Ουκρανικό: Σαν να το ξανασκέφτεται η Ευρώπη…

«Κυβερνήτες και άρχοντες δεν είναι οι έχοντες τα σκήπτρα, ούτε οι υπό των τυχόντων εκλεγέντες, ούτε οι επιτυχόντες στην κλήρωση, ούτε αυτοί που πήραν την εξουσία με την βία, ούτε οι δια απάτης, αλλά αυτοί που γνωρίζουν πώς να εξουσιάζουν» Σωκράτης

Αποκρύπτεται στη δημόσια συζήτηση για το Ουκρανικό ότι το ρωσικό αέριο είναι ασφαλώς η πλέον λογική επιλογή για την Ευρώπη τόσο από τη σκοπιά της κλιματικής επιβάρυνσης, όσο και της ενεργειακής ασφάλειας. Όλες οι εναλλακτικές λύσεις είναι πολύ πιο δαπανηρές και δεν επιτρέπουν στην Ευρώπη να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία. Οι αναλυτές αναφέρουν ως ημερομηνία απεξάρτησης… το 2027.

Το φυσικό αέριο της Ρωσίας είναι το φθηνότερο και θα παραμείνει το φθηνότερο γιατί διοχετεύεται μέσω αγωγών, σε σχέση με το υγροποιημένο LNG. Αυτό το πλεονέκτημα τείνει να απολεσθεί με τις αποφάσεις του Δυτικού “ιερατείου”. Με μία παρέμβασή του ο πρόεδρος Μπάιντεν πάγωσε τον αγωγό Nordstream 2, κόστους 11 δισ. δολαρίων, παρουσία του καγκελαρίου Σολτς.

Η Ευρώπη στήριζε την ενεργειακή της ασφάλεια στη Ρωσία. Με την αβελτηρία της ακυρώνεται ένας βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και ευημερίας. Η ΕΕ θυσιάζει την ενεργειακή της ασφάλεια με στόχο να βλάψει τη Ρωσία. Όμως, οι αναλυτές της Goldman Sachs προειδοποιούν ότι υπάρχει μικρή δυνατότητα αύξησης των εξαγωγών του αμερικανικού LNG από τώρα έως το 2025.

Η αναγκαστική επιλογή εισαγωγής LNG απαιτεί επίσης τεράστιες επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις, πλωτές και σταθερές. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο, κρυφό κόστος που αποκρύπτεται εντελώς. Ο δε οικονομικός πόλεμος είναι απίθανο να επηρεάσει την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Στον αντίποδα παράγει αποτελέσματα που θα πλήξουν την παγκόσμια οικονομία και περισσότερο τους φτωχούς του κόσμου.

Άραγε οι ηγέτες της Δύσης τα έχουν σκεφτεί όλα αυτά; Οι εισηγητές των κυρώσεων αναρωτήθηκαν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις, εάν η Ρωσία δεν επέτρεπε στο ουκρανικό σιτάρι να φύγει από τα λιμάνια; Υπάρχει μία απάντηση στο πώς θα αναπληρωθούν τα προϊόντα που πλήττουν οι κυρώσεις; Υπήρξε πρόνοια για το αν θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε επαρκώς σε μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση; Το επισιτιστικό πρόβλημα δεν λύνεται, επιρρίπτοντας την ευθύνη στην εισβολή της Ρωσίας και αποσιωπώντας το ποιος την προκάλεσε, εξυπηρετώντας ίδια γεωπολιτικά συμφέροντα…

Επιδιώκοντας η Δύση την αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας, στην πραγματικότητα επιβάλλει έναν στασιμοπληθωριστικό φόρο σε ολόκληρο τον κόσμο. Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτός ο πόλεμος, τόσο πιο σοβαρή είναι η απειλή του στασιμοπληθωρισμού (υψηλός πληθωρισμός με αρνητική, χαμηλή, ή μηδενική οικονομική ανάπτυξη). Αυτό το πρόβλημα θα είναι πιο σοβαρό σε χώρες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην Ουκρανία και τη Ρωσία όχι μόνο για ενέργεια και σιτηρά, αλλά και για λιπάσματα, οι τιμές των οποίων έχουν διπλασιαστεί ως αποτέλεσμα του πολέμου. Όποιος πιστεύει ότι αυτό δεν θα έχει αρνητικές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες πλανάται, αγνοεί την ιστορία.

Οι ΗΠΑ έσπειραν ανέμους

Ο πρώην αρθρογράφος των Financial Times Wolfgang Münchau παραδέχεται ότι αυτός και η “Δύση” έχουν υποτιμήσει πλήρως τον οικονομικό ρόλο της Ρωσίας στην παγκόσμια αγορά: «Οι δυτικές κυρώσεις βασίζονταν σε μια επίσημα σωστή αλλά παραπλανητική προϋπόθεση, την οποία εγώ ο ίδιος πίστευα, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό: “Οτι η Ρωσία εξαρτάται περισσότερο από εμάς παρά εμείς από αυτήν”. Η Ρωσία έχει περισσότερο σιτάρι από ό,τι μπορεί να φάει και περισσότερο πετρέλαιο από ό,τι μπορεί να κάψει.

»Η Ρωσία είναι προμηθευτής πρωτογενών και δευτερογενών προϊόντων, από τα οποία εξαρτάται ο κόσμος. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι οι κύριες πηγές εσόδων από τις ρωσικές εξαγωγές. Αλλά η εξάρτησή μας είναι πιο οξεία σε άλλους τομείς: Τρόφιμα, αλλά και μέταλλα και σπάνιες γαίες. Η Ρωσία δεν είναι μονοπώλιο σε καμία από αυτές τις κατηγορίες. Αλλά όταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αυτών των προϊόντων εξαφανίζεται, ο υπόλοιπος κόσμος βιώνει φυσικές ελλείψεις και αυξανόμενες τιμές».

Οι οικονομικές επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης άφησαν αποτύπωμα στην καθημερινότητά μας, δεδομένου ότι η αύξηση της τιμής των ενεργειακών προϊόντων, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και η ηλεκτρική ενέργεια, συνέβαλαν στην άνοδο τιμών στα αγαθά πρώτης ανάγκης, πλήττοντας άμεσα την αγοραστική δύναμη και τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών και προκαλώντας πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία.

Κανείς από τους Ευρωπαίους ηγέτες-νάνους που μας διαφεντεύουν δεν τόλμησε να ορθώσει το όποιο πολιτικό ανάστημα διαθέτει και να απαιτήσει από την Ουάσιγκτον, που μας έβαλε σ’ αυτήν την ατραπό, να καλύψει ένα μέρος από τη συνολική επιβάρυνση που επιφορτίζεται η Ευρώπη. Η χρηματοδότηση θα μπορούσε γίνει από τα υπερκέρδη των πωλήσεων του αμερικανικού LNG.

Το οξύμωρο είναι ότι όλος αυτός ο ορυμαγδός προκλήθηκε από αλλότρια προς την Ευρώπη συμφέροντα. Στον πόλεμο δια αντιπροσώπου, οι ευρωπαϊκές χώρες υπό το κράτος του έντονου συναισθηματισμού που δημιούργησαν οι συγκλονιστικές εικόνες του πολέμου, συντάχθηκαν άκριτα με μια χώρα, στην οποία κυριαρχεί η διαφθορά. Η Ουκρανία εξελίχθηκε μέσα σε μια νύκτα, σε χώρα-ήρωας που αντιστέκεται στον επεκτατισμό της Ρωσίας, παρ’ όλο που είναι υπόλογη, καθώς δεν εφάρμοσε, όπως είχε υποχρέωση, τις συμφωνίες του Μινσκ.

Ακόμη και ο Πάπας κρατώντας αποστάσεις από το δυτικό αφήγημα, δήλωσε: «Το γαύγισμα του ΝΑΤΟ στις πύλες της Ρωσίας είναι πιθανότατα αυτό που ώθησε τον Πούτιν να επιτεθεί στην Ουκρανία… Δεν μπορώ να πω αν προκλήθηκε, αλλά ίσως, ναι… Και τώρα όσοι ενδιαφέρονται για την ειρήνη αντιμετωπίζουν το μεγάλο ζήτημα της προμήθειας όπλων από τα δυτικά έθνη στην ουκρανική αντίσταση». Παραδέχθηκε ότι αυτό είναι ένα ερώτημα που διχάζει ακόμα και τον καθολικό κόσμο. «Δεν μπορώ να απαντήσω, είμαι πολύ μακριά, στο ερώτημα εάν είναι σωστό να προμηθεύουμε με όπλα τους Ουκρανούς».

Κόπωση από τον πόλεμο

Τρεις μέρες πριν την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ διαβεβαίωνε τον Βλαντίμιρ Πούτιν ότι δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από την αντίδραση της Δύσης. Θα υπήρχαν πιέσεις και κυρώσεις, «αλλά μετά από λίγο, η ένταση θα υποχωρήσει. Αργά ή γρήγορα θα κουραστούν και οι ίδιοι θα μας ζητήσουν να ξαναρχίσουμε τις συζητήσεις και τις συνομιλίες για όλα τα θέματα διασφάλισης της στρατηγικής ασφάλειας».

Η Μόσχα έχει βέβαια εκπλαγεί από την ενότητα της Δύσης στην αλληλεγγύη που δείχνει προς την Ουκρανία, αν και οι χώρες που δεν καταδίκασαν τη Ρωσία για την εισβολή αντιπροσωπεύουν το 82% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ήδη όμως εμφανίζονται φωνές λογικής, προ του αδιεξόδου που διαφαίνεται. Ερωτήματα αναδύονται στις ηγεσίες της Δύσης, αν αξίζουν οι παράπλευρες ζημιές από τις αυξημένες κυρώσεις στη Ρωσία.

H αναταραχή την οποία προκαλεί ο πόλεμος και τα παγκόσμια διλήμματα τα οποία θέτει, έχουν αρχίσει να αναζητούν απαντήσεις. Η Ιταλία και η Ουγγαρία τάσσονται υπέρ μιας άμεσης κατάπαυσης του πυρός, κάτι που θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για χαλάρωση των κυρώσεων και να επιτρέψει για παράδειγμα τη μεταφορά εμπορευμάτων από τα ουκρανικά λιμάνια.

Οι διαιρέσεις στη Δύση, προβλέπεται να γίνουν πιο έντονες, καθώς οι επιπτώσεις των κυρώσεων λαβώνουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Η άνοδος των τιμών των προϊόντων πλήττει και φτωχοποιεί τους Ευρωπαίους και τον παγκόσμιο πληθυσμό, επιδεινώνοντας έτι περαιτέρω το ήδη οξύ πρόβλημα της πείνας ανά την υφήλιο. Οι εξελίξεις αυτές απειλούν να πλήξουν τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη που μαστίζονται από λιμούς και να πυροδοτήσουν πολιτικό χάος και μια νέα μεταναστευτική κρίση χωρίς προηγούμενο. Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για νέα μεταναστευτικά ρεύματα από Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια προς το παρόν είναι περιορισμένη. Όμως το ζητούμενο δεν είναι αν οι δυτικές κυρώσεις βλάψουν τη Ρωσία, αλλά εάν τα οικονομικά μας συστήματα μπορούν να αντιμετωπίσουν την απώλεια πρώτων υλών από τη Ρωσία ή όχι. Το κριτήριο που θα καθορίσει τη στάση των ευρωπαϊκών κρατών θα είναι η οικονομική επιβάρυνση που θα επιφέρει στον ευρωπαϊκό πληθυσμό ο πληθωρισμός. Το πλήγμα στην κοινωνική ευημερία, θα αναγκάσει κάποιες χώρες να διαφοροποιηθούν, οδηγώντας σε διάσπαση της ενότητας. Η κόπωση από τον πόλεμο άρχισε…

Η απάντηση της Ευρώπης

Εκτιμούμε ότι η λαϊκή πίεση και το εκλογικό κόστος θα “βοηθήσουν” τους Ευρωπαίους ηγέτες να απογαλακτισθούν, έστω και την ύστατη στιγμή, από την Ουάσιγκτον. Είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουν το ρόλο και το ειδικό βάρος της Γηραιάς Ηπείρου, δραστηριοποιούμενοι ενεργά και εποικοδομητικά στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης της κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό εικάζουμε ότι μετά την συνθηκολόγηση, που νομοτελειακά αργά η γρήγορα θα γίνει, οι κυρώσεις σταδιακά θα αποσυρθούν συνολικά από τη Δύση, ή από μεμονωμένες χώρες. Θεωρείται επίσης πιθανό η Μόσχα, στα προαπαιτούμενα για την κατάπαυση του πυρός, να θέσει και την άρση των κυρώσεων. Άλλωστε είναι βέβαιο ότι στις διαπραγματεύσεις αυτές θα συμμετέχουν και οι Δυτικές χώρες. Αυτή μοιάζει να είναι η επιδίωξη του Πούτιν.

Αντί επιλόγου: Ένας μακροχρόνιος πόλεμος στην Ουκρανία είναι φυσικά προς το συμφέρον του αμερικανικού στρατιωτικού-βιομηχανικού κατεστημένου. Ανταποκρίνεται επίσης στον στρατηγικό στόχο της απομείωσης της στρατιωτικής ισχύος της Μόσχας. Μέσα στις επιδιώξεις βέβαια είναι και το σοβαρό πλήγμα στη ρωσική οικονομία, ακόμη κι αν μεγάλο μέρος αυτής της ζημιάς είναι αμοιβαίο. Η συνέχιση του πολέμου επιτρέπει ακόμη στις ΗΠΑ να ελέγχουν, τουλάχιστον προσωρινά, την Ευρώπη, επιτυγχάνοντας να της δώσουν το ρόλο του υπεργολάβου των δικών τους βλέψεων.

Το ερώτημα που τίθεται είναι ποια θα είναι αύριο η απάντηση της Ευρώπης; Μήπως αρχίζει και το ξανασκέπτεται; Γιατί άραγε οι ηγέτες της Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας επισκέφθηκαν πρόσφατα τον Ζελένσκι; Για συμπαράσταση ή για να τον πιέσουν να τελειώσει ο πόλεμος; Δεν είναι τυχαίο ότι επέλεξαν να τον συναντήσουν από κοινού. Προφανώς, ο σκοπός ήταν να θέσουν κάποια όρια και προτάσεις, γιατί όσο παρατείνεται ο πόλεμος, τόσο καταστρέφεται η Ευρώπη…