Πακιστάν: Ο Χαν καταγγέλλει τις ΗΠΑ και κηρύσσει ανένδοτο

Στην πιο σοβαρή πολιτική κρίση των τελευταίων ετών εισέρχεται το Πακιστάν, έπειτα από την κρίσιμη ψηφοφορία στην Βουλή που κατέληξε στην καθαίρεση του πρωθυπουργού της χώρας Ιμράν Χαν, ο οποίος δεν φαίνεται διατεθειμένος να δεχτεί την ήττα του. «Ο αγώνας τώρα ξεκινά» ανέφερε ο ίδιος ο Χαν, επιτιθέμενος στις ΗΠΑ ότι βρίσκονται πίσω από την ανατροπή του.

Υποστηρικτές του πρώην πρωθυπουργού κατακλύζουν ήδη τους δρόμους του Πακιστάν,  με τον Χαν να δηλώνει πως «ποτέ τέτοιο πλήθος δεν βγήκε αυθόρμητα στους δρόμους της χώρας μας». Η νεολαία του Πακιστάν, αηδιασμένη από την διαφθορά των παραδοσιακών πολιτικών κομμάτων, είναι η κύρια βάση υποστηρικτών του Χαν, ενός πρωταθλητή του κρίκετ που από “outsider” εκλέχτηκε πρωθυπουργός το 2018 (με την παρασκηνιακή υποστήριξη του στρατού).

Never have such crowds come out so spontaneously and in such numbers in our history, rejecting the imported govt led by crooks. pic.twitter.com/YWrvD1u8MM

— Imran Khan (@ImranKhanPTI) April 10, 2022

Ο Χαν έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης που ζήτησε η αντιπολίτευση, αφού είχε προηγουμένως προσεταιριστεί ορισμένους βουλευτές του. Αρχικά, ο Χαν πέτυχε μία νίκη με την αναβολή της ψηφοφορίας, χάρη στον έμπιστο του αντιπρόεδρο του Σώματος και προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Όμως η αντιπολίτευση προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο που έκρινε τελικώς αντισυνταγματική την “μανούβρα” του Χαν, επιτρέποντας την κρίσιμη ψηφοφορία.

Στο Πακιστάν, όπου κανένας πρωθυπουργός δεν έχει καταφέρει να ολοκληρώσει την πλήρη θητεία του, ήταν το Ανώτατο Δικαστήριο που είχε καθαιρέσει τον προκάτοχο του Χαν το 2017, τον Ναουάζ Σαρίφ, για διαφθορά. Τώρα είναι το Ανώτατο Δικαστήριο που επιτρέπει στον αδερφό του Σεχμπάζ Σαρίφ και σημερινό επικεφαλής του κόμματος της Πακιστανικής Μουσουλμανικής Ένωσης (τον έναν πυλώνα του δικομματισμού στο Πακιστάν) να αναλάβει πρωθυπουργός!

Ο Χαν ομνύει στον Μπούτο

Όμως μία αναφορά του Χαν προκαλεί εντύπωση, για τα πολιτικά δεδομένα του Πακιστάν. Ο πρώην πρωθυπουργός δηλώνει ότι “πλήρωσε την αδέσμευτη και ανεξάρτητη πολιτική του”, κάνοντας μάλιστα ονομαστική αναφορά στον “ισλαμοσοσιαλιστή” Ζουλφικάρ Μπούτο, ο οποίος ανατράπηκε από το πραξικόπημα του στρατηγού Ζια Ουλ Χακ το 1977 και απαγχονίστηκε έπειτα από μία δίκη-παρωδία. Ο πρώην πρωθυπουργός είχε πληρώσει τους δεσμούς του με την Σοβιετική Ένωση.

Ο Ζουλφικάρ Μπούτο ήταν ο ιδρυτής του έτερου πυλώνα του δικομματικού πολιτικού παιχνιδιού, του Λαϊκού Κόμματος του Πακιστάν, επικεφαλής του οποίου σήμερα είναι ο “άχρωμος” εγγονός του Bilawal. Ο Bilawal δεν θυμίζει σε τίποτα τον χαρισματικό παππού του, ούτε την μητέρα του Μπεναζίρ που δολοφονήθηκε το 2007 σε επίθεση αυτοκτονίας, αποδιδόμενη σε παρακρατικούς μηχανισμούς του πρώην δικτάτορα, στρατηγού Μουσάραφ. Στον αντίποδα, θεωρείται έρμαιο του πατέρα του Αλί Ζαρντάρι, που έχει κερδίσει το ψευδώνυμο “κύριος 10%”, δηλαδή το ποσοστό της μίζας που έπαιρνε ως πρωθυπουργός του Πακιστάν!

Όμως και ο (όπως διαφαίνεται) διάδοχος του Χαν, ο Σεχμπάζ Σαρίφ, αν και έχει την φήμη “ικανού διαχειριστή” ως κυβερνήτης της Παντζάμπ, δεν θεωρείται ως ο ηγέτης που μπορεί να συνεπάρει τα πλήθη («το πεζοδρόμιο είναι με τον Χαν» είναι η εκτίμηση πολλών διεθνών αναλυτών). Ο Σεχμπάζ Σαρίφ, εκτός του πλούτου του, είναι περισσότερο γνωστός για τις… υστερικές δημόσιες ομιλίες του, όπου συνηθίζει να γκρεμίζει τα μικρόφωνα!

Μάλιστα, σε αντίθεση με τον αδερφό του Ναουάζ, ο Σεχμπάζ θεωρείται άνθρωπος του στρατού, παρόλο που ήταν οι ένοπλες δυνάμεις που είχαν ανατρέψει το 1999 με πραξικόπημα τον αδερφό του Ναουάζ. Να σημειωθεί πως ο Ναουάζ Σαρίφ είχε χάσει τη εμπιστοσύνη του στρατού λόγω και των γενναίων ανοιγμάτων του στην Ινδία. Επομένως και αυτός πλήρωσε την “ανεξάρτητη εξωτερική του πολιτική”, όπως σήμερα ισχυρίζεται ο Χαν.

Πακιστάν και Ρωσία

Αν λοιπόν οι επαφές με την Ινδία είχαν ρίξει τον Σαρίφ, το ευρασιατικό άνοιγμα του Χαν προς την Μόσχα, αλλά και το Ιράν, φαίνεται να είναι η πραγματική αιτία της ανατροπής του Χαν. Ο Χαν επέλεξε να μην ακυρώσει την επίσκεψη του Μόσχα, με την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, την οποία το Πακιστάν απέφυγε να καταδικάσει στα Ηνωμένα Έθνη. Το δε άνοιγμα του στο Ιράν, οδήγησε σε ψύχρανση τις σχέσεις του Πακιστάν, με τον ιστορικό του σύμμαχο, την Σαουδική Αραβία.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα αναφέρθηκε σε «πιέσεις»  που ασκήθηκαν από τους Αμερικανούς στον Χαν: «Πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια ξεδιάντροπης παρέμβασης των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις ενός ανεξάρτητου κράτους για τους δικούς τους ιδιοτελείς σκοπούς» δήλωσε χαρακτηριστικά. Ο ρόλος του στρατού παραμένει φυσικά κομβικός στις εξελίξεις, αν και εμφανίζεται ουδέτερος στην διαμάχη.

Η δήλωση του επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων για την «στρατηγική συμμαχία» του Πακιστάν με τις ΗΠΑ, ήταν μία φανερή αποστασιοποίηση από την αντιαμερικανική ρητορική του Χαν. Μέχρι πρότινος ο πακιστανικός στρατός και οι πανίσχυρες μυστικές υπηρεσίες (να σημειώσουμε αποτελούν παγίως τους βασικούς υποστηρικτές των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν) εμφανίζονταν να εγκρίνει το ευρασιατικό άνοιγμα του Χαν, μέχρι την έναρξη της ρωσικής εισβολής.

Ερωτηματικό παραμένουν οι σχέσεις με την Ινδία, λόγω της προϊστορίας του Ναουάζ Σαρίφ. H αναφορά όμως του επικεφαλής των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων για «ειρηνική επίλυση των διαφορών με την Ινδία» (κάνοντας μάλιστα ειδική αναφορά και στην διαφιλονικούμενη περιοχή του Κασμίρ) ίσως να αποτελεί μία ένδειξη πως αυτήν την φορά ο στρατός “καλοβλέπει” ένα νέο “άνοιγμα” προς το Νέο Δελχί.

Αν αυτό το ενδεχόμενο ισχύει, όντως ο κατάλληλος για αυτό το άνοιγμα μοιάζει να είναι ο Σεχμπάζ Σαρίφ που είναι και πιο “ελεγχόμενος” από τον Ναουάζ. Οι σχέσεις του Πακιστάν με την Τουρκία και την Κίνα έχουν ιστορικό βάθος από τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και δεν αναμένεται να επηρεαστούν. Όσον αφορά τον Χαν, αν συνεχίσει να εμφανίζεται ως ένας “νέος Μπούτο” δεν αποκλείεται να έχει και το τέλος του.