Οι τρεις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας μέσα από τις δηλώσεις Φιντάν

1. Κριτική στο Ισραήλ και αναδιαμόρφωση της τουρκικής θέσης στη Μέση Ανατολή: Η δήλωση Φιντάν ότι «το Ισραήλ βλέπει κάθε αραβική και μουσουλμανική χώρα ως απειλή» ενισχύει την εικόνα της Τουρκίας ως υπερασπιστή των μουσουλμανικών και αραβικών συμφερόντων στην περιοχή. Η Άγκυρα επιχειρεί να ανακτήσει τον ρόλο της ως ηγετικής δύναμης στον μουσουλμανικό κόσμο, ιδίως μετά τη ρήξη των σχέσεών της με ορισμένα αραβικά κράτη.

Το Ισραήλ παρουσιάζεται σαν αποσταθεροποιητικός παράγοντας, ενώ η αναφορά σε «στρατηγική διατήρησης των γειτονικών κρατών αδύναμων» παραπέμπει σε έναν μακροπρόθεσμο τουρκικό φόβο: Τη γεωπολιτική απομόνωση και την αστάθεια στα σύνορά της. Η δήλωση αυτή ερμηνεύεται ως έμμεση αναφορά στην τουρκική πολιτική, που στοχεύει να εμποδίσει τη δημιουργία κουρδικού κράτους στη Συρία και στο Ιράκ.

2. Ευρωπαϊκή ασφάλεια και ΝΑΤΟ: Ο Φιντάν υπονοεί ότι η Τουρκία δεν θεωρεί δεδομένη τη μελλοντική ύπαρξη του ΝΑΤΟ με τη σημερινή του μορφή. Η αποστροφή του ότι «η Τουρκία θα ήθελε να είναι μέρος μιας νέας ευρωπαϊκής δομής ασφάλειας σε περίπτωση διάλυσης του ΝΑΤΟ» δείχνει ότι η Άγκυρα εξετάζει εναλλακτικά σενάρια ασφάλειας, ειδικά σε περίπτωση αλλαγής της αμερικανικής στρατηγικής.

Η αναφορά στον Τραμπ υποδηλώνει ότι η Άγκυρα προετοιμάζεται για πιθανή μείωση της αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη. Αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν, η Τουρκία θα μπορούσε να διεκδικήσει πιο ενεργό ρόλο, ως εγγυήτρια δύναμη ασφαλείας στην περιοχή. Η φράση «το τζίνι είναι έξω από το μπουκάλι» δείχνει ότι η Άγκυρα θεωρεί αναπόφευκτες τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και προετοιμάζεται να προσαρμόσει τη στρατηγική της.

3. Συρία, PKK/YPG και περιφερειακή στρατηγική: Ο Φιντάν υπογραμμίζει τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία, προσπαθώντας να θέσει το πλαίσιο για πιθανές μελλοντικές κινήσεις. Η φράση «θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στη Δαμασκό να επιλύσει το ζήτημα του PKK/YPG» δείχνει μια τακτική αλλαγή, όπου η Άγκυρα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατηγικής προσέγγισης ή ελιγμού, αντί για πολιτική συμφιλίωσης στο ζήτημα  PKK/ YPG.

Η πρόταση η Τουρκία να αναλάβει τα στρατόπεδα όπου κρατούνται μέλη του ISIS αποτυπώνει ότι η Άγκυρα επιδιώκει να ελέγξει άμεσα τα κουρδικά εδάφη στη Συρία. Η τελική του φράση ότι «αν μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τη δική μας περιφερειακή πλατφόρμα, μπορούμε να συνεχίσουμε τον αγώνα κατά του ISIS ακόμα και αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν» υποδηλώνει την επιδίωξη της Άγκυρας να γίνει πρωταγωνιστής στη Συρία χωρίς αμερικανική παρουσία και την προώθηση μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας, πιθανώς με χώρες όπως το Ιράν και η Ρωσία.

Ο Φιντάν περιγράφει μια νέα τουρκική γεωπολιτική στρατηγική με τρεις στόχους:

1. Να τοποθετήσει την Τουρκία ως κεντρικό παράγοντα στον μουσουλμανικό κόσμο και αντίπαλο της ισραηλινής πολιτικής.
2. Να προετοιμαστεί για πιθανές αλλαγές στη Δυτική ασφάλεια, ενισχύοντας την αυτονομία της Τουρκίας.
3. Να εδραιώσει τον ρόλο της Άγκυρας στη Συρία και ανάληψη ευθύνης για την ασφάλεια της περιοχής.

Η  Άγκυρα βλέπει τη συγκυρία ως ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της σε διεθνές επίπεδο, εκμεταλλευόμενη τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις.

Τί λένε τουρκικά ΜΜΕ

Σε συνέχεια της έντονης αναμονής, που αφορά τις εξελίξεις στο συριακό πεδίο και συνδέεται στενά με την τουρκική εσωτερική πολιτική (μετά την έκκληση του Οτσαλάν για αφοπλισμό του PKK), στα τουρκικά ΜΜΕ καταγράφονται εξελίξεις που υποδεικνύουν ότι η μέχρι τώρα σιωπηρή στάση της Άγκυρας απέναντι στις “προκλήσεις του Ισραήλ στη Συρία” φαίνεται να αλλάζει.

Η Άγκυρα φαίνεται να κατονομάζει το Ισραήλ ως “απειλή” και να επικρίνει τις επιδιώξεις του Τελ Αβίβ σχετικά με το καθεστώς των Κούρδων της Συρίας, επιδιώξεις που συγκρούονται ευθέως με τις τουρκικές, όπως τον αφοπλισμό των κουρδικών SDF και την άρνηση της αυτονομίας στη Ροζάβα.

Σε δημοσίευμα της εφημερίδας Turkiye, αναφέρεται ότι, σύμφωνα με πηγές του AKP, «ορισμένες χώρες αισθάνονται άβολα με τη διαδικασία [την Πρωτοβουλία για το κουρδικό], καθώς πιστεύουν ότι η αστάθεια της περιοχής εξυπηρετεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Το Ιράν και το Ισραήλ είναι μεταξύ αυτών». Οι τουρκικές υπηρεσίες παρακολουθούν στενά πιθανές ξένες επεμβάσεις που θα μπορούσαν να διαταράξουν τη διαδικασία.

Τα τουρκικά ΜΜΕ επίσης δημοσιεύουν εκτενείς αναφορές σε ισραηλινές στρατιωτικές ενέργειες και τις ανησυχίες του Ισραήλ για τον αφοπλισμό των SDF. Δημοσίευμα της Haaretz και της Wall Street Journal προειδοποιούν ότι ο αφοπλισμός των Κούρδων στη Συρία ενδέχεται να αποτελεί απειλή για τα ισραηλινά συμφέροντα, καθώς η Τουρκία προσπαθεί να αποδυναμώσει το PKK και τους συμμάχους του. Πηγές από την αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Nefes αναφέρουν ότι η τελική στάση του YPG (SDF) πηγάζει από το Ισραήλ, που αναλαμβάνει το ρόλο του “κηδεμόνα” τους, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να παραχωρούν αυτή την αποστολή στο Ισραήλ.

Παράλληλα, άλλοι αναλυτές θεωρούν ότι το Ισραήλ αναζητά νέες στρατηγικές επιλογές στη Συρία, καθώς χάνει το “χαρτί” του PKK, και υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ, τα σιωνιστικά λόμπι και οι αντιτουρκικές αμερικανικές δυνάμεις επιχειρούν να επηρεάσουν τις πολιτικές εξελίξεις στην περιοχή.

Σε γενικές γραμμές, τα τουρκικά ΜΜΕ αναδεικνύουν εικόνα αυξανόμενης έντασης και επικοινωνιακών επιχειρήσεων εκ μέρους του Ισραήλ, το οποίο φέρεται να ασκεί πιέσεις για τον αφοπλισμό των SDF και για την επίτευξη πολιτικών στόχων στην περιοχή.