Παραμένουν ψυχρές οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, παρά τον “έρωτα” Τραμπ-Ερντογάν

Γιατί δεν έχει υπάρξει συνάντηση στον Λευκό Οίκο; Από την έναρξη της δεύτερης θητείας Τραμπ, πολλοί ξένοι ηγέτες πέρασαν το κατώφλι του Οβάλ Γραφείου. Ο Ερντογάν όμως δεν έχει εμφανιστεί, προς το παρόν, ούτε επίσημα ούτε ανεπίσημα στην Ουάσινγκτον. Αυτό δείχνει ότι οι φιλοφρονήσεις δεν αρκούν για να ανοίξουν τον δρόμο μιας ειλικρινούς προσέγγισης.

Στην Άγκυρα εκτιμούν ότι μια κοινή παρουσία μπροστά στις κάμερες θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί σε διπλωματικό ρίσκο. Ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος, με ιστορικό επιθετικής και αγενούς συμπεριφοράς απέναντι σε ηγέτες, όπως ο Ζελένσκι ή ο Νοτιοαφρικάνος πρόεδρος Ραμαφόσα, αλλά και σε Ευρωπαίους αξιωματούχους. Από την άλλη, ο Ερντογάν δεν ανέχεται προσβολές και αντιδρά έντονα σε κάθε απρόοπτο.

Η Τουρκία προτιμά να προστατεύει και να διατηρεί τον αυστηρό έλεγχο της εικόνας του προέδρου της και να αποφεύγει απρόβλεπτες στιγμές. Τα “αγκάθια” στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είναι: Η Γάζα και η στήριξη της Άγκυρας στους Παλαιστινίους, οι κουρδικές δυνάμεις στη Συρία (SDG-PKK) και οι εκκρεμότητες σχετικά με τις πωλήσεις όπλων. Παρά τις εντάσεις, δεν έχει δημιουργηθεί μείζονα κρίση, καθώς η Τουρκία παραμένει κρίσιμο μέλος του ΝΑΤΟ και συμβάλλει σε Ουκρανία και Καύκασο.

Ο φάκελος των μαχητικών

Η Άγκυρα πιέζει για τον εκσυγχρονισμό των F-16 και την επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35. Παρά κάποιες θετικές ενδείξεις στο Κογκρέσο, κυρίως μετά την αποκλιμάκωση με την Ελλάδα, τα εμπόδια παραμένουν: Η υπόθεση των S-400 και η ισχυρή επιρροή του φιλοϊσραηλινού λόμπι.

Το Κογκρέσο εξετάζει τροπολογίες που συνδέουν την έγκριση πώλησης F-35, με το αν η Άγκυρα στηρίζει τη Χαμάς. Η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να βεβαιώνει ότι η Τουρκία δεν αποτελεί απειλή για το Ισραήλ και δεν συνεργάζεται με Ρωσία, Κίνα, Ιράν ή Βόρεια Κορέα.

Ο δε Τραμπ εμφανίζεται ως ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του Ισραήλ. Αντίθετα, η Άγκυρα κατηγορεί το Τελ Αβίβ για «γενοκτονία». Στη Συρία, οι αποκλίσεις μεγαλώνουν, με την Τουρκία να επιθυμεί νέες επιχειρήσεις, χωρίς όμως να λαμβάνει συγκεκριμένη στήριξη από την Ουάσινγκτον.

Το κρυφό “κέρδος” για τον Ερντογάν

Παρά τα εμπόδια, η τουρκική ηγεσία κερδίζει ένα κρίσιμο πλεονέκτημα: Την έως τώρα μη εμπλοκή της Ουάσινγκτον στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας.

Σύμφωνα με πηγές στην Άγκυρα, το προσχέδιο του προεδρικού προγράμματος για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ προβλέπει παρουσία μόνο στη Νέα Υόρκη, από 21 έως 24 Σεπτεμβρίου, χωρίς επίσκεψη στην Ουάσινγκτον. Δεν έχουν οριστικοποιηθεί ακόμη οι συναντήσεις με άλλους ηγέτες. Όπως σημειώνει μία από τις πηγές: «Ο Πρόεδρός μας δεν πρόκειται να περιμένει μια εβδομάδα για να δει τον Τραμπ». Βέβαια, στην πολιτική όλα μπορούν να αλλάξουν την τελευταία στιγμή. Και η 21η Σεπτεμβρίου είναι ακόμη… μακριά.