Pandora Papers: Η διαδρομή μαύρου χρήματος των ισχυρών του πλανήτη

Άνοιξε για τα καλά το “κουτί” της Πανδώρας και αποκαλύπει τις οffshore εταιρείες και τη διαδρομή μαύρου χρήματος ηγετών και ισχυρών του πλανήτη, προκαλώντας σάλο. Οι αποκαλύψεις των Pandora Papers, αναφέρουν μεταξύ άλλων τον πρόδερο της Ουκρανίας  Βλαντιμίρ Ζελένσκι, τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη, τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον πρώην Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλέρ, τον βασιλιά της Ιορδανίας, τον Τσέχο πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις, τον εμίρη του Κατάρ, την Σακίρα και πολλούς άλλους.

Εξακόσιοι δημοσιογράφοι από 150 ενημερωτικά μέσα σε 117 χώρες ξεψαχνίζουν εδώ και δύο χρόνια τους 6.500.000 φακέλους των “Pandora Papers” με τις 30.000 υπεράκτιες εταιρείες που χρησιμοποιούνται για φοροδιαφυγή (αναμεσά τους η Deutsche Welle και το BBC) που δημοσιοποιούν τώρα μερικές από τις offshore εταιρείες που χρησιμοποιήθηκαν για απόκτηση παλατιών ή κότερων από δεκάδες ηγέτες.

Επίσης, περιλαμβάνουν επώνυμους και από άλλους χώρους, όπως την τραγουδίστρια Σακίρα την Σακίρα, τον ισπανό προπονητή Πεπ Γκουαρντιόλα, τον Χούλιο Ιγκλέσιας και τον Ινδό άσσο του κρίκετ Σαχίν Τεντουλκαρ, αλλά και τον Τούρκο μεγαλοεργολάβο Ερμάν Ιλιτσάκ που είχε αναλάβει να κατασκευάσει το παλάτι του Ερντογάν. Ο Ιλιτσάκ συνδέεται με πάνω από δύο υπεράκτιες εταιρείες, οι οποίες είχαν καταχωρηθεί στο όνομα της μητέρας του από το 2014.

Κάποιοι από τους αναφερόμενους διαψεύδουν κάθετα την εμπλοκή τους, ενώ άλλοι παραδέχονται ότι έχουν υπεράκτιες εταιρείες, αλλά επιμένουν ότι έχουν δηλωμένες ό,τι υπάρχει σ’ αυτές. Οι περισσότεροι δεν έχουν σχολιάσει ακόμη τις αποκαλύψεις. Όσον αφορά στην Κύπρο η νομική εταιρεία που ίδρυσε ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, φέρεται να παρουσιάζει εικονικούς ιδιοκτήτες, προκειμένου να αποκρύψει τους πραγματικούς κατόχους αρκετών offshore εταιρειών, όπως ο Ρώσος επιχειρηματία Λεονίντ Λεμπέντεφ.

Η νομική εταιρεία του Νίκου Αναστασιάδη διαψεύδει την πληροφορία και ίδιος δήλωσε ότι  «Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε καταγγελίες σχετικά με τον χειρισμό των υποθέσεων της πρώην δικηγορικής μου εταιρείας». 

Ηγέτες με offshore

Εκατομμύρια έγγραφα αποκαλύπτουν συμφωνίες πίσω από υπεράκτιες εταιρείες, ενώ τα ποσά που αναφέρονται ξεπερνούν συνολικά τα 100 δισ. ευρώ και αφορούν πάνω από 330 πολιτικούς σε 90 χώρες. Οι αποκαλύψεις βλέπουν το φως της δημοσιότητας ύστερα από έρευνα που διενήργησε το διεθνές δίκτυο, International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) με έδρα στην Ουάσιγκτον, στην οποία συμμετείχαν εκατοντάδες δημοσιογράφοι από μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο.

Στα έγγραφα γίνεται αναφορά, σύμφωνα με την Washington Post και στην έπαυλη που αγόρασε στο Μονακό η Ρωσίδα  Σβετλάνα Κριβονόγκιχ, μέσω υπεράκτιας εταιρείας της νήσου Τορτόλα της Καραϊβικής τον Απρίλιο του 2003, λίγες εβδομάδες αφού γέννησε ένα κορίτσι. Τότε, βρισκόταν σε μυστική πολυετή σχέση με τον Πούτιν, αναφέρει η εφημερίδα που ανήκει στην Διεθνή Κοινοπραξία επικαλούμενη το ρωσικό ερευνητικό μέσο Proekt.

Επίσης,  ο Τόνι Μπλερ με την σύζυγό του, φέρονται να διακίνησαν μέσω offshore 312.000 λίρες (363.000 ευρώ). Συγκεκριμένα, είχαν αγοράσει μία offshore εταιρεία ακινήτων από τον υπουργό Βιομηχανίας και Τουρισμού του Μπαρχέϊν. Με τον τρόπο αυτό έγιναν ιδιοκτήτες ενός ακινήτου 8,8 εκατ. δολαρίων, αποφεύγοντας να πληρώσουν φόρους 400 χιλιάδων ευρώ. Το ζεύγος Μπλερ υποστηρίζει ότι δεν έχει καμία σχέση, δεν γνωρίζει τον συγκεκριμένο υπουργό και δηλώνουν αθώοι.

In 2009, Czech Prime Minister Andrej Babis bought a French estate through shell companies in tax havens, the #PandoraPapers found. https://t.co/YE07CIbhia

Here’s what happened when we asked about his offshore company. pic.twitter.com/YpDIkBgtH0

— ICIJ (@ICIJorg) October 3, 2021

Ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις φέρεται να αγόρασε μέσω offshore δύο βίλες στη νότιο Γαλλία αξίας περίπου 13 εκατ. ευρώ. Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β΄ φέρεται να διακίνησε 70 εκατομμύρια λίρες από τις επαφές του με Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ και να έχει αγοράσει σε κοσμοπολίτικες περιοχές ανά τον πλανήτη πάνω από 15 κατοικίες. Όταν υπήρχαν φόβοι για “Αραβική Άνοιξη” και στην Ιορδανία, ο Αμπντάλα αγόρασε μέσω offshore εταιρειών τρεις παραλιακές κατοικίες στο Μαλιμπού των ΗΠΑ.

Εμίρηδες και διάσημοι

Ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα που εξελέγη υποσχόμενος να πατάξει την διαφθορά των πολιτικών, φέρεται να έχει συστήσει με την μητέρα του κρυφή εταιρεία στον Παναμά. Η πριγκίπισσα Λάλλα Χάσνα του Μαρόκου αγόρασε μέσω υπεράκτιας εταιρείας κατοικία αξίας 11 εκατ. ευρώ στο Λονδίνο, κοντά στο Kensington Palace.

Ο εμίρης του Κατάρ, Χαμάντ Μπιν Καλίφα Αλ Θάνι φαίνεται πως επίσης προτιμά να διακινεί τα πλούτη του με offshore. Τα Panama Papers είχαν ήδη αποκαλύψει ότι με υπεράκτια εταιρεία είχε αγοράσει και το τεράστιο γιοτ του, αξίας 300 εκατ. δολαρίων. Επίσης, αναφέρεται ότι οffshore εταιρείες έχουν υπουργοί Οικονομικών της Ολλανδίας, της Βραζιλίας και του Πακιστάν. Πρώην υπουργοί της Γαλλίας και της Μάλτας επίσης περιλαμβάνονται, όπως και ο αλλοτινός κραταιός άνδρας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Στρος Καν.

Επίσης, η Corinna Larsen ερωμένη του πρώην βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος, σχεδίαζε το 2007 ένα καταπίστευμα που λεγόταν Peregrine, από τη Νέα Ζηλανδία και οι διαχειριστές της σε περίπτωση θανάτου της θα παρέδιδαν στον πρώην βασιλιά το 30% ενώ το υπόλοιπο θα το κληρονομούσαν τα παιδιά της. Ο Χούλιο Ιγκλέσιας είχε χρησιμοποιήσει και αυτός πέντε εταιρείες που βρίσκονται στον φορολογικό παράδεισο των Βρετανικών Παρθένων Νήσων για να αποκτήσει ακίνητα στο Indian Creek, το νησί του Μαϊάμι γνωστό ως καταφύγιο των πλουσίων.

Ο Πεπ Γκουαρντιόλα, ήταν κάτοχος λογαριασμού στην Ανδόρα μέχρι το 2012, όταν εκμεταλλεύτηκε την φορολογική αμνηστία που εγκρίθηκε από την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι για να ρυθμίσει τα χρήματα στο λογαριασμό του στο Πριγκιπάτο της Ανδόρρας. Η Σακίρα, που μένει μόνιμα στην Βαρκελώνη εμφανίζεται στα Pandora Papers με τρεις εταιρείες εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

 Μεγάλου μεγέθους σκανδάλων

Επιπλέον, η  έρευνα αποκαλύπτει και τον ρόλο της Baker McKenzie, της μεγαλύτερης αμερικανικής δικηγορικής εταιρείας, που φέρεται να βοήθησε στη δημιουργία του σύγχρονου συστήματος με τις offshore και εξακολουθεί να είναι ο πυρήνας αυτής της παραοικονομίας.To δημοσιογραφικό δίκτυο International Consortium of Investigative Journalists έχει ερευνήσει συνολικά 11.900.000 εμπιστευτικά έγγραφα τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Τα έγγραφα που διέρρευσαν προέρχονται από 14 παρόχους υπηρεσιών για offshore εταιρείες. Τα Pandora Papers έρχονται στο φως της δημοσιότητας μόλις πέντε χρόνια μετά τα Panama Papers, που αποκαλύφθηκαν το 2016, προκαλώντας αίσθηση σε όλον τον κόσμο. Είχαν προκαλέσει ακόμη και την κατάρρευση κυβερνήσεων, όπως στην Ισλανδία και στο Πακιστάν.

Τα Panama Papers σημειωτέον είχαν βγει μόνον από έναν πάροχο, ενώ τα Pandora από 14(!) κάτι που δείχνει το μέγεθος των νέων σκανδάλων που βγαίνουν πλέον στην επιφάνεια μέρα με τη μέρα, με το μόχθο ανεξάρτητων ως επί το πλείστον δημοσιογράφων. Όμως, η έρευνα είναι χρονοβόρα, επειδή οι ερευνητές ρεπόρτερ χάνονται σε έναν λαβύρινθο εταιρειών offshore, όπου μέσα στη μια κρύβονται άλλες πέντε και σε αυτές άλλες τόσες κ.ο.κ. Όμως, οι “μπάμπουσκες” άρχισαν να σκάνε σαν βόμβες.