Ποια ανάγκη ρίχνει την Αλβανία στην αγκαλιά της Σερβίας

Μπορεί ο αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, που ολοκλήρωσε την περιοδεία του στα Δυτικά Βαλκάνια, να δήλωσε ότι η Αλβανία είναι πιο συνταυτισμένη με τις θέσεις της ΕΕ στο Ουκρανικό από τη Σερβία, αλλά κάτω απ’ την επιφάνεια τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του στην Deutsche Welle, επεσήμανε, μάλιστα, ότι η ρωσική επιρροή είναι πολύ πιο ισχυρή απ’ ότι πιστεύεται στην Βαλκανική.

Για να μην τον διαψεύσει, σε ανοιχτή εκδήλωση του κόμματός του, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς δήλωσε: «Η Σερβία ποτέ δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ… Δεσμεύομαι γι’ αυτό». Δεν έχει σημασία εάν αυτό το λέει λίγες μέρες προ των προεδρικών εκλογών στην πιο δομημένη χώρα από όσες στην περιοχή δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει διαδικασίες ένταξης. Το λέει διότι ακριβώς έχει σφυγμομετρήσει τον παλμό της σερβικής εθνότητας όχι μόνο στη Σερβία, αλλά και στο Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο.

Αυτό προμηνύει ότι θα είναι σχεδόν αδύνατη η ουσιαστική εξομάλυνση των σχέσεων της Σερβίας με το αποσχισθέν απ’ αυτή Κόσοβο και μάλιστα με κρατική υπόσταση. Η αμοιβαία αναγνώριση, όμως, είναι προϋπόθεση για την πλήρη ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ και την αναβάθμιση της σχέσης του Κοσόβου με την ΕΕ. Η διαιώνιση τούτης της εκκρεμότητας είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι κρατάει σε ανάλογη στάση αναμονής την υλοποίηση ολοκληρωμένων ευρωπαϊκών πολιτικών στην περιοχή.

Ενδεικτικό της έντονης φροντίδας των ΗΠΑ να μην προκύψει έστω και τοπική εστία έντασης στην περιοχή, είναι οι χειρισμοί του πρωθυπουργού του Κοσσόβου, Άλμπιν Κούρτι, σε ό,τι αφορά τις σερβικές προεδρικές εκλογές. Στο πρόσφατο δημοψήφισμα που διεξήχθη στη Σερβία, ο Κούρτι δεν είχε επιτρέψει τη λειτουργία εκλογικών κέντρων για τη συμμετοχή των Σέρβων του Κοσόβου.

Φαίνεται, όμως, ότι οι Αμερικανοί τον υποχρέωσαν να αλλάξει στάση. Έτσι, αντί της επιστολικής ψήφου, ή της λειτουργίας ενός μοναδικού εκλογικού κέντρου στο σερβικό Γραφείο Συνδέσμου στην Πρίστινα, θα στηθούν κανονικά κάλπες. Πρόκειται βέβαια για πυροσβεστική ενέργεια μη μόνιμου χαρακτήρα. Ο Μπορέλ, μάλιστα, δήλωσε απογοητευμένος από τις διαπραγματεύσεις Σερβίας-Κοσόβου που συνεχίζονται υπό την αιγίδα της ΕΕ με την συνεχή επίβλεψη των ΗΠΑ.

Η Αλβανία και τα σιτηρά

Την πολυπλοκότητα των προβλημάτων στη Βαλκανική καταδεικνύει και ένα άλλο ζήτημα. Παρά τη βούληση των κυβερνήσεων, δεν είναι τόσο εύκολη η εφαρμογή στην πράξη των δυτικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία και Μαυροβούνιο, ως υποψήφιες προς ένταξη χώρες, οφείλουν να ευθυγραμμίζονται με τις αποφάσεις της ΕΕ και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Η Σερβία διαχώρισε τη θέση της. Ψήφισε μεν στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το σχετικό Ψήφισμα για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, καθώς θεωρεί ότι με την απόσχιση του Κοσόβου παραβιάστηκε η δική της εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία. Πλην, όμως, το Βελιγράδι δεν εφαρμόζει κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Η Αλβανία, ενώ υπήρξε από τις πρώτες χώρες που υιοθέτησαν σκληρή γραμμή εναντίον της Ρωσίας και υιοθέτησαν ολικό εμπάργκο, στην πράξη εμμέσως παραβιάζει τις κυρώσεις. Κι αυτό, διότι εάν τις εφάρμοζε, θα προέκυπτε άμεσο και έντονο επισιτιστικό πρόβλημα. Σαν φύλλο συκής και άλλοθι επικαλείται το πλαίσιο συνεργασίας στην περιοχή που έχει τις ευλογίες των ΗΠΑ. Ο λόγος για τα “Ανοιχτά Βαλκάνια” (Open Balkan) μια πρωτοβουλία προσέγγισης Αλβανίας, Σερβίας και Βόρειας Μακεδονίας που διευκολύνει την ελεύθερη ανταλλαγή προϊόντων, και κίνηση εργαζομένων.

Η εξάρτηση της Αλβανίας από την εισαγωγή σιτηρών και αλεύρων από τη Ρωσία (46% ή περίπου 150.000 τόνοι ετησίως) και τη Σερβία (36% ή 115.000 τόνους περίπου ετησίως) είναι καταλυτική. Παρόλο που η γεωργική παραγωγή συμμετέχει στο αλβανικό ΑΕΠ υπέρμετρα (20.1% ενώ στην Ελλάδα 6.5%), λόγω της πολύ χαμηλής απόδοσης έχει ανάγκη μεγάλων εισαγωγών, ειδικά σε σιτηρά. Η αλβανική κυβέρνηση εμμέσως παραβιάζει τις δικές της διακηρύξεις για απαγόρευση εισαγωγών από Ρωσία. Κι αυτό, γιατί τα σιτηρά και το αλεύρι που η Αλβανία εισάγει από τη Σερβία, έχουν εισαχθεί στη Σερβία από τη Ρωσία.

Μάλιστα ο Ράμα διαβεβαίωσε ότι δεν θα υπάρξουν ελλείψεις σε ψωμί, επικαλούμενος τις εισαγωγές από τη Σερβία. Ας σημειωθεί ότι το ψωμί είναι βασικό διατροφικό προϊόν στην Αλβανία όχι μόνο λόγω παράδοσης, αλλά και κυρίως λόγω πολύ χαμηλών εισοδημάτων. Ας σημειωθεί επίσης ότι 830.000 Αλβανοί ζουν με 5,5 δολάρια την ημέρα. Ο δε Βούτσιτς, έχοντας κερδίσει στον τομέα των εντυπώσεων και της επικοινωνίας, δήλωσε ότι ενώ από 10 Μαρτίου έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές λαδιού, αλεύρων, σιταριού, αραβόσιτου και πετρελαίου, έχει γενναιόδωρα εξαιρέσει από την απαγόρευση τις εξαγωγές στην Αλβανία.