Ουκρανία: Η ολέθρια αρχή και οι τρεις κακές εκδοχές για το τέλος

Η “ειδική επιχείρηση” της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως είναι πρόδηλο ούτε “ειδική” ούτε “επιχείρηση” είναι. Είναι κανονικός πόλεμος που εξελίσσεται σε βαρβαρότητα κατά των αμάχων, με την πολιορκία μεγάλων πόλεων της χώρας και την καταστροφή τους. Εάν αυτό ήταν το σχέδιο της ρωσικής πολεμικής μηχανής, τότε η αιτιολόγηση του Κρεμλίνου (για προστασία των ρωσικών κοινοτήτων, αποναζιστικοποίηση, αποστρατιωτικοποίηση κά) αποτελεί προσβολή στις θεμελιώδεις αρχές και αξίες του κόσμου και φτύσιμο της κοινής λογικής!

Η κυβέρνηση Ζελένσκι, δεν έπεσε, εάν αυτό περίμενε το Κρεμλίνο, όταν προανήγγειλε μία άλλη κυβέρνηση στην υπηρεσία του. Ο ουκρανικός στρατός δεν παρέδωσε τα όπλα και ο λαός δεν υποκλίθηκε στην ανωτερότητα των ρωσικών δυνάμεων. Πως θα σταματήσει και για πόσο καιρό;

Μία εκδοχή θέλει την Ρωσία να παίρνει επί του πεδίου τις περιοχές που θεωρεί στρατηγικές για τη δική της ασφάλεια και σταθερότητα, ολόκληρες τις ανατολικές περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ και την παράκτια ζώνη μέχρι τη Μολδαβία, καθιστώντας την Ουκρανία περίκλειστη και εξαρτημένη από τη Μόσχα. Όμως και σε αυτό το ενδεχόμενο πόλεμος δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα τερματιστεί.

Η άλλη εκδοχή είναι να περιοριστεί στις ανατολικές περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ (συμπεριλαμβανομένης της Μαριούπολης) και να πανηγυρίσει το Κρεμλίνο, με πρόσχημα ότι η Αζοφική γίνεται Ρωσική Θάλασσα. Έτσι ήταν ουσιαστικά από την κατάληψη της Κριμαίας το 2014, αφού ο έλεγχος της Μόσχας ήταν σχεδόν απόλυτος. Και τότε δεν είναι βέβαιο ότι ο πόλεμος θα τερματιστεί. Όσο για την Ρωσία, με τις ανατολικές περιφέρεις της Ουκρανίας και την Αζοφική δεν μπορεί να νοιώσει περισσότερο ασφαλής, από όσο ήταν πριν αρχίσει τον πόλεμο.

Η τρίτη εκδοχή, είναι η κατάληψη του Κιέβου και ο διορισμός νέου καθεστώτος στο σύνολο της επικράτειας, με απλά λόγια η κατάκτηση της Ουκρανίας, εκδοχή που παραπέμπει σε άλλες εποχές και ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα σημαίνει για το σύστημα σταθερότητας που οικοδομήθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παρτίδα χωρίς τέλος

Ο πόλεμος του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία διήρκεσε δυόμιση μήνες και μάλιστα χωρίς χερσαία εμπλοκή. Η Ρωσία υπολόγιζε ότι θα καταλάβει την Ουκρανία μέσα σε λίγες ημέρες; Ότι και αν υπολόγιζε φαίνεται πως έπεσε έξω. Τι θα κάνει, λοιπόν, ο πρόεδρος της Ρωσίας; Θα πάει την “ειδική επιχείρηση” ως το τέλος, όπως διετείνεται σε όλους τους συνομιλητές του ή θα δεχθεί να διαπραγματευτεί με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, για τον οποίο μιλάει με τα πιο απαξιωτικά λόγια; Και οι δύο επιλογές είναι υψηλού κόστους για τον πρόεδρο Πούτιν.

Χωρίς υποχώρηση της Μόσχας, η Δύση θα είναι υποχρεωμένη όχι απλώς να υποστηρίζει την Ουκρανία κατά της Ρωσίας, αλλά να οργανώσει την παράταση του πολέμου με όλα τα μέσα. Η παράταση της όξυνσης Δύσης-Ρωσίας όσο επιζήμια κι αν είναι για τη Δύση, ιδίως για την ΕΕ, άλλο τόσο είναι και για τη Ρωσία. Η απομόνωση στην οποία έχει περιέλθει το Κρεμλίνο, φαίνεται στη δυσκολία να βρει φιλικούς συνομιλητές και εμπορικούς εταίρους.

Με τον Κiμ, τον Ασαντ, τον Λουκασένκο και τον ηγέτη της Ερυθραίας Αφεγουέρκι, οι Ρώσοι δεν μπορούν να τρέφουν μεγάλες προσδοκίες για τη συνέχεια. Όσον αφορά την Κίνα και τις εκτιμήσεις ότι θα χρηματοδοτεί τον Πούτιν προκειμένου να φθείρει τις ΗΠΑ, θα κριθούν από τα ανταλλάγματα. Το Πεκίνο δεν συνηθίζει να παράσχει διευκολύνσεις και σε τέτοιες συνθήκες τα ανταλλάγματα είναι ακριβά.

Το δίλημμα του Πούτιν

Από την άλλη, εάν και εφόσον ο Πούτιν καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ζελένσκι θα πέσει στο επίπεδο ενός περιφερειακού ηγέτη και αυτό ίσως είναι χειρότερο από το να συνεχίσει έναν πόλεμο χωρίς τέλος. Η χώρα του βέβαια θα περάσει σε ανυποληψία, παρίας, πρώτη στον κατάλογο των χωρών που δεν έχουν επαφή με τον υπόλοιπό κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, ο πρόεδρος της Ρωσίας μετράει ήδη ζημίες από την εισβολή στην Ουκρανία και την αντιπαράθεση με τη Δύση.

Και εφόσον δεν έχει χαθεί κάθε επαφή με την πραγματικότητα στο Κρεμλίνο, θα πρέπει να εξετάζονται όλες οι δυνατές επιλογές απεμπλοκής από αυτή την κρίση. Όχι ότι αυτή η προοπτική θα είναι άνευ κόστους για τη Ρωσία και τον ίδιο τον Πούτιν. Πλην όμως, η φιλοδοξία του να επιβάλλει τη δική του τάξη πραγμάτων, με τη Ρωσία ασφαλή και ευημερούσα, δεν υφίσταται. Τα επίχειρα ενός επώδυνου συμβιβασμού θα είναι μικρότερα από την κλιμάκωση του πολέμου, που δεν πρόκειται ποτέ να κερδίσει στα μάτια του κόσμου όλου και όχι μόνον του δυτικού.