Παλαιστινιακό: Η Ιντιφάντα και οι πόλεμοι στην Γάζα

Είδαμε στο πρώτο μέρος την αραβοϊσραηλινής διένεξης από τη δεκαετία του 1910 μέχρι τη δεκαετία του 1980. Από τον Δεκέμβριο 1987, όμως, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1993 ξεσπάει η πρώτη παλαιστινιακή Ιντιφάντα. Η δεύτερη, όπως θα δούμε παρακάτω, ξέσπασε με επίκεντρο τον τρίτο ιερότερο χώρο λατρείας των μουσουλμάνων, το τέμενος Αλ Άκσα, το οποίο είναι και στις μέρες μας στο επίκεντρο νέων συγκρούσεων Ισραηλινών και Παλαιστινίων.

Τον Σεπτέμβριο του 1993, λοιπόν, υπογράφεται μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων (με την Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ) η Συμφωνία του Όσλο, με την δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής και συμφωνώντας ένα πλαίσιο για ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία. Ο εξόριστος ηγέτης των Παλαιστινίων, μαζί με Παλαιστίνιους μαχητές που ευρισκόταν στην Τυνησία, επιστρέφουν στην Παλαιστίνη και δημιουργούν την κρατική οντότητα, που γνωρίζουμε σήμερα ως Παλαιστινιακή Αρχή και πρώτο πρόεδρο τον Γιάσερ Αραφάτ.

Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, τον Ιούλιο του 2000, μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του Καμπ Ντέιβιντ (Κλίντον-Αραφάτ-Μπαράκ), ξεσπά τον Σεπτέμβριο η δεύτερη Παλαιστινιακή Ιντιφάντα , η ονομαζόμενη και “Ιντιφάντα του Αλ Ακτσά”, με αφορμή την επίσκεψη του Αριέλ Σαρόν στο Όρος του Ναού (Σαραχ αλ Σαρίφ), στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, πιο βίαιη και πιο θανατηφόρα από την πρώτη.

Τον Νοέμβριο του 2004 πεθαίνει ο πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ στην Γαλλία, όπου είχε μεταφερθεί για νοσηλεία, με αιτία θανάτου την εγκεφαλική αιμορραγία. Στον αραβικό κόσμο υπάρχει η υποψία ότι είχε δηλητηριασθεί. Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αναλαμβάνει ο Μαχμούτ Αμπάς.

Στο προσκήνιο η Χαμάς

Ενάμιση χρόνο μετά, τον Ιανουάριο του 2006, η Χαμάς (Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης) σημείωσε σαρωτική νίκη στις παλαιστινιακές εκλογές, όπου κυριάρχησε στην Γάζα, καθώς και στις παλαιστινιακές πόλεις Καλκίγια και Ναμπλούς στην Δυτική Όχθη. Το 2007 όμως, σημειώθηκε πλήρης ρήξη με τη Φατάχ που οδήγησε σε εμφύλιο πόλεμο των Παλαιστινίων, με δεκάδες νεκρούς. Το αποτέλεσμα από εκείνον τον πόλεμο ήταν οι Παλαιστίνιοι να είναι ακόμη και σήμερα διηρημένοι, με δύο κυβερνήσεις, μία στη Ραμάλα με τον πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς (αναγνωρισμένη από όλο τον κόσμο) και μια στην Γάζα υπό τον Ισμαήλ Χανίγια. Αντίθετα από τη Φατάχ, η Χαμάς θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση.

Στη συνέχεια είχαμε από το 2008, τέσσερεις πολέμους στην Λωρίδα της Γάζας, όπου το Ισραήλ, βομβάρδιζε και εισέβαλε στην Γάζα και μετά αποχωρούσε, με αφορμή βομβαρδισμούς της Χαμάς, κατά κατοικημένων τόπων στο Ισραήλ και διάφορες τρομοκρατικές ενέργειες. Πέρα όμως από τις εισβολές στην Παλαιστίνη, ο ισραηλινός στρατός έχει πραγματοποιήσει και δύο επιθέσεις στον νότιο Λίβανο για να εξαλείψει την ισλαμική οργάνωση Χεζμπολάχ, που προέβαινε σε τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βόρειο Ισραήλ.

Ο πρώτος πόλεμος στον Λίβανο έγινε το 1982 με την επιχείρηση “Ειρήνη για την Γαλιλαία”, όπου το Ισραήλ εισέβαλε και παρέμεινε στον νότιο Λίβανο για 18 χρόνια, όπου αποχώρησε τον Μάιο του 2000. Ο δεύτερος πόλεμος έγινε τον Ιούλιο 2006, με την επιχείρηση “Αληθινή Υπόσχεση” και διήρκησε 34 ημέρες. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο πόλεμος αυτός δεν ήταν επιτυχής, αφού το Ισραήλ δε πέτυχε τις αρχικές του επιδιώξεις και τους σκοπούς που είχε θέσει έναντι της Χεζμπολάχ.

Η κρίση με την Τουρκία

Τον Μάιο του 2010 είχαμε την υπόθεση “Στολίσκου Ελευθερίας”. Η Τουρκία, μέσω της ΜΚΟ “ΙΗΙ”, που ελέγχεται από τον Ερντογάν, οργάνωσε σπάσιμο του αποκλεισμού της Γάζας από τους Ισραηλινούς με τη δημιουργία του στολίσκου ελευθερίας. Ο στολίσκος, που οργανώθηκε από Τούρκους πράκτορες της ΜΙΤ και ακτιβιστές, αποτελούνταν από μικρά σκάφη έχοντας επικεφαλής το τουρκικό πλοίο Μαβί Μαρμαρά. Αποστολή του ήταν να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας και να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους της Γάζας.

Όταν ο στολίσκος δεν υπάκουσε στις εντολές των Ισραηλινών να σταματήσει, Ισραηλινοί κομάντος με μια εναέρια και θαλάσσια επιχείρησε και πέτυχε να καταλάβει το Μαβί Μαρμαρά και άλλα μικρότερα και τα οδηγήσει στο ισραηλινό λιμάνι της Ασντότ. Ο απολογισμός εκείνης της επιχείρησης ήταν εννέα νεκροί και 60 τραυματίες Τούρκοι ακτιβιστές και έξι Ισραηλινοί κομάντος τραυματίες.

Η επιχείρηση εκείνη χαρακτηρίστηκε από επιτροπή του ΟΗΕ (πόρισμα Πάλμερ) «νόμιμο δικαίωμα άμυνας του Ισραήλ» (Συμφωνία του Σαν Ρέμο). Το αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος προκάλεσε την ρήξη των πολύ καλών σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας, που διαρκούσε μέχρι και σήμερα (αν και το Ισραήλ είχε δώσει αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων). Μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίσκεψη Ισραηλινού προέδρου στην Τουρκία, με την γείτονα χώρα να ρίχνει διπλωματικές “γέφυρες” προς το Ισραήλ, το τελευταίο διάστημα.

Από τον Τραμπ στον Μπάιντεν

Τον Απρίλιο του 2014, σημειώθηκε ο τελευταίος γύρος των απευθείας συνομιλιών για την επίτευξη συμφωνίας Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που οδήγησε στην πλήρη διακοπή και εν συνεχεία διαφόρων ακροτήτων και τρομοκρατικών ενεργειών. Η άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ εγκαινιάζει μία νέα εποχή στο Παλαιστινιακό. Τον Δεκέμβριο του 2017, αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ, ως την ιστορική πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους και αποφασίζει την μεταφορά της Αμερικανικής πρεσβείας, από το Τελ Αβίβ (όπου είναι όλες οι πρεσβείες όλων των κρατών) στην Ιερουσαλήμ. Οι Παλαιστίνιοι είχαν διακόψει τότε κάθε επαφή με την Αμερικανική διοίκηση.

Τον Νοέμβριο 2019, η διοίκηση Τραμπ ανακοινώνει ότι δεν θεωρεί πλέον τους Ισραηλινούς οικισμούς στα κατεχόμενα (παλαιστινιακά) εδάφη ως ασυμβίβαστες με το διεθνές δίκαιο, θέτοντας έτσι τις ΗΠΑ αντίθετες με το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας. Τέλος αναγνωρίζει ότι τα υψώματα του Γκολάν, συριακά εδάφη που καταλήφθηκαν από τους Ισραηλινούς το 1967, είναι πλέον Ισραηλινά εδάφη.

Ούτε το σχέδιο Τραμπ (του γαμπρού του Κούσνερ) μπόρεσε να επιλύσει αυτό που δεν μπόρεσε η διεθνής κοινότητα επί 100 και πλέον χρόνια. Τελικώς πήρε και αυτό μία θέση στο ράφι της ιστορίας. Βέβαια η μεσανατολική πολιτική του Τραμπ κάθε άλλο παρά αποτυχημένη μπορεί να χαρακτηριστεί: με τις Συμφωνίες του Αβραάμ τρεις επιπλέον αραβικές χώρες (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Μαρόκο) εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, ενώ αντίστοιχη συμφωνία εξομάλυνσης υπέγραψε και το Σουδάν.

Η δε κυβέρνηση Μπάιντεν χαρακτηρίζει ως «σημαντικά για την ασφάλεια του Ισραήλ» τα Υψίπεδα του Γκολάν, χωρίς να βιάζεται να ακυρώσει την επίμαχη απόφαση Τραμπ. Επιπλέον, δεν βιάζεται να ανοίξει προξενείο για τους Παλαιστινίους στην Ιερουσαλήμ, όπως ήταν η αρχική της πρόθεση, την οποία το Ισραήλ είχε σπεύσει να χαρακτηρίσει «κακή ιδέα». Ίσως τελικά να είχε δίκιο ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Χάρβαρντ Stephen M. Walt όταν είπε πως «Κάθε φορά που οι ΗΠΑ προσεγγίζουν τη Μέση Ανατολή, κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Καιρός να φύγουν και να μην ξαναγυρίσουν».