Ουκρανία: Εγγυήσεις ασφαλείας και ευρωπαϊκές αυταπάτες

Ταυτόχρονα, η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι 26 χώρες, με «υποστήριξη των ΗΠΑ», προτίθενται να αναπτύξουν δυνάμεις ξηράς, αέρα και θαλάσσης στο πλαίσιο εκεχειρίας ή ειρήνης στην Ουκρανία. Δεν διευκρίνισε, ωστόσο, τη μορφή αυτής της αμερικανικής στήριξης, δεδομένης της άρνησης Ουάσιγκτον για ενεργό στρατιωτική εμπλοκή στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο.  Σύμφωνα με τις αναφορές της Sky News και LIGA.net, η Ελλάδα βρίσκεται στη λίστα των 26 χωρών που είναι διαθέσιμες να  συνεισφέρουν στη συγκρότηση της στρατιωτικής δύναμης διασφάλισης της εκεχειρίας. Θα συμμετέχει και η Τουρκία.

Η ευρωπαϊκή αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία είναι ρητά συνδεδεμένη με μια συμφωνημένη ειρήνη. Προς το παρόν, δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική κατάπαυσης των εμπόλεμων επιχειρήσεων, στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο.  Οι απαιτήσεις της Ρωσίας για ανταλλάξιμη ειρήνη με νομιμοποίηση των κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών από το Ρωσικό Στράτο (Κριμαία), θεωρούνται  απαράδεκτες από την Ουκρανία και την Ευρώπη, αλλά συζητήσιμες από τον Αμερικάνο πρόεδρο Τραμπ. 

Παράλληλα όμως, οι ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες διευκρινίζουν ότι, υπάρχει σαφής δέσμευση,  ότι η ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη θα απαντήσει σε κάθε ρωσική επίθεση. 

Το πλάνο Μακρόν

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος Μακρόν υπογράμμισε ότι η δύναμη αυτή δεν θα παραμείνει αδρανής, αλλά θα είναι έτοιμη να «αντιδράσει» σε περίπτωση επίθεσης. Εδώ ανακύπτει ένα κρίσιμο στρατηγικό ερώτημα: όταν μιλάμε για στρατιωτική αποστολή που φέρει το βάρος της ευθύνης για την επιβολή της ειρήνης ή την εφαρμογή μιας εύθραυστης εκεχειρίας, εννοούμε ταυτόχρονα και την πιθανότητα άμεσης εμπλοκής σε μάχη;

Στρατιωτικά, αυτό σημαίνει παρουσία μονάδων με βαρύ οπλισμό, καθορισμένους κανόνες εμπλοκής και πλήρη ετοιμότητα σε συντονισμό με τις νατοϊκές δομές και την παρουσία δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών στην «πρώτη γραμμή» του μετώπου. Είναι εξελικτική πορεία, μια «αδιανόητη» πραγματικότητα,  που μετατρέπει την ειρηνευτική αποστολή σε δυνητικά υψηλού ρίσκου στρατιωτική επιχείρηση.

Οι Ευρωπαίοι επιτελείς, ανάμεσά τους και Έλληνες αξιωματικοί, συμμετέχουν σε ομάδες εργασίας για το σχεδιασμό της επιχείρησης, αλλά δεν υπάρχει ακόμη δεσμευτικό επιχειρησιακό σχέδιο. Μια τέτοια προοπτική, η αποστολή ευρωνατοϊκής  δύναμης , χωρίς την ενεργό συμμετοχή των  ΗΠΑ, στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο, ακόμη και ως ειρηνευτική δύναμη,  αυξάνει εκθετικά τον κίνδυνο ευθείας σύγκρουσης με τη Ρωσία.

Να συνεκτιμηθεί δεόντως, ότι , το σχέδιο των Ευρωπαίων, για αποστολή στρατιωτικής ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία, στερείται ουσιαστικής αμερικανικής κάλυψης. Οι ΗΠΑ, υπό την κυβέρνηση Τραμπ, εμφανίζονται απρόθυμες να εγγυηθούν αεροπορική ή πυραυλική προστασία ή να την ενισχύσουν με δύναμη πεζοναυτών, έτσι όμως, είναι σαφές ότι περιορίζεται η  στρατηγική αξιοπιστία της ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης. 

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Χωρίς αμερικανική αεροπορική κάλυψη, συστήματα PATRIOT, μαχητικά F-35, δορυφορικό ISR, ιπτάμενα ραντάρ και τάνκερ, η ευρωπαϊκή δύναμη στην Ουκρανία περιορίζεται σε ειρηνευτικό ρόλο. Η έλλειψη ανωτερότητας αέρος, αξιόπιστης επιμελητείας και προηγμένων πληροφοριακών δικτύων, που παρέχουν τα αμερικανικά μέσα,  ακυρώνει κάθε δυνατότητα αποτροπής απέναντι στη ρωσική ισχύ, καθιστώντας την ευρωπαϊκή δύναμη, εύκολα ευάλωτη.

Ωστόσο, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν, σε συνέντευξή του, υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ συμμετέχουν ενεργά στις εγγυήσεις ασφάλειας της Ουκρανίας και πως η τελική μορφή τους θα οριστικοποιηθεί σύντομα, τονίζοντας ότι το στρατόπεδο της ειρήνης βρίσκεται με το Κίεβο και τη Δύση. Αντίθετα, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τραμπ δήλωσε ξεκάθαρα ότι η Αμερική δεν θα στείλει ούτε έναν πεζοναύτη στην Ουκρανία. Οι κρατικοί αξιωματούχοι της Ρωσίας (από τον Λαβρόφ μέχρι τον ίδιο τον Πούτιν) έχουν χαρακτηρίσει τη σκέψη αποστολής ευρωπαϊκών ειρηνευτών «απαράδεκτη» και πιθανή αιτία σοβαρής κλιμάκωσης, με τον Ρώσο πρόεδρο μάλιστα να δηλώνει ευθαρσώς ότι θα αποτελέσουν «στόχο». 

Καταλήγοντας, η πρωτοβουλία των προθύμων Ευρωπαίων, για αποστολή ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης στην Ουκρανία και μάλιστα χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η  συμμετοχή της στρατιωτικής μηχανής των ΗΠΑ,  βρίσκεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα του πολέμου: χωρίς εκεχειρία, που δεν είναι ορατή προς το παρόν,  δεν υπάρχει έδαφος για ειρηνευτική αποστολή, ενώ ακόμη και με εκεχειρία,  η αποστολή θα ισοδυναμεί με στρατιωτική αποτροπή απέναντι στη Ρωσία, άρα θεωρείται δεδομένο,  ότι θα βρεθεί αντιμέτωπη στα πυρά του Ρωσικού Στρατού.

Η «Δύναμη Εγγύησης» των Ευρωπαίων, αποτελεί, συνεπώς, περισσότερο μια στρατηγική δήλωση προθέσεων παρά ένα άμεσα εφαρμόσιμο στρατιωτικό σχέδιο. Αντί να προοιωνίζεται την ειρήνη, αναδεικνύει τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ευρωπαϊκή φιλοδοξία στρατιωτικής αυτονομίας και στον κίνδυνο κλιμάκωσης ενός πολέμου που παραμένει ανοιχτός και αβέβαιος.