Πυκνώνουν τα σύννεφα για την Ελλάδα – Τι μας φέρνει το 2025

Αφού λοιπόν απευθύνουμε σε όσους μας κάνουν τιμή να διαβάζουν αυτό το κείμενο τις πιο θερμές προσωπικές, οικογενειακές και εθνικές ευχές για το 2025, ας ρίξουμε μια ματιά στον περίγυρο της χώρας μας. Εκεί δηλαδή που θα κριθεί η ασφάλεια όλων μας, αυτό που αποκλήθηκε ως «προϋπόθεση ευημερίας». Αυτό δεν συνιστά υπερβολή, αν και φυσική τάση των πολιτικών ηγεσιών στις δυτικές δημοκρατίες, είναι να καθησυχάζουν τον κόσμο.

Μια κοινωνία που επιδεικνύει μεγάλο βαθμό ανασφάλειας, έχει και λιγότερο προβλέψιμη εκλογική συμπεριφορά. Ίσως αυτή να είναι μία ερμηνεία για τον κανόνα των “ψεύτικων των – πολιτικών – λόγων των μεγάλων” που ακούμε διαρκώς. Δυστυχώς για τις πολιτικές ηγεσίες, έστω διαισθητικά, οι κοινωνίες το αντιλαμβάνονται όταν κάτι δεν πηγαίνει καλά. Κι αυτό άπτεται της συλλογικής ψυχολογίας…

Πόλεμοι παντού και το 2025

Οι συρράξεις λοιπόν στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή είναι γνωστές σε όλους. Οι ειδήσεις είναι γεμάτες με αποκρουστικές σκηνές όλων των διαβαθμίσεων. Από την απλή εξαθλίωση και τον πόνο των ανθρώπων, ασχέτως εθνικότητας και προέλευσης – όπως οι γνήσιοι φορείς του ευρωπαϊκού πολιτισμού και της ηθικής το αντιμετωπίζουν… – μέχρι την απώλεια ζωής με τον πιο φρικτό τρόπο. Βομβαρδισμοί, μάχες σε κατοικημένους τόπους, τρομοκρατία. Η εικόνα ενός κόσμου σε παράκρουση.

Αυτά είναι τα δεδομένα που αντιμετωπίζουμε, παρά την πολυτέλεια – όπως αποδεικνύεται – να γιορτάζουμε την έλευση του νέου έτους. Μοιραία, στην αυγή του 2025 πρέπει να προβληματιστούμε για το τι βρίσκεται μπροστά μας. Τι ακολουθεί στο δράμα που ξετυλίγεται κάθε μέρα που περνά και συνοδεύει τη βίαιη αλλαγή συνόρων. Κι εμείς με έναν γείτονα με διακηρυγμένες αναθεωρητικές προθέσεις. Μόνο οι αθεράπευτα αφελείς ή οι στρουθοκαμηλίζοντες πείθουν τον εαυτό τους ότι δεν μας αφορά…

Η κατάσταση απέχει από το να σταθεροποιηθεί και το μεγάλο ερώτημα είναι εάν κάποια στιγμή θα μας συμπαρασύρει. Κι αν ναι, σε ποιο επίπεδο ετοιμότητας αντιμετώπισης κατάστασης βρισκόμαστε. Μήπως στην πραγματικότητα τα περιμένουμε όλα από τους άλλους; Αυτούς που αντανακλαστικά πλέον αποκαλούμε ως «στρατηγικούς συμμάχους», χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε τη βαρύτητα και τις ευθύνες που συνεπάγεται αυτός ο όρος;

Δυσοίωνο το νέο έτος την Μέση Ανατολή

Ξεκινώντας από την άμεσης γειτνίασης για τον Ελληνισμό Μέση Ανατολή, συνειδητοποιούμε ότι δείχνει εξαιρετικά πιθανόν να μας προκύψει σοβαρό μέτωπο Ισραήλ-Τουρκίας με επίκεντρο τη Συρία; Διότι τη σοβαρότητα του αντίστοιχου μετώπου Ισραήλ-Ιράν που το γνωρίζουμε εδώ και χρόνια, η πλειοψηφία δεν το αξιολογούσε ως αμέσου ενδιαφέροντος για την ελληνική ασφάλεια.

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στις προβλέψεις που πρέπει να συμπεριληφθούν στις συμβάσεις προμήθειας οπλικών συστημάτων από το εβραϊκό κράτος και αφορούν στην υποστήριξή τους. Όταν ο προμηθευτής σου βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση πολέμου, προφανώς οι δικές του ανάγκες έχουν απόλυτη προτεραιότητα. Έχω επιχειρηματολογήσει όμως, ότι αυτό συνιστά ταυτόχρονα και ευκαιρία, για μια Ελλάδα που θα πήγαινε οργανωμένα στους Ισραηλινούς και θα πρότεινε να φιλοξενήσει τουλάχιστον γραμμές συντήρησης και επισκευής οπλικών συστημάτων, ίσως δε κάποιες γραμμές παραγωγής, όπως π.χ. πυρομαχικών.

Δυστυχώς, τη χώρα μας διακρίνει εξαιρετική επιπολαιότητα σε όλες τις διαστάσεις της υλοποίησης των εξοπλισμών. Από τον εντοπισμό της ανάγκης, μέχρι την εξασφάλιση ανταλλαγμάτων από τον προμηθευτή και την παρακολούθηση της υλοποίησης των συμφωνηθέντων. Δεν θα εξηγηθεί αναλυτικά εδώ το τι σημαίνει ότι “όλα στη ζωή είναι ζήτημα προτεραιοτήτων”, για άτομα, χώρες και πολιτικά συστήματα…

Αναθεωρητική νεοθωμανική Τουρκία παντού

Πού ή/και ποιος θα σταματήσει το τουρκικό αναθεωρητικό κρεσέντο διαρκείας; Η ανησυχία για τη Μέση Ανατολή είναι ότι το ισλαμιστικό καθεστώς Ερντογάν που θεωρεί εαυτόν “παιδί” και προστάτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, έχει βάλει στο στόχαστρο την Ιορδανία και την Αίγυπτο. Δεν είναι τυχαίες εξάλλου οι πολύ πρόσφατες δηλώσεις του Σίσι ότι η χώρα του θα αντισταθεί με κάθε τρόπο σε ενδεχόμενη απόπειρα αποσταθεροποίησης… Μήπως ο Ερντογάν έχει περάσει στο “σχέδιο β’” μετά την αποτυχία των “αραβικών ανοίξεων”;

Τα πράγματα είναι απλά. Η Ελλάδα αντιλαμβάνεται άραγε ότι όπως εμείς περιμένουμε από “στρατηγικούς συμμάχους” βοήθεια στη δική μας δύσκολη στιγμή, εάν αντιμετωπίσουμε κάποια απειλή, το ίδιο περιμένουν και αυτοί από εμάς; Υπάρχει π.χ. κάποιος πολύπειρος στη διπλωματία που ως απεσταλμένος θα βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τις κυβερνήσεις των στρατηγικών μας συμμάχων;

Το πρόσωπο αυτό που θα βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, θα έχει την ευθύνη να μεταφέρει με ακρίβεια στην Αθήνα την εικόνα και τα περιθώρια ελληνικής συνδρομής, από την Ιερουσαλήμ, το Κάιρο, το Αμάν, το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι τουλάχιστον. Ζητώντας ενίοτε και ανταλλάγματα, κυρίως για τον ίδιο κοινό σκοπό… τη διατήρηση επαρκούς ισχύος για να αποθαρρυνθεί κάθε προσπάθεια αποσταθεροποίησης.

Και μόνο η ύπαρξη τέτοιου απεσταλμένου, θα έστελνε ισχυρό μήνυμα ότι η Ελλάδα και δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο και δεν κρύβεται. Αντιθέτως, θεωρεί πως δυνητικά μπορεί να αποτελέσει μια προσθήκη ισχύος, η οποία στη δύσκολη στιγμή θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Τότε όλοι αρχίζουν και σε αντιμετωπίζουν διαφορετικά. Είναι άραγε αυτή η εικόνα που έχει για τη χώρα μας το διεθνές περιβάλλον; Για να μην θέσουμε το θέμα με τη λογική του Θουκυδίδη που επισημαίνει ότι καλό είναι να επιλέγεις τον τόπο και τον χρόνο, εάν μια σύγκρουση είναι αναπόφευκτη και εσύ δεν τρέφεις ψευδαισθήσεις.

Το… συγκοινωνών δοχείο της Ουκρανίας

Πάμε όμως και στο μέτωπο της Ουκρανίας. Η έλευση της κυβέρνησης Τραμπ αλλάζει δραματικά τα δεδομένα. Μπορεί όσοι περιμένουν δραματικές αλλαγές να διαψευσθούν ηχηρά, όμως αλλαγές θα υπάρξουν. Από τον βαθμό αποκατάστασης της επικοινωνίας Ουάσινγκτον και Μόσχας θα εξαρτηθούν πολλά και δεν θα αφορούν μόνο την τοπική διευθέτηση. Προφανώς θα επηρεάσει το σύνολο της ευρωπαϊκής ασφάλειας αλλά και της οικονομίας. Η ευρωατλαντική σχέση δοκιμάζεται, αναζητώντας νέες ισορροπίες σε όλα τα επίπεδα.

Το “πέρασμα” από την Ουκρανία στόχο είχε να καταδείξει ότι η εξέλιξη των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας θα επηρεάσει τις αποφάσεις και στη Μέση Ανατολή. Ποιο είναι το “σημείο θραύσης” των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας; Προφανώς επηρεάζεται από τη διαμόρφωση της νέας σχέσης ανάμεσα στον Τραμπ και τον Πούτιν. Όλοι γνωρίζουν τον τουρκικό ρόλο στην ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, αλλά και τον βαθμό ελέγχου του υπό εγκαθίδρυση “καθεστώτος Τζολάνι”…

Η αποκοπή του διαδρόμου ενίσχυσης της Χεζμπολάχ ικανοποιεί το Ισραήλ και αποδυναμώνει το Ιράν. Και ίσως δεν έχουμε δει ακόμα την τελική πράξη του δράματος για την Ισλαμική Δημοκρατία. Διότι ο τρόπος με τον οποίον συναντιούνται τα συμφέροντα των ισχυρών στη χώρα, εμπλέκουν τις ΗΠΑ, την κίνα και τη Ρωσία. Η εξίσωση είναι πιο περίπλοκη και η έκβαση του γεωπολιτικού μπρα-ντε-φερ αβέβαιη. Το Ισραήλ όμως πλέον, αντιλαμβάνεται ότι η Τουρκία έχει φθάσει στο κατώφλι του, ενώ οι δηλώσεις Ερντογάν και αξιωματούχων του για την Ιερουσαλήμ ως… τελικό προορισμό είναι πολλαπλές.

Η βαλκανική μας “αυλή”

Θα μπορούσαν να καταγραφούν πολλά περισσότερα. Πριν κλείσουμε, θα πρέπει να γίνει αναφορά στο ενδεχόμενο συνολικής αποσταθεροποίησης των Βαλκανίων. Το ενδεχόμενο αυτό θα ενισχυθεί πολύ εάν Τραμπ και Πούτιν δεν μπορέσουν να βρουν μια στοιχειώδη έστω νέα ισορροπία και δούμε να ξετυλίγεται το συγκρουσιακό σενάριο. Να θυμόμαστε βέβαια ότι πλέον έχουμε μια εντελώς διαφορετικής ισχύος Σερβία, μια πολύ πιο διαιρεμένη Δύση και το ΝΑΤΟ στα Σκόπια…

Ας μείνουμε εδώ προς το παρόν. Καλή χρονιά σε όλους. Ευχές για κάθε καλό, ατομικό, οικογενειακό και εθνικό. Ας έχουμε όμως συναίσθηση ότι το να μας προκύψει στο κατώφλι ένα κακό σενάριο που θα μας συμπαρασύρει δεν απέχει και τόσο μακριά. Δεν είναι σενάριο… διεθνολογικής φαντασίας. Η συναίσθηση στο επίπεδο της κοινωνίας και της πολιτικής εξουσίας, ενισχύει την αποτροπή και αυξάνει τις πιθανότητες να γλιτώσουμε, εάν υποτεθεί πως λαμβάνουμε μέτρα, κάθε λογής. Κυρίως όμως έγκαιρα…

 

---

 

Σε συνεργασία με το defencepoint