Όταν ο Τραμπ παίζει τον Θεό…

Ο Ντόναλντ Τραμπ δημιουργεί τη δική του πραγματικότητα εδώ και πολύ καιρό. Όταν έχει τύχη, όχι μόνο τη γλιτώνει, αλλά τα ψέματά του αποδίδουν τεράστια κέρδη. Έπαιζε τον επιτυχημένο επιχειρηματία στην τηλεόραση, ενώ οι πραγματικές του επιχειρήσεις αιμορραγούσαν οικονομικά. Τώρα είναι όχι μόνο πρόεδρος των ΗΠΑ, αλλά και δισεκατομμυριούχος.

Στον Λευκό Οίκο για δεύτερη φορά, η πεποίθησή του ότι μπορεί να διαμορφώνει την πραγματικότητα είναι πιο ισχυρή από ποτέ – και δικαίως: έχει στα χέρια του τα εργαλεία της αμερικανικής κυβέρνησης. Επιμένει αδιάκοπα στη δική του εκδοχή των γεγονότων και λαμβάνει αποφάσεις βασισμένες στις δικές του διαστρεβλώσεις. Αυτή η αίσθηση ότι ελέγχει την αλήθεια, ωστόσο, τον καθιστά τυφλό απέναντι στις πραγματικές συνθήκες που αρνούνται να προσαρμοστούν στο όραμά του.

Ο Τραμπ πιστεύει ότι μπορεί να ελέγξει την αφήγηση της αμερικανικής οικονομίας. Όμως η κακή του διαχείριση αρχίζει να ρίχνει το πλοίο στα βράχια. Ο πληθωρισμός ανεβαίνει, οι εταιρείες ετοιμάζονται να μετακυλίσουν το κόστος των δασμών του στους Αμερικανούς καταναλωτές και, με τη μετανάστευση μειωμένη σχεδόν στο μηδέν, η ανάπτυξη της παραγωγικότητας αναμένεται να επιβραδυνθεί με «οδυνηρές συνέπειες» για όλους, σύμφωνα με το The Economist.

Προς το παρόν, η φρενίτιδα των επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη κρύβει αυτές τις ευρύτερες αδυναμίες — αλλά δεν τις αναχαιτίζει.

Παράγκα τεχνητής «νοημοσύνης»

Για να αντισταθμίσει τα κακά νέα, ο Τραμπ επιχειρεί να πάρει μεγαλύτερο έλεγχο των κυβερνητικών στατιστικών. Τον Αύγουστο απέλυσε τον επικεφαλής της Στατιστικής Υπηρεσίας Εργασίας, ενώ ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι δεν αναμένεται να δημοσιευθεί η έκθεση πληθωρισμού του Οκτωβρίου, εξαιτίας της διακοπής λειτουργίας της κυβέρνησης! Η λογική πίσω από αυτό είναι απλή: αν τα δεδομένα παραποιηθούν ή θαφτούν, οι πολίτες δεν θα γνωρίζουν ότι η οικονομία βρίσκεται σε σαθρή βάση.

Όμως οι Αμερικανοί δεν χρειάζονται την κυβέρνηση για να μάθουν αν οι τιμές αυξάνονται — το βλέπουν κάθε φορά που περνούν από το ταμείο. Οι άνεργοι θα παραμένουν άνεργοι, ακόμη κι αν ο Τραμπ «μαγειρεύει» τα ποσοστά απασχόλησης. Ο ίδιος λέει ότι χτίζει τη σπουδαιότερη οικονομία όλων των εποχών, αλλά αρχίζει να θυμίζει μια παράγκα της τεχνητής νοημοσύνης — ένα σπίτι από τραπουλόχαρτα.

Κίνα: ο εφιάλτης του Τραμπ

Υπάρχουν και άλλοι τομείς όπου οι απόπειρές του να επιβάλει τη δική του πραγματικότητα προσκρούουν σε δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό του. Από την ανάληψη της εξουσίας, ο Τραμπ χρησιμοποίησε τους δασμούς ως εργαλείο εκφοβισμού σχεδόν όλων των χωρών — εκτός από την Κίνα. Είναι υπερβολικά ισχυρή.

Όση ρητορική κι αν επιστρατεύσει, δεν μπορεί να αλλάξει το γεγονός ότι η Κίνα παράγει πάνω από το 90% των επεξεργασμένων σπάνιων γαιών και μαγνητών που χρησιμοποιούνται από μαχητικά αεροσκάφη μέχρι smartphones. Αυτό το μονοπώλιο επέτρεψε στο Πεκίνο να αποσπάσει σημαντικές παραχωρήσεις στις εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ αυτή την εβδομάδα.

Ο Πούτιν αγοράζει χρόνο, ενώ η Γάζα πεθαίνει

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει αποδείξει κατ’ επανάληψη ότι, αν αφήσεις τον Τραμπ να πιστεύει πως έχει τον έλεγχο, μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις — ακόμη και πόλεμο. Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε μία μέρα· δέκα μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας του, η ειρήνη είναι πιο μακρινή από ποτέ. Ο Πούτιν τον παρασύρει να πιστεύει ότι η συμφωνία είναι κοντά και μετά τραβά το χαλί, κερδίζοντας χρόνο στο πεδίο της μάχης.

Ο Τραμπ επηρεάζει ασφαλώς τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, αλλά ο έλεγχός του φτάνει μέχρι ενός σημείου. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που μεσολάβησε μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς είναι αξιέπαινη και ο Τραμπ αξίζει εύσημα για την πίεση που άσκησε στον Νετανιάχου. Ωστόσο, για να ζωγραφίσει την ειδυλλιακή εικόνα της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, παρέβλεψε τις δύσκολες λεπτομέρειες για το μέλλον της Γάζας. Είναι πολύ πιθανό οι συγκρούσεις να ξαναρχίσουν, καθώς ο Νετανιάχου ήδη διέταξε νέες επιθέσεις.

Παίζοντας τον Θεό

Υπάρχουν κι άλλες πολιτικές περιοχές όπου η αφήγηση του Τραμπ εξακολουθεί να κυριαρχεί. Στην Καραϊβική Θάλασσα, ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πόλεμο με ναρκο-τρομοκράτες που μεταφέρουν φαιντανύλη για να δηλητηριάσουν χιλιάδες Αμερικανούς. Πιστεύει ότι, απλώς χαρακτηρίζοντας κάποιον «τρομοκράτη», αποκτά το δικαίωμα να τον σκοτώνει — χωρίς καμία υποχρέωση να προσκομίσει αποδείξεις. Η ιστορία που αφηγείται δεν είναι αληθινή, αλλά λίγοι τολμούν να το πουν. (Ακόμη κι αν ήταν, θα εξακολουθούσε να παραβιάζει το αμερικανικό και το διεθνές δίκαιο.)

Παρόμοιο σκηνικό εξελίσσεται στους δρόμους του Λος Άντζελες, του Πόρτλαντ και του Σικάγου, όπου ο Τραμπ έχει αναπτύξει —ή προσπαθεί να αναπτύξει— την Εθνοφρουρά, παρά την αντίθεση των τοπικών αρχών. Υποστηρίζει ότι αυτές οι πόλεις «καίγονται», είναι βυθισμένες στη βία και αποτελούν «ζώνες πολέμου». Οι δικαστές και στις τρεις πολιτείες έκριναν ότι τα λεγόμενά του δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα.

Για την ανάπτυξη στο Σικάγο αναμένεται απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, σχετικά με το αν πρέπει προσωρινά να γίνει δεκτή η κρίση του προέδρου — όσο αβάσιμη κι αν είναι — έως ότου εκδικαστεί η υπόθεση. Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ υπαινίσσεται ότι μπορεί να στείλει ακόμη και τακτικό στρατό για να «επιβάλει την τάξη» στους πολίτες του.

Ο Τραμπ επιμένει ότι μόνο αυτός καθορίζει τις εξελίξεις — στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό. Όμως ο πραγματικός κόσμος, αργά ή γρήγορα, θα τον «πνίξει». Και τότε, το ένστικτό του δεν θα είναι να διορθώσει τα προβλήματα που οι Αμερικανοί βλέπουν μπροστά στα μάτια τους, αλλά να αρνηθεί — και να πει, πάλι, ψέματα.

Γιατί ο Τραμπ παίζει τον Θεό στο βασίλειο της αυταπάτης — αλλά η πραγματικότητα δεν προσκυνά κανέναν.