Όλα είναι ισχύς! – Τί δείχνουν το ισραηλινό πλήγμα στο Κατάρ και τα ρωσικά drones στην Πολωνία

Το εντυπωσιακό ισραηλινό πλήγμα στη Ντόχα του Κατάρ για την εξουδετέρωση της ηγεσίας της Χαμάς, σε 1800 χιλιόμετρα απόσταση με τη συμμετοχή άνω των 10 μαχητικών αεροσκαφών, ακολούθησε η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά μη επανδρωμένα, οδηγώντας σε συναγερμό το ΝΑΤΟ. Σε αυτή την… ωραία ατμόσφαιρα, ήρθαν να προστεθούν οι ταραχές στο Νεπάλ, με τα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα να μεταδίδουν απίστευτες σκηνές χάους. Χωρίς πολύ σκέψη, ο πιο… προβληματισμένος ηγέτης στον κόσμο είναι ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ.

Μετά τη διάψευση των προσδοκιών για τον με συνοπτικές διαδικασίες τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το αποτέλεσμα της συνόδου της Αλάσκας με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν ήταν ακριβώς αυτό που ανέφερε ο γράφων στην πρώτη εκτίμηση της κατάστασης μετά το πέρας της συνάντησης: Κλιμάκωση, έστω και προσωρινά: «ο πόλεμος από αύριο, κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει πολύ πιο ανελέητος. Η Μόσχα θα προσπαθήσει με την κλιμάκωση να δώσει αξιοπιστία στις απειλές της»…

Ωσάν να μην έφτανε αυτό, ενώ διά των κοινωνικών δικτύων προϊδέαζε ότι η απελευθέρωση των Ισραηλινών αιχμαλώτων της Χαμάς ήταν ίσως και θέμα ωρών, ήρθε η ισραηλινή ενέργεια, με αποτέλεσμα την περιπλοκή της αμερικανικής πολιτικής σε πολλαπλά επίπεδα. Κι αυτό, πέρα από το “τσαλάκωμα” του διεθνούς προφίλ του Τραμπ, μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες της προεδρίας του…

“Σπόνσορας” αλλά σύμμαχος

Παρόλο που το Εμιράτο θεωρείται (και είναι) βασικός υποστηρικτής της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενώ διατηρεί και σημαντικές επαφές με το θεοκρατικό Ιράν, είναι και έδρα μιας από τις σημαντικότερες στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή (Al Udeid που χρησιμοποιείται από την Κεντρική Διοίκηση – CENTCOM).

Υπενθυμίζεται, ότι οι καλές σχέσεις με την Τεχεράνη, πέραν του φόβου για την αντεκδίκηση των Αμερικανών, οδήγησαν τους Ιρανούς σε συμβολικά πλήγματα κατά της βάσης, για τα οποία είχαν ειδοποιήσει, ώστε να έχουν απομακρυνθεί αεροσκάφη και άλλα μέσα, συν να μην κινδυνεύσει το αμερικανικό προσωπικό της βάσης.

Ας μην λησμονηθεί και το προεδρικό αεροσκάφος, δώρο του Κατάρ στον Τραμπ, το οποίο και ο Αμερικανός πρόεδρος αποδέχθηκε. Δεν είχε λοιπόν άλλη επιλογή από το να καταδικάσει την ισραηλινή ενέργεια, παρόλο που έχει ξεκάθαρα ταχθεί εναντίον της Χαμάς και της συνέχισης της ομηρίας των Ισραηλινών από την αποφράδα 7η Οκτωβρίου 2023, από την οποία ξεκίνησε ο ολοκληρωτικός πόλεμος των Ισραηλινών, εναντίον των Ιρανών και των συμμάχων μη κρατικών οντοτήτων, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και οι Χούθι στην Υεμένη.

Αν κάτι αποδεικνύεται περίτρανα από τις εξελίξεις, είναι ότι το να εμπλακεί μια χώρα σε πόλεμο, είναι πολύ ευκολότερο από τον τερματίσει. Αυτό, προφανώς θα έπρεπε να έκανε τους πάντες πολύ πιο προσεκτικούς, ώστε να ζυγίζουν διαφορετικά τις αποφάσεις τους. Από τη θεωρία στην πράξη όμως, η απόσταση είναι πολύ μεγάλη. Ιδίως σε μεταβατικές περιόδους, όπως η τρέχουσα συγκυρία, που θα κρίνει τις ισορροπίες της επόμενης ημέρας.

Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά της περιόδου που διανύει ο πλανήτης, τα οποία οδηγούν σε αποφάσεις, που σε περιόδους ενός πιο σταθερού διεθνούς συστήματος θα ήταν απλά αδιανόητες. Αυτό είναι ίσως και το μεγαλύτερο λάθος του Τραμπ, που αντιλαμβάνεται στην πράξη τις συνέπειες.

Τί δείχνει το επεισόδιο στην Πολωνία

Οι “φίλοι” Νετανιάχου και Πούτιν, παρόλο που δεν αδιαφορούν για τις προτροπές και τις εισηγήσεις του Αμερικανού προέδρου, στις τελικές τους αποφάσεις παρακάμπτουν τις επιθυμίες τους. Στην πραγματικότητα, χειραγωγούν τα χαρακτηριστικά της εν γένει προσωπικότητας του Τραμπ, εφόσον ζητούμενο είναι να προωθήσουν το εθνικό συμφέρον Ισραήλ και Ρωσίας, εξυπηρετώντας προφανώς, παράλληλα και πιο ιδιοτελείς προσωπικές τους προτεραιότητες που αφορούν το εσωτερικό πολιτικό πεδίο.

Με βάση τις επιλογές των δυο ηγετών, καθίστανται προφανείς κάποιες σταθερές της περιόδου που διερχόμαστε. Βασικότερη όλων είναι, ότι η εφαρμογή της σκληρής – στρατιωτικής – ισχύος, παραμένει το εργαλείο διά του οποίου επιδιώκεται η επιβολή πολιτικών αποτελεσμάτων. Η “σκληρή στάση” στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις, δεν έχει νόημα εάν δεν υποστηρίζεται από στρατιωτική ισχύ που αξιοποιείται για να επιτευχθούν τετελεσμένα.

Το στρατιωτικό πλεονέκτημα της Ρωσίας στον πόλεμο με την Ουκρανία δεν είναι εύκολο να αντιστραφεί. Μοναδικός τρόπος είναι η απάντηση επί του πεδίου με τα ίδια μέσα. Κι επειδή αυτό έχει τεράστιο κόστος και οικονομικό και πολιτικό, καθιστώντας τις σχετικές πολιτικές αποφάσεις για τη Δύση εξαιρετικά δυσχερείς, η στρατιωτική κλιμάκωση εξυπηρετεί έναν βασικό στόχο:

Να “πειστεί” ο αντίπαλος, ότι η αντίστασή του δεν είναι απλώς μάταιη, αλλά και ότι η καθυστέρηση αποδοχής – σημαντικού έστω – μέρους των στρατιωτικών τετελεσμένων, θα επιδεινώνει προοδευτικά τη διαπραγματευτική του θέση. Αυτό κάμπτει σταδιακά το ηθικό του αντιπάλου και την “παράσταση νίκης”, όπως λέγεται στις δημοσκοπήσεις, δηλαδή τον βαθμό αισιοδοξίας για την προοπτική επίτευξης καλού αποτελέσματος.

Τί δείχνει το ισραηλινό πλήγμα

Στην περίπτωση των Ισραηλινών, η επιχείρηση κατά της ηγετικής ομάδας της Χαμάς στο Κατάρ, ενώ υποτίθεται ότι βρισκόμασταν κοντά σε νέα απελευθέρωση ομήρων, επιδιώχθηκε να πετύχει πολλαπλούς στόχους. Ανεξαρτήτως του αν η επίθεση έχει πετύχει τον αντικειμενικό σκοπό, την εξουδετέρωση των ηγετικών στελεχών της Χαμάς, οι ακόλουθες παράμετροι επηρεάζονται…

Πρώτον, να ενισχυθεί στην πράξη η πεποίθηση ότι το εβραϊκό κράτος δεν διστάζει ενώπιον οποιουδήποτε, εσωτερικού ή εξωτερικού κόστους, να κινηθεί αντεκδικητικά εναντίον προσώπων που ευθύνονται για πράξεις σε βάρος του, ιδίως όταν έχουν τη βαρύτητα της άμεσης εμπλοκής στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023.

Δεύτερον, να συντηρήσει την εικόνα του αδίστακτου και “μη αποτρέψιμου” αντιπάλου, στην απόφαση εμπλοκής του στρατιωτικού εργαλείου με τον πιο σκληρό τρόπο, ανεξαρτήτως απόστασης, τουλάχιστον στον άμεσο γεωπολιτικό του περίγυρο.

Τρίτον, να ενισχύσει την πεποίθηση στο διεθνές περιβάλλον, ότι αυτή τη φορά τίποτα δεν θα τελειώσει εάν δεν αντιμετωπιστεί οριστικά (;) το βασικό πρόβλημα από τη ρίζα του, όπως γίνεται αντιληπτό στην Ιερουσαλήμ: Η απειλή ακόμα και εξαφάνισης από το χάρτη του εβραϊκού κράτους (πυρηνικό πρόγραμμα) και το πλέγμα των συμμαχιών του θεοκρατικού Ιράν (Χεζμπολάχ, Χαμάς, Χούθι), διά του οποίου πρόβαλε ισχύ και επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο και γενικότερα στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Οι κοινωνίες…

Μια ακόμα γενική παρατήρηση είναι ότι το εσωτερικό των κοινωνιών είναι άλλο ένα πεδίο μάχης, καθώς οι αποφάσεις επί του πεδίου αντανακλούν στις κοινωνίες, οι οποίες καλούνται να υποστηρίξουν ή τουλάχιστον να υιοθετήσουν ουδέτερη στάση απέναντι στην πολιτική αντιμετώπισης του προβλήματος. Σε αυτό το επίπεδο, οι “αυταρχικές” χώρες, με πιο συγκεντρωτικό τρόπο εξουσίας και μειωμένης λογοδοσίας, απολαμβάνουν σαφούς πλεονεκτήματος σε σύγκριση με τις δημοκρατικές χώρες της Δύσης.

Η περίπτωση του Ισραήλ είναι διαφορετική, παρότι και εκεί η αναταραχή στο εσωτερικό είναι μεγάλη. Ωστόσο, η ισραηλινή κοινωνία σε γενικές γραμμές συμφωνεί για τη φύση και το επίπεδο της απειλής, καθώς ζει επί δεκαετίες με αυτή. Κατά συνέπεια, με τον στρατηγικό στόχο λίγοι διαφωνούν και οι ενστάσεις αφορούν είτε με την επιβίωση των ομήρων, είτε με την υπό διαμόρφωση πεποίθηση ότι η συνέχιση της πολεμικής εμπλοκής μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ.

Στο πλαίσιο αυτής της εσωτερικής διάστασης των συγκρούσεων, τα γεγονότα στο Νεπάλ δείχνουν, ότι την εποχή των κοινωνικών δικτύων και της διογκούμενης πεποίθησης περί διεφθαρμένων ηγεσιών, η εσωτερική αντίδραση μπορεί να καταστεί ακόμα και ανεξέλεγκτη.

Κι ακριβώς επειδή μπορούν να προκύψουν πολιτικές ανατροπές που εν συνεχεία μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά τα πολεμικά μέτωπα (π.χ. η κατάσταση στη Γαλλία), κάθε εμπόλεμος στοχοποιεί με πολύ προσοχή την ψυχοσύνθεση της κοινωνίας του αντιπάλου…

Και τρία ζητούμενα για την Ελλάδα…

Κι επειδή καλό είναι να βλέπουμε τις εξελίξεις από ελληνικά γυαλιά, ας επισημάνουμε τα ακόλουθα ξεκινώντας από το τελευταίο. Έχουμε αντιληφθεί τη διάσταση της στοχοποίησης της κοινωνίας από τον αντίπαλο; Το Κυπριακό δεν το συνδέσαμε ευθέως με τη στάση μας στο Ουκρανικό; Μήπως οι παραβιάσεις του πολωνικού εναέριου χώρου δίνουν μια ευκαιρία να ψελλίσουμε κάτι;

Η ευκαιρία που δίνεται είναι μοναδική. Χωρίς εξάρσεις και υπερβολές. Να μην ξεχνάμε όμως ποτέ τη λογική που διέπει τις συμμαχίες. Ας αρχίσουμε να υπενθυμίζουμε σε όλους το πιο γνωστό από τους “Οι Τρεις Σωματοφύλακες” (Les Trois Mousquetaires) του Αλέξανδρου Δουμά.

Να τους θυμίσουμε, ότι για να ισχύει το «ένας για όλους», που ισχύει από την πλευρά της Ελλάδας, ήρθε η ώρα να ισχύσει και για εμάς, το “όλοι για έναν”. Το γεωπολιτικό κρυφτό με την Τουρκία, πρέπει να λάβει τέλος. Διαφορετικά, η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει να θεωρείται δεδομένη…

Σε συνεργασία με το defencepoint