Πάτησαν πόδι και στην Μανμπίτζ οι Τούρκοι

Η Μανμπίτζ είναι η τρίτη περιοχή της Συρίας που είχε βάλει στο μάτι η Άγκυρα. Αρχικά είχαμε την επιχείρηση “Ασπίδα του Ευφράτη”, με την οποία έθεσε υπό τον έλεγχό της μία ζώνη από την Τζαραμπλούς μέχρι την Αλ Μπαμπ. Ακολούθησε η επιχείρηση κατάληψης του κουρδικού θύλακου Αφρίν. Τώρα φαίνεται ότι θα πατήσει πόδι και στην περιοχή της Μανμπίτζ, μετά τον οδικό χάρτη που συμφώνησε με τις ΗΠΑ.

Η συμφωνία έκλεισε την Δευτέρα, στην Ουάσιγκτον, στην συνάντηση του Τσαβούσογλου με τον Αμερικανό ομόλογό του Πομπέο. Λίγες ώρες μετά, οι Κούρδοι πολιτοφύλακες της YPG ανακοίνωσαν ότι αποχωρούν από την περιοχή. Οι Κούρδοι της YPG κατέλαβαν τη Μανμπίτζ το 2016, εκδιώκοντας το Ισλαμικό Κράτος, και έκτοτε την ελέγχουν σε συνεργασία με τους Αμερικανούς, γεγονός που έχει δυσαρεστήσει έντονα την Άγκυρα.

Η συνεργασία αυτή προκάλεσε ιδιαίτερη ένταση το προηγούμενο διάστημα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία. Υπενθυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο άρχισε η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση “Κλάδος Ελαίας” εναντίον των Κούρδων στην Αφρίν. Τότε μάλιστα οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις απειλούσαν ότι θα συνεχίσουν την προέλασή τους μέχρι τη Μανμπίτζ, όπου σημειωτέον εδρεύει σημαντική αμερικανική στρατιωτική δύναμη.

Με ορατό τον κίνδυνο να υπάρξει σύγκρουση μεταξύ τουρκικών και αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά και Γάλλων οι οποίοι επίσης έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή, συγκροτήθηκε μία μικρή ομάδα εργασίας Αμερικανών-Τούρκων. Αυτή η ομάδα, στα τέλη του περασμένου Μαρτίου, καθόρισε το περίγραμμα του οδικού χάρτη. Αν και το περιεχόμενο του οδικού χάρτη παραμένει άγνωστο, από την ανακοίνωση της YPG ότι αποχωρεί από την Μανμπίτζ προκύπτει ότι αυτό περιλαμβάνεται στην συμφωνία.

Η αποχώρηση των Κούρδων από την Μανμπίτζ

Τι είχε μείνει όμως από την YPG στην κουρδική αυτή επαρχία; Οι Κούρδοι πολιτοφύλακες υποστηρίζουν ότι οι δυνάμεις τους είχαν αποχωρήσει ήδη από το 2016 και ότι στην Μανμπιτζ παρέμεναν μόνο στρατιωτικοί σύμβουλοι, οι οποίοι σε συνεργασία με τις αμερικανικές δυνάμεις, εργάζονταν για την εκπαίδευση του πληθυσμού, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τους τζιχαντιστές μαχητές του Ισλαμικού Κράτους.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η πολιτοφυλακή YPG αποτελεί ουσιαστικά την σπονδυλική στήλη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, μιας συμμαχίας Αράβων και Κούρδων μαχητών που υποστηρίζεται από την Ουάσινγκτον και η οποία διαδραμάτισε ρόλο κλειδί στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτος στη Συρία. Η Τουρκία ωστόσο θεωρεί την YPG  «τρομοκρατική» οργάνωση και βραχίονα του PKK στην Συρία. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που προέταξε επισήμως για να αιτιολογήσει την εισβολή στο Αφρίν.

Οι ΗΠΑ πάντως δεν υποσχέθηκαν στον Τσαβούσογλου, όπως δήλωσε ο ίδιος, να χαρακτηρίσουν το YPG τρομοκρατική οργάνωση. Αντιθέτως, ο Πομπέο, σε ξεχωριστή ανακοίνωσή του, επανέλαβε ότι οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) χαίρουν της «πλήρους εμπιστοσύνης» των ΗΠΑ. Παραλλήλως, χαιρέτισε και τις πρόσφατες επιχειρήσεις των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων εναντίον θυλάκων του Ισλαμικού Κράτους στη βορειοανατολική Συρία.

Σε θολά νερά ο «χάρτης»

Εξηγώντας την συμφωνία για τον οδικό χάρτη, Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι στόχευε κυρίως στην τήρηση της αμερικανικής δέσμευσης για μετακίνηση των δυνάμεων της YPG στα ανατολικά του Ευφράτη. Ο ίδιος ανέφερε, ωστόσο, ότι αυτό είναι ένα «ευρύ πολιτικό πλαίσιο», με πολλές λεπτομέρειες που ακόμη δεν έχουν καθοριστεί και η εφαρμογή του θα γίνει «σε στάδια, ανάλογα με τις εξελίξεις επί του πεδίου». Οι Αμερικανοί γνωρίζουν άλλωστε τις δυσκολίες του σχεδίου, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής και κυρίως το εύρος του πεδίου, το οποίο για τους ίδιους είναι σαφέστατα μεγαλύτερο από τις εκτιμήσεις της Άγκυρας.

Την ίδια ώρα πάντως, το τουρκικό πρακτορείο Anadolu, αναφέρει ότι η συμφωνία προβλέπει πως σε 45 ημέρες, μετά την 4η Ιουνίου, θα γίνουν  κοινές στρατιωτικές επιθεωρήσεις (ΗΠΑ και Τουρκίας) στη Μανμπίτζ και, το αργότερο 60 ημέρες από αυτήν την ημερομηνία, θα συγκροτηθεί μια τοπική διοίκηση, που θα αντικαταστήσει τα τοπικά συμβούλια, στα οποία μετέχουν σήμερα και μέλη των YPG.

Οι Αμερικανοί επιβεβαιώνουν τις «κοινές περιπολίες» που ανέφερε το Anadolu, αλλά διαψεύδουν την ύπαρξη χρονοδιαγράμματος και μιλούν πολύ αόριστα για το μέλλον των τοπικών συμβουλίων, που διοικούν την Μανμπιτζ. Αν και παραδέχονται την αποχώρηση των YPG και την αντικατάστασή τους με ντόπιους αξιωματούχους, διαβεβαιώνουν ότι ούτε οι Αμερικανοί, ούτε οι Τούρκοι θα αναλάβουν τον έλεγχο της πόλης.

Εναλλακτική στην συμφωνία της Αστάνας;

Ο «οδικός χάρτης» ΗΠΑ-Τουρκίας για την Μανμπίτζ αποτελεί άραγε εναλλακτική διπλωματική διαδικασία στην πρωτοβουλία της Αστάνας για την Συρία, στην οποία, εκτός από την Άγκυρα, μετέχουν η Μόσχα και η Τεχεράνη; Ο Τσαβούσογλου ήταν κατηγορηματικά αρνητικός σε μια τέτοια εκδοχή, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται για εναλλακτική επιλογή.

Παραλλήλως αναφέρει ότι η πολιτοφυλακή YPG κατά την αποχώρησή της θα παραδώσει τα όπλα της και στο πλαίσιο του γνωστού επεκτατισμού της Άγκυρας δείχνει τους επόμενους στόχους. Έτσι αφού διευκρινίζει ότι το σχέδιο για την Μανμπίτζ θα ολοκληρωθεί σε έξι μήνες, προσθέτει ότι το ίδιο μοντέλο πρέπει να εφαρμοσθεί, μελλοντικά, και στη Ράκα, το Κομπάνι, αλλά και άλλες περιοχές της Συρίας, τις οποίες ελέγχουν οι YPG.

Στο θέμα της Μανμπίτζ, υπό το συνολικό πρίσμα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, οι οποίες παραμένουν τεταμένες,  αναφέρθηκε και ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Μίτσελ, σημειώνοντας ότι απώτερος στόχος της Ουάσινγκτον εξακολουθεί να είναι η διατήρηση της Άγκυρας στον δυτικό γεωπολιτικό προσανατολισμό. Αναφέρθηκε, μάλιστα, ειδικά στον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, σημειώνοντας ότι έχει την σημασία του για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Σημείωσε ωστόσο ότι οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να αγνοήσουν τον περιορισμό των δημοκρατικών ελευθερίων στην  Τουρκία, ούτε την ρητορική και τις ενέργειές της που προκαλούν ανησυχία και τριβές με τους γείτονες της.