Πεδίο του νέου ψυχρού πολέμου η μαύρη ήπειρος – Τελευταίο κρούσμα ο Νίγηρας

Ο μέχρι πρότινος λησμονημένος Νίγηρας αποτελεί το επίκεντρο του νέου ψυχρού πολέμου στην Αφρική και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών που εντείνονται. Χαμένη των εξελίξεων σίγουρα η Γαλλία, “κόκκινο πανί” για τους πραξικοπηματίες του Νίγηρα. Αφού απομάκρυναν τον σύμμαχο του Εμμανουέλ Μακρόν και της Δύσης, Mohamed Bazoum, κατηγόρησαν το Παρίσι πως σχεδιάζει στρατιωτική εισβολή στον Νίγηρα!

Αμέσως Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο, δύο επίσης πρώην αποικίες της Γαλλίας που η εξουσία ασκείται από πραξικοπηματίες αξιωματικούς, χαρακτήρισαν μία ενδεχόμενη εισβολή των Γάλλων και των φιλοδυτικών αφρικανικών χωρών-μελών της ECOWAS στον Νίγηρα, ως “αιτία πολέμου”. Ακολούθησε, στους ίδιους αντιγαλλικούς τόνους, η Γουινέα που προειδοποίησε με αποχώρηση από την ECOWAS σε περίπτωση εισβολής.

Την ίδια στιγμή η Γαλλία προειδοποιεί πως «η Ρωσία θα επιδιώξει να επωφεληθεί από το πραξικόπημα στο Νίγηρα», ο σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Podolyak υπερθεματίζει, δηλώνοντας πεπεισμένος πως «η Ρωσία είναι πίσω από το πραξικόπημα», με τους Αμερικανούς να είναι πάντως πιο προσεκτικοί. Αν και από την πρώτη στιγμή καταδίκασαν την ανατροπή του Bazoum, εντούτοις ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε πως «δεν βλέπει ενδείξεις ότι πίσω από το πραξικόπημα είναι οι Ρώσοι».

Σε ό,τι αφορά την στάση της Ρωσίας, επισήμως η Μόσχα ζητά την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης, δηλαδή την επαναφορά του προέδρου Bazoum στην εξουσία. Ξεκάθαρη θέση υπέρ των πραξικοπηματιών πήραν προσωπικότητες, όπως ο διαβόητος θεωρητικός του ευρασιανισμού Αλεξάντερ Ντούγκιν που πανηγύρισε την ανατροπή «της μαριονέτας της Δύσης στον Νίγηρα» και βεβαίως το αφεντικό της Wagner, που μετά την πρόσφατη ανταρσία του έχει πέσει σε δυσμένεια στην Μόσχα.

Wagner και Νίγηρας

Δεν αποκλείεται ο Πριγκόζιν να προσδοκά σε μία δυναμική επαναφορά μέσω της Αφρικής, καθώς η Wagner έχει ήδη ισχυρή παρουσία στο Μάλι και στην Μπουρκίνα Φάσο, από όταν οι Αφρικανοί πραξικοπηματίες έδιωξαν τα στρατεύματα των Γάλλων και βασίζονται στους μαχητές της στον πόλεμο που μαίνεται κατά των τζιχαντιστών. Αν και δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο τι μέλλει γενέσθαι με την παρουσία της Wagner στην Αφρική, δεν αποκλείεται η Μόσχα να διατηρήσει τις πολύτιμες υπηρεσίες της στην “μαύρη ήπειρο”, όμως μέσω μίας νέας και ελεγχόμενης από το Κρεμλίνο ηγεσίας της.

Πάντως ο Πριγκόζιν έστειλε το δικό του μήνυμα στο Κρεμλίνο όταν, εν μέσω της συνόδου των αφρικανικών κρατών στην Αγία Πετρούπολη, συνάντησε τον πρεσβευτή της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, όπου επίσης η Wagner έχει ισχυρή παρουσία. O ίδιος προσδοκά πως οι πραξικοπηματίες του Νίγηρα θα ζητήσουν τις πολύτιμες υπηρεσίες των μισθοφόρων του, έναντι των τζιχαντιστών.

Βέβαια επιχειρησιακή παρουσία της Wagner δεν παρατηρείται στον Νίγηρα, όπου σταθμεύουν 2.600 Γάλλοι και Αμερικανοί στρατιώτες. Μέχρι στιγμής, η ηγεσία της χούντας δεν ζήτησε την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων, ενώ παραμένει συγκεχυμένο τι σχέσεις θα επιδιώξουν με τις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό πως αρκετοί από τους πραξικοπηματίες έχουν εκπαιδευτεί σε αμερικανικές στρατιωτικές σχολές, ίσως μία απάντηση γιατί οι Αμερικανοί αποφεύγουν να σηκώσουν τους αντιρωσικούς τόνους για τις εξελίξεις στον Νίγηρα.

Οι μνήμες της αποικιοκρατίας

Πάντως, η ρητορική Πριγκόζιν, που μέμφεται τον ρόλο της αποικιοκρατικής Γαλλίας και του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού στην εκμετάλλευση της “μαύρης Ηπείρου”, συμπίπτει με αυτή των πραξικοπηματιών του Νίγηρα, όπως και των ομολόγων τους στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά το πραξικόπημα στον Νίγηρα, ακολουθήσαν διαδηλώσεις υπέρ της χούντας, με τους διαδηλωτές να κρατούν ρωσικές σημαίες και να φωνάζουν συνθήματα κατά της Γαλλίας και υπέρ του Πούτιν, όταν αποπειράθηκαν να εισβάλλουν στην γαλλική πρεσβεία!

Να σημειωθεί πως η χούντα του λοχαγού Ιμπραήμ Τραορέ στην Μπουρκίνα Φάσο, αν και έδιωξε τα γαλλικά στρατεύματα από την χώρα, προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις πως επίκειται μία συνολική διπλωματική ρήξη με την Γαλλία. Πάντως ο μόλις 34 ετών ισχυρός άνδρας της Μπουρκίνα Φάσο, έκλεψε την παράσταση στην σύνοδο των αφρικανικών κρατών στην Αγία Πετρούπολη, προχωρώντας σε μία ομιλία-“κατηγορώ” κατά τις αποικιοκρατίας και της φτώχειας στην Αφρική, που θύμιζε αυτές του Πατρίς Λομπούμπα. Ο Τραορέ είχε υποδοχή ήρωα όταν επέστρεψε στην Μπουρκίνα Φάσο, υπό τις ιαχές του πλήθους «ζήτω η φιλία Ρωσίας-Μπουρκίνα Φάσο»!

 

Ο Τραορέ είναι ο δεύτερος πραξικοπηματίας του Σαχέλ, καθώς προηγήθηκε το «πραξικόπημα μέσα στο πραξικόπημα» (σύμφωνα με τον Εμμανουέλ Μακρόν) του συνταγματάρχη Ασσιμί Γκοϊτά στο Μάλι, που λίγο μετά έδιωξε τα γαλλικά στρατεύματα και “έστρωσε κόκκινο χαλί” στην Wagner. Να σημειωθεί πως ο πρώτος ξένος αξιωματούχος που είχε επισκεφτεί το Μάλι μετά το πραξικόπημα του Γκοϊτά ήταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μιας χώρας που έχει διευρυμένη επιρροή στην Αφρική, εκμεταλλευομένη και την «αποικιοκρατική μνησικακία», κατά τον Μακρόν. Είναι μία κατηγορία που το Παρίσι απευθύνει τόσο κατά της τουρκικής επιρροής στην “μαύρη ήπειρο”, όσο και κατά της ρωσικής.

Οι εξελίξεις στον Νίγηρα προκαλούν πληθώρα διεθνών αντιδράσεων, καθώς σε αντίθεση με τα πραξικοπήματα στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο, το αντίστοιχο του Νίγηρα πραγματοποιήθηκε μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον νέο Ψυχρό Πόλεμο που αυτή οδήγησε. Το δε κοινό ανακοινωθέν της Ρωσίας και των αφρικανικών χωρών που μετείχαν στην σύνοδο της Αγίας Πετρούπολης, θα μπορούσε να γραφτεί στα χρόνια της ΕΣΣΔ.

Αυτό περιλαμβάνει αιτήματα για αποζημιώσεις στις αφρικανικές χώρες που υπέστησαν δεινά κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας, όπως και την καταδίκη «του επιθετικού εθνικισμού, του νεοναζισμού και του νεοφασισμού, της αφρικανοφοβίας και της ρωσοφοβίας», με τον πρόεδρο Πούτιν να δεσμεύεται για παραχώρηση φορτίων σίτου, στην σκιά της ρωσικής αποχώρησης από την συμφωνία για τα σιτηρά. Και επειδή μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, στην οικογενειακή φωτογραφία δίπλα στον Πούτιν, ήταν ο λοχαγός Τραορέ.