Παιχνίδια της Μέρκελ με το μεταναστευτικό

του Αλέξανδρου Τάρκα  –

Μπορεί η καγκελάριος της Γερμανίας να υπογράμμισε την ανάγκη υπογραφής συμφωνιών της ΕΕ με τις χώρες, μέσω των οποίων εισρέουν πρόσφυγες και μετανάστες στην Ευρώπη, αλλά πριν λίγο καιρό είχε για πολλοστή φορά ανατρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική στο Μεταναστευτικό, χωρίς να ρωτήσει κανέναν εταίρο. Απαλλαγμένη από το άγχος της επανεκλογής είχε εκφράσει την ετοιμότητα της Ευρώπης να δεχθεί επιπλέον 40.000 πρόσφυγες-μετανάστες από τη Μέση Ανατολή.

Η κ. Μέρκελ κάλυψε τη νέα παλινωδία της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, με το επιχείρημα ότι μερικές ακόμα χιλιάδες άνθρωποι δεν θα επιβαρύνουν υπερβολικά μία ήπειρο που έχει περισσότερους από 500 εκατομμύρια κατοίκους. Η πρωτοβουλία της εκείνη μόνο εκ πρώτης όψεως πηγάζει από ανθρωπιστικά κίνητρα. Και βεβαίως έχει προκαλέσει ρίγη στα υπουργεία Εξωτερικών και στις αρχές ασφαλείας πολλών μελών της ΕΕ, καθώς θα έχει πολλαπλώς αρνητικά αποτελέσματα.

Ευκαιρία για πρόσφυγες και δουλέμπορους

Ας σημειωθεί ότι η γερμανική εξαγγελία προκαλεί δυσλειτουργία της ΕΕ, καθώς δεν έχει καμία σχέση με την ευρωτουρκική Κοινή Δήλωση του Μαρτίου 2016. Υπενθυμίζουμε ότι εκείνη η δήλωση προβλέπει εγκλωβισμό των παρανόμων στα ελληνικά νησιά και επιστροφές-επανεισδοχές στην Τουρκία μαζί με παράλληλο σχέδιο κατανομής προσφύγων, από την Ελλάδα και την Ιταλία, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ούτε, επίσης, η δήλωση Μέρκελ έχει σχέση με τις προτάσεις απώθησης των παρανόμων από τα χωρικά ύδατα της Γαλλίας και της Ιταλίας προς hot spots στη Λιβύη. Αν και πρέπει να σημειωθεί πως μερικές ημέρες αργότερα υποστήριξε ότι δεν υπάρχει θέμα κακομεταχείρισης όσων μεταναστών συλλαμβάνονται από τη λιβυκή ακτοφυλακή.

Η δήλωση της καγκελαρίου έγινε ενώ επί ενάμισι χρόνο καταβάλλεται προσπάθεια να διορθωθούν τα λάθη προηγούμενων ετών και να επικρατήσει τάξη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Υπενθυμίζουμε ότι αν και όλοι οι εταίροι πρέπει να απορροφήσουν τα βάρη βάσει υφιστάμενου σχεδίου, στην πράξη έχουν γίνει πολύ λίγα. Παρ’ όλα αυτά, η Γερμανία δείχνει να δρα εκτός των συμφωνηθέντων.

Όταν η Γερμανίδα καγκελάριος ανάβει πράσινο φως προς 40.000 πρόσφυγες και μετανάστες, είναι προφανές πως δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ταλαιπωρημένοι άνθρωποι θα σπεύσουν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία, εάν δεν το εκλάβουν και σαν ανοιχτή πρόσκληση. Η κ. Μέρκελ μερίμνησε να μην επαναλάβει τη δήλωση περί ανοιχτών θυρών του 2014-15. Λίγοι, όμως, μπορούν ή θέλουν να καταλάβουν τη διαφορά. Και, ασφαλώς, προβάδισμα στη δημιουργία σύγχυσης και προσδοκιών έχουν τα κυκλώματα διακίνησης που θησαυρίζουν εδώ και χρόνια.

Αυθαίρετη κίνηση

Η εξαγγελία της καγκελαρίου θεωρητικά μπορεί να συνδεθεί με το αίτημα του ΟΗΕ να δοθεί παράταση στο εν εξελίξει διετές σχέδιο παροχής ασύλου σε 22.000 Σύρους που βρίσκονται σε στρατόπεδα προσφύγων στην Τουρκία, στον Λίβανο και στην Ιορδανία. Επί του πρακτέου, όμως, δεν εισάγεται κανένα κριτήριο.

Η κ. Μέρκελ δήλωσε ότι το θέμα θα συζητηθεί κατά τη γερμανική προεκλογική περίοδο. Εκφράζονται, όμως, φόβοι ότι λόγω των αυξημένων μεταναστευτικών ροών κυρίως προς την Ιταλία και δευτερευόντως προς το Αιγαίο, το σχέδιο θα συμπεριλάβει κάθε Μεσανατολίτη και Βορειοαφρικανό ενδιαφερόμενο. Και ως συνήθως, το αρχικό σχέδιο θα αποκτήσει σύντομα πολλές παραλλαγές ως προς τους αριθμούς, τις χώρες προέλευσης και τα κριτήρια επιλεξιμότητας.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η καγκελάριος δεν μίλησε εξ ονόματος της Γερμανίας και δεν εξέφρασε ετοιμότητα υποδοχής 40.000 ανθρώπων στη χώρα της. Μίλησε αυθαιρέτως για λογαριασμό όλης της ΕΕ, σπεύδοντας να προκαταλάβει και κατά μία έννοια να δεσμεύσει τις κυβερνήσεις των άλλων χωρών-μελών.

Το μόνο που είπε είναι ότι «η Γερμανία είναι έτοιμη να πάρει το δικό της μερίδιο». Σαν να μην γνωρίζει πως έχει αποτύχει το σχέδιο κατανομής-μετεγκατάστασης 160.000 προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ, λόγω απροθυμίας τους. Ας σημειωθεί ότι έχουν μετεγκατασταθεί λιγότεροι από 25.000.

Το βλέμμα στην Τουρκία

Οι αιφνιδιασμοί της κ. Μέρκελ δεν περιορίζονται στο Μεταναστευτικό. Ενόψει της μετεκλογικής επανεξέτασης των σχέσεων με την Άγκυρα, Γερμανοί διπλωμάτες στις Βρυξέλλες κάνουν λόγο για λήψη οικονομικών μέτρων κατά της Τουρκίας και μη σύγκληση συνόδου κορυφής με τον πρόεδρο Ερντογάν εντός του 2017.

Στην Ελλάδα η λήψη μέτρων της ΕΕ κατά της Τουρκίας γίνεται ευνοϊκά δεκτή. Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν δύο ζητήματα.

• Πρώτον, το θεσμικό, το γεγονός, δηλαδή, ότι δεν μπορεί η γερμανική πλευρά να αποφασίζει για λογαριασμό όλης της ΕΕ.
• Δεύτερον, η διπλωματική εκτίμηση ότι όσο ο Ερντογάν απομακρύνεται από την Ευρώπη τόσο μεγαλύτερο θα είναι το κόστος για την Ελλάδα και στο Μεταναστευτικό και στις διμερείς σχέσεις.