Όλοι κατά Τραμπ για τον ΠΟΥ – Ο άγνωστος πόλεμος με τον διεθνή οργανισμό

Στην αναστολή της αμερικανικής χρηματοδότησης προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προχώρησε ο Τραμπ, προσδίδοντας πλέον χαρακτήρα ανοιχτής σύγκρουσης στην σοβούμενη εδώ και εβδομάδες κρίση των σχέσεών  του με τον Διεθνή Οργανισμό. Η ενέργεια του Αμερικανού προέδρου προκάλεσε έντονες παγκόσμιες διαμαρτυρίες, αλλά και μια σχετικά χλιαρή αντίδραση του προέδρου του ΠΟΥ.

Πρόκειται για τον τρίτο και σοβαρότερο γύρο αντιπαράθεσης του Ρεπουμπλικάνου με τον Διεθνή Οργανισμό, με αφορμή την υγειονομική κρίση που έχει προκαλέσει παγκοσμίως ο νέος κορωνοϊός. Οι πρώτες εντάσεις εμφανίστηκαν όταν ο Τραμπ αποφάσισε να κλείσει τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι για το οποίο, όπως υποστηρίζει, συνάντησε την «σθεναρή αντίσταση» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Πριν μία εβδομάδα, με αφορμή την κριτική εναντίον του ότι καθυστέρησε να λάβει μέτρα, ο Αμερικανός πρόεδρος επιτέθηκε και πάλι στον ΠΟΥ, χαρακτηρίζοντάς τον “κινεζόφιλο”. Ο Τραμπ είχε πει τότε ότι ο Οργανισμός του ΟΗΕ για την Υγεία «παραείναι χαλαρός με την Κίνα» και τον επέκρινε ότι με τις κακές συστάσεις που εκδίδει, από το ξέσπασμα της επιδημίας, «τα έχει κάνει θάλασσα».

Παγκόσμιες αντιδράσεις

Την Τρίτη, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε τελικά την απόφασή του να αναστείλει μέχρι νεωτέρας τη συμβολή των ΗΠΑ στη χρηματοδότηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Κάτι που είχε προαναγγείλει βεβαίως νωρίτερα, αλλά το “ζάλιζε” τις τελευταίες ημέρες με την γνωστή τακτική του “το κάνω, δεν το κάνω”.

Η απόφαση αυτή του Ρεπουμπλικάνου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη, κυρίως λόγω της συγκυρίας, καθώς βρισκόμαστε εν μέσω της πανδημίας. Η πρώτη αντίδραση ήρθε από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο οποίος τόνισε ότι είναι ώρα για ενότητα και όχι «για να μειώνονται οι πόροι του ΠΟΥ». Άφησε, ωστόσο, ανοιχτό το ενδεχόμενο να δοθούν εξηγήσεις αργότερα, σημειώνοντας ότι μελλοντικά θα υπάρξει η ευκαιρία να εξεταστεί «ο τρόπος που αντέδρασαν» όλοι όσοι «ενεπλάκησαν στην κρίση».

Ακολούθησαν οι αντιδράσεις της Γερμανίας και της Κίνας, με το Πεκίνο να καλεί τις ΗΠΑ να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας να σημειώνει ότι «η απόδοση ευθυνών δεν βοηθά». Στο ίδιο πνεύμα ήταν και η αντίδραση του Γερμανού κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος δήλωσε άγνοια, όταν ρωτήθηκε εάν η καγκελάριος θα θέσει το θέμα στον Τραμπ στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών της G7, την Πέμπτη. Η Μέρκελ, άλλωστε, συνυπογράφει άρθρο στους Financial Times, στο οποίο τονίζεται ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζει ο ΠΟΥ στον αγώνα κατά της πανδημίας.

Επικριτικός στην απόφαση Τραμπ ήταν και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος δεν βρίσκει «καμία δικαιολογία» στην ενέργεια του Αμερικανού προέδρου. Την ίδια ώρα, την έντονη διαφωνία της Ρωσίας και του Πούτιν εξέφρασε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, το καλύτερο όμως το είπε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. «Για τους πολιτικούς αυτής της χώρας, πάντα κάποιος φταίει. Για την πανδημία φταίει η Κίνα και ο ΠΟΥ, για το ότι έχασε η Κλίντον φταίει η Ρωσία, για τα προβλήματα της αμερικανικής ιατρικής φταίει προσωπικά ο Πούτιν» δήλωσε χαρακτηριστικά  η Ζαχάροβα.

Που “πατάει” ο Τραμπ

Ο Αμερικανός πρόεδρος αιτιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι ο ΠΟΥ έκανε «κακή» διαχείριση, εξαιτίας της οποίας «ο κόσμος έλαβε πολλές ψευδείς πληροφορίες». Κατηγόρησε μάλιστα τον παγκόσμιο οργανισμό ότι παρέβη «το βασικό καθήκον του» και ότι διέσπειρε την «παραπληροφόρηση» της Κίνας για την πανδημία, πράγματα για τα οποία «πρέπει να λογοδοτήσει». Στήριξε μάλιστα αυτή την απαίτησή του για «λογοδοσία» στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ εισφέρουν στον ΠΟΥ «400 ως 500 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο», έναντι περίπου 40 εκατομμυρίων που του διαθέτει το Πεκίνο.

Πέρα όμως από τους λογαριασμούς του και τις τάσεις φυγής από διεθνείς οργανισμούς που τον διακρίνουν, ο Τραμπ δεν είναι μόνος στις επικρίσεις του εναντίον του ΠΟΥ. Αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι ασκούν σκληρή κριτική στον διεθνή οργανισμό, κατηγορώντας τον ότι στηρίχθηκε σε λάθος στοιχεία από την Κίνα σχετικά με την επιδημία. Η κριτική τους αφορά κυρίως τις αρχικές εκτιμήσεις του ΠΟΥ, οι οποίες υποβάθμιζαν τον κίνδυνο. Την αφορμή, την έδωσε βεβαίως ο ίδιος ο Οργανισμός με εκείνη την “λάθος διατύπωση”, για την οποία αναγκάστηκε να λογοδοτήσει την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου.

Σήμερα, με τον Τραμπ συντάχθηκε εν μέρει και ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, ο οποίος δήλωσε ότι κατανοεί τις επικρίσεις του Ρεπουμπλικάνου για την στάση του διεθνούς Οργανισμού έναντι της Κίνας, ειδικά σε ό.τι αφορά τις αγορές ζωντανών ζώων. Πρόσθεσε πάντως ότι ο ΠΟΥ είναι επίσης ένας οργανισμός που κάνει πολύ σημαντική δουλειά.

Ο Τραμπ βρίσκεται σε δύσκολη θέση, καθώς κατηγορείται στις ΗΠΑ ότι άργησε να πάρει μέτρα. Ο ίδιος διαβεβαίωνε άλλωστε, στις 24 Φεβρουαρίου, ότι η πανδημία ήταν «υπό έλεγχο» στις ΗΠΑ και ότι τον Απρίλιο όλα αυτά θα έχουν τελειώσει. Λογικό είναι, σήμερα που οι ΗΠΑ αποτελούν την κύρια εστία εξάπλωσης και κατέχουν την τραγική πρωτιά σε θανάτους, να ψάχνει διέξοδο και αποδιοπομπαίους τράγους. Έτσι κατηγορεί και τον ΠΟΕ ότι «αν είχε κάνει τη δουλειά του και είχε στείλει ειδικούς στην Κίνα για να μελετήσουν αντικειμενικά την κατάσταση, η επιδημία θα μπορούσε να είχε περιοριστεί στην πηγή της». Δικαιολογεί έτσι και τις μόνιμες κατηγορίες της Ουάσιγκτον προς την Κίνα για απόκρυψη στοιχείων, κάτι που βεβαίως το Πεκίνο αρνείται κατηγορηματικά.

Η αντίδραση του ΠΟΥ

Παρά την απόφαση του Τραμπ και τις εξαγγελίες του Πομπέο ότι ο ΠΟΥ θα πρέπει να αλλάξει, ο διευθυντής του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ανέφερε ότι η συνεργασία με τον διεθνή Οργανισμό θα συνεχιστεί. Ο ίδιος απέφυγε, ωστόσο, να σχολιάσει την απόφαση του προέδρου.

Στην απόφαση αντέδρασε πάντως η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Νάνσι Πελόζι, χαρακτηρίζοντάς την «παράλογη και επικίνδυνη», αλλά και ο συνιδρυτής της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς, το ίδρυμα του οποίου είναι ο πρώτος ιδιωτικός φορέας που συνεισφέρει στον προϋπολογισμό του διεθνούς Οργανισμού.

Από την πλευρά του ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους, χωρίς να αναφέρεται ρητά στην απόφαση του Τραμπ, τονίζει ότι «δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο» και επαναδημοσιεύει στο λογαριασμό του στο Twitter μηνύματα υποστήριξης από πολιτικές προσωπικότητες, ερευνητές και απλούς πολίτες. Παραλλήλως σημειώνει ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας «δεν κάνει πολιτική», καθώς και ότι τα κράτη μέλη του Οργανισμού και  ανεξάρτητα όργανα θα εξετάσουν “εν ευθέτω χρόνω” τη διαχείριση της κατάστασης από τον ΠΟΥ.