τερέζα Μέι διορίστηκε πρωθυπουργός και κλήθηκε να εφαρμόσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Παρόλο που το Συντηρητικό Κόμμα είχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, επέλεξε να προκαλέσει πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο του 2017. Η Βρετανίδα πολιτικός επιδίωξε να ενισχύσει τη θέση της στο εσωτερικό. Περίμενε έναν “εκλογικό περίπατο”, μιας και το δημοσκοπικό προβάδισμα των Συντηρητικών ήταν συντριπτικό. Εξάλλου, οι Εργατικοί είχαν την ατυχία να έχουν αρχηγό τον Τζέρεμι Κόρμπιν, τον επικεφαλής της αριστερής τάσης του κόμματος και γνωστό αντιπολεμικό ακτιβιστή.

Ο Κόρμπιν έμοιαζε υπερβολικά αριστερός για να απειλήσει τους Συντηρητικούς. Όμως τελικά τα αποτελέσματα αποδείχθηκαν κόλαφος για την Τερέζα Μέι. Το Συντηρητικό Κόμμα έχασε την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία, την οποία είχε κατακτήσει στην προηγούμενη αναμέτρηση. Το Εργατικό Κόμμα σημείωσε μεγάλη εκλογική άνοδο, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις. Το αντιευρωπαϊκό UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ δεν επανάλαβε το εκλογικό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, μιας και καταποντίστηκε.

Ήταν η μόνη παρηγοριά για την Τερέζα Μέι, καθώς περιόρισε τις απώλειες στα δεξιά της. Κατόρθωσε τελικά με πολύ κόπο να σχηματίσει κυβέρνηση, καταλήγοντας σε συνεργασία με το ενωτικό κόμμα DUP της Βορείου Ιρλανδίας. Η συνεργασία αυτή προκάλεσε ανησυχίες για την ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρειο Ιρλανδία. Το εθνικιστικό DUP εκπροσωπεί τους αδιάλλακτους Προτεστάντες, που είναι “κόκκινο πανί” για την καθολική κοινότητα στην Ιρλανδία.

Όπως στην Αμερική του Τραμπ

Οι δημοσκοπήσεις και οι αναλύσεις των μέσων ενημέρωσης που εμφάνιζαν τους Εργατικούς πολιτικά τελειωμένους, διαψεύστηκαν παταγωδώς. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν βρέθηκε από “το πουθενά”, να θεωρείται εν δυνάμει πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας. Ουσιαστικά επαναλήφθηκε στην Αγγλία ό,τι είχε γίνει στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Όπως θυμόμαστε οι δημοσκοπήσεις έδιναν καθαρή νίκη στη Χίλαρι Κλίντον, με διαφορά άνω των δέκα μονάδων.

Είχαν όμως υποτιμήσει τις αντισυστημικές τάσεις μερίδας του εκλογικού σώματος, το οποίο αποφεύγει να συμμετέχει σε εκλογικές έρευνες. Αυτές οι τάσεις ήταν που οδήγησαν τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και την άνοδο του “ακροαριστερού” Τζέρεμι Κόρμπιν στην Αγγλία. Προς έκπληξη όλων, το Εργατικό Κόμμα επανασυνδέθηκε με την παλιά του εκλογική βάση, την εργατική τάξη και τη νεολαία.

Ο Κόρμπιν δέχτηκε λυσσαλέες επιθέσεις από το μιντιακό κατεστημένο της Μεγάλης Βρετανίας, όπως και ο Ντόναλντ Τραμπ. Παρουσιαζόταν ως “ακροαριστερός εξτρεμιστής”, ενώ κατηγορήθηκε μέχρι και για “αντισημιτισμό”. Τελικά, οι επιθέσεις αυτές ωφέλησαν τον Κόρμπιν, διότι συσπείρωσε τους υποστηρικτές του, ειδικότερα στα νεότερα στρώματα. Είναι τόσο δημοφιλής στη νεολαία ο ηγέτης των Εργατικών, που γνώρισε υποδοχή ροκ σταρ στο μουσικό φεστιβάλ του Γκλάστονμπερι, το καλοκαίρι του 2017.

Παράδειγμα για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία;

Με την εκλογή της Μάργκαρετ Θάτσερ, οι Συντηρητικοί δεν κατάφεραν μόνο να εξοβελίσουν τους Εργατικούς από την εξουσία, επί πολλά συναπτά έτη. Πέτυχαν να κυριαρχήσουν ιδεολογικά στη Μεγάλη Βρετανία, μετατοπίζοντας το Εργατικό Κόμμα προς τα δεξιά. Οι “νέοι Εργατικοί”, υπό τον Τόνι Μπλερ, υιοθέτησαν πολλά στοιχεία του νεοφιλελεύθερου οικονομικού προγράμματος της Θάτσερ. “Δεν υπήρχε εναλλακτική”, όπως έλεγε χαρακτηριστικά η πρώην πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας.

Οι Συντηρητικοί της Τερέζα Μέι, στον αντίποδα της Θάτσερ, με τη νηπιακή πολιτική τους συμπεριφορά έφεραν το Εργατικό Κόμμα σε τροχιά εξουσίας. Ένα Εργατικό Κόμμα επικεφαλής του οποίου είναι η αριστερή του τάση, η οποία τα προηγούμενα χρόνια θεωρούνταν περιθωριακή και γραφική. Οι απαγορευμένες λέξεις “εθνικοποιήσεις” και “φορολόγηση του πλούτου” είναι πλέον κυρίαρχες θέσεις στο οικονομικό πρόγραμμα του κόμματος.

Ο Τζέρεμι Κόρμπιν εμφανίζεται ως ο ηγέτης που μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρεί το σκληρό Brexit “καταστροφή”, αλλά δεν επιμένει σε δεύτερο δημοψήφισμα, όπως διεκδικεί η φιλοευρωπαϊκή πτέρυγα των Εργατικών. Η στάση του είναι πολιτικά ευφυής. Διότι ισορροπεί επιτυχημένα μεταξύ των υπέρμαχων του Brexit και των οπαδών της παραμονής στην ΕΕ.

Ο “κόκκινος Τζέρι” απέδειξε πως το πολιτικό παιχνίδι δεν κερδίζεται απαραίτητα στο κέντρο. Θα έχει ενδιαφέρον εάν μία εκλογική του νίκη λειτουργήσει ως ιδεολογικό σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Ως γνωστόν οι εκλογικές επιδόσεις της δεν είναι πλέον οι καλύτερες.