Παιχνίδι του Τραμπ με το G7 – Αντικινεζική στόχευση και προεκλογικό σόου

Ενδιαφέρουσες αντιδράσεις έχει προκαλέσει στις πρωτεύουσες ανά τον κόσμο η κίνηση του Τραμπ να θέσει ζήτημα διεύρυνσης των G7, προσκαλώντας την Ινδία, τη Νότια Κορέα, τη Ρωσία και την Αυστραλία. Οι ΗΠΑ, έχοντας την προεδρία της “Ομάδας των Επτά” και όντας η διοργανώτρια χώρα για το 2020, ανέβαλαν τη Σύνοδο Κορυφής για το Σεπτέμβριο.

Είχε προηγηθεί η άρνηση της Άγκελα Μέρκελ να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να παραστεί στη Σύνοδο, που είχε αναπρογραμματιστεί για τη δεύτερη εβδομάδα του Ιουνίου, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Στα σχέδια του Αμερικανού προέδρου περιλαμβανόταν η διεξαγωγή κάποιων συναντήσεων στο Λευκό Οίκο και στο Καμπ Ντέιβιντ, δια ζώσης, με τους άλλους ηγέτες. Οι Γερμανοί όμως και άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι “κάρφωσαν” τις προθέσεις του να χρησιμοποιήσει τη Σύνοδο για εσωτερική κατανάλωση.

Και πράγματι, το επιτελείο του Τραμπ θα προσπαθήσει, εν όψει και των αμερικανικών εκλογών, να αξιοποιήσει κάθε ευκαιρία, συμπεριλαμβανομένης και της Συνόδου των G7, ώστε να δώσει επικοινωνιακή ώθηση στο προφίλ του, τόσο στο πλαίσιο της διαχείρισης της πανδημίας όσο και εν μέσω της κοινωνικής έκρηξης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Στη σκοπιμότητα αυτή θα συνέβαλλε, μάλιστα, και το αναμενόμενο “πνεύμα αντιλογίας” του Τραμπ, δεδομένης της συγκρουσιακής σχέσης των ΗΠΑ με πολλά μέλη των G7 σε θέματα εμπορίου, περιβάλλοντος κ.λπ.

Το ρωσικό “χαρτί”

Κατόπιν αυτών, λοιπόν, ο Τραμπ έριξε στο τραπέζι πρόταση για την επιστροφή της Ρωσίας στους G7 – και κατ’ επέκταση τη μετατροπή της “Ομάδας των Επτά” και πάλι σε “Ομάδα των Οκτώ”, όπως ήταν ως το 2014, πριν την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα. Η ρωσική αντίδραση, μέχρι στιγμής, δεν ήταν τόσο θετική όσο θα ανέμενε κανείς. Η ανακοίνωση του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πέσκοφ, ανέφερε ότι «χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες», αν και μετέφερε την υποστήριξη του Ρώσου προέδρου στο «διάλογο προς όλες τις κατευθύνσεις».

Προφανώς η Ρωσία δεν θα μπορούσε να δώσει ξεκάθαρη απάντηση σε μια πρόσκληση που δεν έχει τυπικό χαρακτήρα και δεν προέρχεται από το θεσμό των G7, αλλά μόνο από τον Αμερικανό πρόεδρο. Την ίδια στιγμή, η κίνηση Τραμπ, για ορισμένους κύκλους στις ΗΠΑ και ιδίως τους αντιπάλους του, είναι κόκκινο πανί. Εξίσου αρνητικά αντιμετωπίζουν την προοπτική αυτή χώρες όπως η Βρετανία και ο Καναδάς.

Η στάση τους πυροδότησε νέα αντίδραση από τη Ρωσία. «Κινδυνεύω να γίνω αγενής, αλλά, ρώτησε κανείς τη Ρωσία αν θέλει να επιστρέψει; Ίσως να είχε νόημα κάτι τέτοιο, πριν δοθεί άλλη μια ευκαιρία στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά να εκφράσουν την παθολογική τους ρωσοφοβία και να κάνουν τους G7 να φαίνονται θλιβεροί», ανέφερε –δίχως τακτ– ο αναπληρωτής μόνιμος εκπρόσωπος της Μόσχας στον ΟΗΕ, Ντμίτρι Πολιάνσκι στο Twitter.

Τελικώς, ήλθε σαφέστερη τοποθέτηση από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, που χαρακτήρισε την πρόταση Τραμπ «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», αλλά θεωρεί απαραίτητη τη συμμετοχή της Κίνας. Η τελευταία αυτή προσθήκη εκφράζει, μεταξύ άλλων, και ένα μήνυμα ότι οι Ρώσοι δεν είναι διατεθειμένοι να παίξουν το παιχνίδι του Τραμπ, διακυβεύοντας τις καλές και στενές σχέσεις τους με το Πεκίνο.

Δυτικό κλαμπ

Το σκεπτικό του Τραμπ να διευρυνθούν οι G7 δεν έχει την ίδια απήχηση στις συμμαχικές χώρες. Η Βρετανία για παράδειγμα, τάσσεται υπέρ, με την εξαίρεση, όπως αναφέραμε, της Ρωσίας. Η ΕΕ απέρριψε συνολικά την αναγκαιότητα της διεύρυνσης, χαρακτηρίζοντας τους G7 «ζωτικό πολυσυμμετοχικό πλαίσιο». Μάλιστα, άδειασε τον Αμερικανό πρόεδρο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν μπορεί να αποφασίσει μόνος του για μια τέτοια διεύρυνση.

Η Κίνα, από την πλευρά της, αντέδρασε αρνητικά στην πρόταση Τραμπ, κάνοντας λόγο για την απόπειρα δημιουργίας ενός “μικρού κύκλου” εναντίον του Πεκίνου, ο οποίος βεβαίως «θα είναι καταδικασμένος να αποτύχει», ενώ θα είναι και «αντιδημοφιλής». Τα λεγόμενα του εκπροσώπου του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Zhao Lijian, ερμηνεύθηκαν από τα δυτικά ΜΜΕ ξεκάθαρα ως ανησυχία για την αντικινεζική επιρροή των ΗΠΑ στους G7.

Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι με εξαίρεση την Αυστραλία, οι υπόλοιπες τρεις χώρες που ήθελε να προσκαλέσει ο Τραμπ δεν θα ήταν διατεθειμένες (Ρωσία, Ινδία), ή σε θέση (Νότια Κορέα) να γίνουν συνδρομητές της αντικινεζικής του πολιτικής. Τελικά, η πρότασή του περισσότερο παραπέμπει σε ένα πολιτικό σόου, παρά στην πραγματική ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό των G7.

Σε τελική ανάλυση, αν είναι τόσο παρωχημένος θεσμός, θα μπορούσε να πει κανείς, γιατί να μην καταργηθεί εντελώς, ώστε να παραχωρήσει τη θέση του εξ ολοκλήρου στους G20, όπως άφησε να εννοηθεί η Μόσχα; Κάτι τέτοιο, όμως, δεν εξυπηρετεί την πολιτική και οικονομική τάξη που αυτή τη στιγμή ελέγχει τους G7, αφού η συμμετοχή άλλων χωρών θα τους εμπόδιζε να αποτελούν ένα “δυτικό κλαμπ” και θα απαιτούσε στο ελάχιστο συναινετικές διαδικασίες, ενάντια στα συμφέροντά τους.