Ούριος άνεμος για την Ακροδεξιά στην Ιταλία

του Δημήτρη Δεληολάνη  – 

Η συστηματική αναθεώρηση της ιστορίας του φασισμού στην Ιταλία, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και το μεταναστευτικό, φουσκώνει τα πολιτικά πανιά της ιταλικής Ακροδεξιάς. Οι Ιταλοί βιώνουν στο πετσί τους τα σκληρά επακόλουθα της λιτότητας και έχουν εξοργιστεί με την πολιτική ηγεσία που δεν τολμά να έρθει σε σύγκρουση με τη Γερμανία και το κατεστημένο της Ευρωζώνης.

Αυτό ενισχύει τις σειρήνες της Ακροδεξιάς που ζητούν να αποκατασταθεί η νομισματική κυριαρχία της χώρας. Οι ακροδεξιοί οικονομολόγοι παραθέτουν στοιχεία που πιστοποιούν ότι η είσοδος της Ιταλίας στην Ευρωζώνη ήταν λάθος, καθώς η χώρα βασίζεται στις εξαγωγές, αλλά δεν μπορεί πλέον να υποτιμήσει το εθνικό νόμισμα, προκειμένου να κερδίσει τις ξένες αγορές.

Σε αυτή την ήδη εκρηκτική κατάσταση προσετέθη και το μεταναστευτικό. Μετά τη συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας, που συρρίκνωσε το προσφυγικό ρεύμα προς την Ελλάδα, παρέμεινε ανοιχτός ο δίαυλος από τη Λιβύη προς τις ιταλικές ακτές. Από τις αρχές του περασμένου έτους μέχρι σήμερα έχουν αποβιβαστεί στην Ιταλία σχεδόν 98.000 μετανάστες και πρόσφυγες (2.150 ήταν οι νεκροί μόνον κατά το 2017).

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν το ταξίδι τους σε λιμάνια της Λιβύης. Η μεγάλη πλειονότητά τους είναι Αφρικανοί. Από αυτούς, λιγότεροι από 20.000 υπέβαλαν αίτηση ασύλου. Όλοι επιδιώκουν, με διάφορα παράνομα μέσα, να μετακινηθούν προς τη βόρεια Ευρώπη. Πολύ δύσκολο εγχείρημα, καθώς και η Γαλλία και η Αυστρία επιτηρούν αυστηρά τα σύνορα τους με την Ιταλία.

Η βαριά σκιά του μεταναστευτικού

Και σε αυτή την περίσταση οι κυβερνήσεις του Ρέντσι και του Τζεντιλόνι δεν θέλησαν να υψώσουν τη φωνή τους στην ΕΕ και να απαιτήσουν την εφαρμογή του σχεδίου μετεγκατάστασης και την κατάργηση της συνθήκης του Δουβλίνου. Αυτό είναι ένα επιπρόσθετο στοιχείο που τροφοδοτεί ξενοφοβία και ρατσισμό.

Ο ηγέτης της “Λέγκας του Βορρά” Ματέο Σαλβίνι έχει βασίσει όλη του τη στρατηγική στο επιχείρημα πως η κυβέρνηση κάνει άγριες περικοπές στο κοινωνικό κράτος, αλλά ξοδεύει εκατομμύρια για την περίθαλψη προσφύγων και μεταναστών. Το επιχείρημα συνοδεύεται από ψευδή δημοσιεύματα στις δεξιές εφημερίδες, που αναπαράγονται στα τηλεοπτικά κανάλια του ομίλου Μπερλουσκόνι. Αυτά δεν αμελούν να προβάλουν οποιαδήποτε εγκληματική ενέργεια διαπράξει κάποιος ξένος, ακόμη κι αν είναι πολίτης κράτους-μέλους της ΕΕ.

Οι μονίμως εγκατεστημένοι στην Ιταλία αλλοδαποί αποτελούν το 8% του συνολικού πληθυσμού και είναι στην πλειονότητά τους χριστιανοί (53%) και όχι  μουσουλμάνοι (34%). Παρόλα αυτά, δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Οκτωβρίου δείχνει πως το 43% των Ιταλών αισθάνεται «ανασφαλής» και «απειλούμενος» από τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που κατεγράφη ποτέ σε δημοσκόπηση και δείχνει με τον καλύτερο τρόπο προς ποια κατεύθυνση κινείται η ιταλική κοινή γνώμη.

Μετακίνηση προς τα δεξιά

Αυτή η ριζική μετακίνηση προς τα δεξιά του εκλογικού σώματος είναι που επηρέασε βαθιά το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Το “Κίνημα 5 Αστέρων”, επί παραδείγματι, που θεωρείται ο πιο πιθανός νικητής των εκλογών της προσεχούς άνοιξης, έσπευσε αμέσως να υιοθετήσει αυτή τη ρητορική στο μεταναστευτικό. Το ίδιο έκανε και ο πρώην πρωθυπουργός και γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος Ματέο Ρέντσι. Επέβαλε στην κυβέρνηση ριζική αλλαγή στάσης στο μεταναστευτικό, με απαγόρευση στα πλοία των ΜΚΟ να αποβιβάσουν στην Ιταλία τους ναυαγούς που σώζουν στο σικελικό πέλαγος.

Οι προσπάθειες που διεξάγει αυτή την περίοδο η Ιταλία είναι να συμφωνήσει με τις αντιμαχόμενες φατρίες της Λιβύης, ώστε να ανοίξουν εκεί στρατόπεδα «φιλοξενίας» για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η αλλαγή στάσης στο μεταναστευτικό έδωσε το πράσινο φως όχι μόνον για επαφές, αλλά ακόμη και για συνεργασία με τις ακροδεξιές ομάδες.

Πρώτος, τον Ιούνιο, ο γραμματέας της οργάνωσης της επαρχίας Ιρπίνια συμμετείχε σε εκδήλωση της φασιστικής οργάνωσης Casa Pound, όπου υποστήριξε πως «πρέπει να ξεπεραστούν οι φράχτες του περασμένου αιώνα και να τεθεί επί τάπητος ένας νέο πολιτιστικό πρότυπο». Στους δημοσιογράφους δικαιολογήθηκε λέγοντας πως «μετέφερε στην εκδήλωση το αντιφασιστικό πνεύμα».

Γρήγορα, οι επαφές πολλαπλασιάστηκαν. Στη Ρώμη και στην Μπρέσια τοπικά στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος πήραν το λόγο σε παρουσιάσεις νεοφασιστικών βιβλίων που διοργάνωσε η Casa Pound. Δημοτικοί σύμβουλοι του κεντροαριστερού κόμματος συμμετείχαν σε εκδηλώσεις νεοφασιστικών ομάδων εναντίον των μεταναστών σε μικρά κέντρα της Λομβαρδίας.

Πρόγραμμα η επιστροφή στην εξουσία

Υπενθυμίζουμε πως το Δημοκρατικό Κόμμα γεννήθηκε το 2007 με τη συγχώνευση του Δημοκρατικού Κόμματος της Αριστεράς (το πρώην κομμουνιστικό) με την αριστερή πτέρυγα της Χριστιανοδημοκρατίας. Ο Ρέντσι κατάφερε να εκλεγεί πάλι γραμματέας στις αρχές του έτους, παρόλη την ήττα του στο δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου για την αλλαγή του Συντάγματος και παρόλη την αποχώρηση της αριστερής πτέρυγας του κόμματος, με επικεφαλής τον Πιερλουίτζι Μπερσάνι.

Από τότε, το Δημοκρατικό Κόμμα είναι το κόμμα του Ρέντσι. Ο πρώην πρωθυπουργός, ως καλός πρώην χριστιανοδημοκράτης, έχει ένα και μοναδικό πολιτικό πρόγραμμα: να επιστρέψει στην εξουσία με κάθε μέσο και οποιονδήποτε πολιτικό λόγο, της δεξιάς ή της αριστεράς. Για να πετύχει τον σκοπό αυτό, ακολουθεί τις δημοσκοπήσεις και χαράσσει την πολιτική του ανάλογα με το πού φυσάει ο άνεμος. Τώρα θεωρεί πως του είναι αναγκαίες οι ψήφοι των Ιταλών νεοφασιστών και δεν διστάζει να τις προσελκύσει με κάθε τρόπο.

Στον αδίστακτο αυτόν καιροσκοπισμό του, ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος παρασέρνει μαζί του και τους υπουργούς. Παρασέρνει και σημαντικό μέρος του κεντροαριστερού εκλογικού σώματος, που βρίσκεται σε σύγχυση και έχει αρχίσει να φυλλορροεί και προς τη Δεξιά και προς το “Κίνημα 5 Αστέρων” του Μπέπε Γκρίλο.