Ποια Ούρσουλα, ποια Λαγκάρντ, τα λόμπι αποφασίζουν

Κατηγορούν τον Τσίπρα ότι το ΟΧΙ του δημοψηφίσματος το τούμπαρε σε Ναι σε όλα. Μπορούν να μας εξηγήσουν οι εύκολα δημοσιολογούντες και οι ένθερμοι υποστηρικτές του «μένουμε Ευρώπη», πώς έγιναν-γίνονται και θα εξακολουθήσουν, δυστυχώς, να γίνονται οι επιλογές προσώπων σε κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ; Ποιοι πραγματικά παίρνουν τις αποφάσεις στα κρίσιμα ζητήματα, που θεμελιωδώς επηρεάζουν τη ζωή μας-το πορτοφόλι μας-το μέλλον των παιδιών μας;

Μήπως τόσο εύκολα ξεχάσαμε ότι ο Μπαρόζο, μετά τη λήξη της θητείας του ως προέδρου της Κομισιόν προσελήφθη από την Goldman Sachs; Οι επιλογές των «κορυφαίων» της ΕΕ σχετίζονται πράγματι με μαραθώνιες διαπραγματεύσεις των ηγετών της; Σχετίζονται με συμβιβασμούς και παζάρια των πολιτικών ομάδων, που εκπροσωπούνται στο Ευρωκοινοβούλιο; Σχετίζονται με ισορροπίες μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στο εσωτερικό κάθε μεγάλης χώρας; Επί παραδείγματι, η Μέρκελ απείχε στην ψηφοφορία επιλογής ως υποψήφιας προέδρου της Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν;

Καλό το παραμύθι τους, αλλά δεν έχει δράκο. Άλλοι παίρνουν τις αποφάσεις και απλά οι πολιτικοί ηγέτες κάθε χώρας και τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, με την παρουσία τους στις κατ’επίφαση δημοκρατικές διαδικασίες, νομιμοποιούν αυτές τις αποφάσεις. Ποιοι λοιπόν είναι αυτοί οι «άλλοι». Αυτοί είναι τα δεκάδες λόμπι πολυεθνικών κυρίως, που έχουν εγκατασταθεί στις Βρυξέλλες με χιλιάδες στελέχη εξαιρετικά καλά αμειβόμενα.

Ο ακριβής αριθμός τόσο των «οργανισμών» αυτών-όσο και των ανθρώπων τους- είναι αδιευκρίνιστος. Κατά καιρούς έχουν δει το φως της δημοσιότητας διάφορα μεγέθη. Υπάρχουν μάλιστα και εταιρείες που εξειδικεύονται στην επιλογή και πρόσληψη των κατάλληλων ατόμων που στελεχώνουν αυτές της «οργανώσεις άσκησης επιρροής» (Lobbies). Η Αγγλική Ellwood Atfield με έδρα το Λονδίνο, αλλά και τις Βρυξέλλες είναι μια από αυτές. Μάλιστα κατά καιρούς εκδίδει και μια ενημερωτική έκθεση, αναφορικά με τον αριθμό των «οργανώσεων» που κάνουν lobbying, τον αριθμό των υψηλόβαθμων στελεχών τους, τις αμοιβές τους.

Πόσα παίρνουν οι λομπίστες

Στην έκθεση της του 2017 η Ellwood Atfield αναφέρεται σε 2.265 τέτοιες ενώσεις που εδρεύουν στις Βρυξέλλες και οι οποίες έχουν συνολικό εκτιμώμενο ετήσιο εισόδημα 2.9 δισ. Ευρώ και απασχολούν 13.400 άτομα. Οι αμοιβές των ανώτερων στελεχών συνήθως είναι από 120.000 έως 210.000 ευρώ. Εν τούτοις υπολογίζεται ότι το 40% των διευθυντικών στελεχών (πάντα σύμφωνα με την έκθεση) κερδίζουν 210.000 – 350.000 ευρώ ετησίως, ενώ κάποιοι τυχεροί κερδίζουν περισσότερα από 350.000 ευρώ.

Σε αυτά δεν υπολογίζονται οι παρεχόμενες από τους εργοδότες τους παροχές για κάλυψη εξόδων που αφορούν ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, κινητή τηλεφωνία, ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη, μισθώσεις αυτοκινήτων και κάρτες βενζίνης και βεβαίως σίτιση.

Το Corporate Europe Observatory (CEO) -Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών είναι ένα ερευνητικό παρατηρητήριο που στόχο έχει να εκθέσει και να αµαμφισβητήσει την προνομιακή πρόσβαση που απολαμβάνουν και την επιρροή που ασκούν συγκεκριµένες εταιρείες στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής. Σύμφωνα λοιπόν με το Παρατηρητήριο:

«…γύρω στο 70% των 15.000 με 30.000 λομπιστών που εδρεύουν στις Βρυξέλλες εκπροσωπεί τα συμφέροντα πολυεθνικών εταιρειών. Οι άνθρωποι αυτοί συγγράφουν την πλειονότητα ίσως των τροπολογιών που καταθέτουν οι ευρωβουλευτές στα διάφορα νομοθετήματα. Προσλαμβάνουν πρώην επιτρόπους και αξιωματούχους με παχυλούς μισθούς και πραγματοποιούν παραπλανητικές καμπάνιες χρηματοδοτώντας οργανώσεις – βιτρίνες».
Το μέλος του παρατηρητηρίου CEO Γιώργος Βασσάλος είχε επισημάνει σε παλαιότερη συνέντευξη του «…η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαρτάται από τις ομάδες εμπειρογνωμόνων (expert groups) ώστε να συλλέξει τις αναγκαίες πληροφορίες για τη σύνταξη των νομοθετημάτων. Αν εξαιρέσουμε τις εθνικές κυβερνήσεις, η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων της προέρχεται από πολυεθνικές. Με αυτόν τον τρόπο η Επιτροπή αναθέτει μεγάλο μέρος της συγγραφής των νομοθετημάτων στις εταιρείες αυτές».

Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι ομάδες εμπειρογνωμόνων της Κομισιόν προέρχονται από πολυεθνικές εταιρείες. Το 70% των ατόμων που απαρτίζουν τις ομάδες των εμπειρογνωμόνων είναι εκπρόσωποι των χρηματοπιστωτικών λόμπι και μόλις το 0,8% μέλη των ΜΚΟ και 0,5% των συνδικάτων και άλλων οργανώσεων. Οι ομάδες συμφερόντων του χρηματοπιστωτικού λόμπι επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ πέντε φορές περισσότερο απ’ ό,τι οι ΜΚΟ, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι οργανώσεις καταναλωτών.

Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών

Οι «οργανώσεις άσκησης επιρροής», τα λόμπιζ, έχουν αναπτύξει μια μόνιμη σχέση «win-win» συνεργασίας με την γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Έχουν ουσιαστικό και μετρήσιμο συμφέρον να προσπαθήσουν να σπρώξουν την ΕΕ να δράσει προς την κατεύθυνση που επιθυμεί η καθεμιά τους. Γι’αυτό οργανώνονται με τρόπο αντίστοιχο των γενικών διευθύνσεων της Κομισιόν που τις ενδιαφέρουν (πχ. εσωτερικής αγοράς, ανταγωνισμού, γεωργίας ή ανάπτυξης).

Πληροφορούνται και καταγράφουν τη θέση του κάθε αρμόδιου υπαλλήλου της Κομισιόν (υπευθύνου χαρτοφυλακίου, προϊσταμένου μονάδας και ούτω καθεξής) και τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Με αυτόν τον τρόπο κατανοούν τις «ανάγκες του» κι έτσι να μπορούν να τον συνδράμουν με το αζημίωτο παρέχοντας του μελέτες, στοιχεία, επιχειρήματα ή οργανώνοντας ακόμα και συνεδρίες με τα «ενδιαφερόμενα μέρη».

Για τη δραστηριότητα τους αυτή, οι ομάδες συμφερόντων θα ανταμειφθούν με ένα ευνοϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και ο εν λόγω υπάλληλος ή ομάδα υπαλλήλων της ΕΕ θα φανούν ότι κάνουν καλά τη δουλειά τους στα μάτια της διοικητικής και πολιτικής ιεραρχίας τους. Ακολουθούν μάλιστα οι ομάδες συμφερόντων και τους κανόνες άτυπου πρωτοκόλλου δεδομένου ότι μαθαίνουν να απευθύνονται στο εσωτερικό της ΕΕ πάντα σε επίπεδο ιεραρχικού «ομολόγου» και να ανεβαίνουν σε παραπάνω επίπεδα μέχρι αυτό του Επιτρόπου (στον οποίο θα απευθυνθούν μόνον πρόεδροι ή διευθύνοντες σύμβουλοι) εφόσον κριθεί ως προϋπόθεση για να ενισχύσουν τις θέσεις τους.

Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και οι ομάδες συμφερόντων σε αγαστή συνεργασία διαμορφώνουν έναν ισχυρότατο ιδεολογικό και «πολιτικό» μηχανισμό που δεν παράγει απλώς δίκαιο (ενδεδυμένοι το μανδύα της σοφίας και της εξειδικευμένης γνώσης). Επεκτείνει τα εργαλεία της πέρα από τη συγγραφή του ρυθμιστικού πλαισίου των αγορών και τις χρηματοδοτήσεις που διανέμει και σε ένα ενισχυμένο ρόλο στην επιτήρηση των εθνικών προϋπολογισμών και των διαδικασιών «διάσωσης» κρατών και τραπεζών. Κυρίως όμως έχει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών μέχρις του σημείου να επιβάλλει ακόμα και την επιλογή προσώπων, που θα εκπροσωπούν την ΕΕ από κορυφαίες θέσεις.

Ως επιμύθιον

Κάποτε άκουσα έναν σοφό γέροντα να απευθύνεται, ξεπροβοδίζοντας στο αεροδρόμιο, τον εγγονό του (πήγαινε σε χώρα της Δυτικής Ευρώπης να εργασθεί σε πλουσιοπάροχα αμοιβόμενη εργασία): «Παιδί μου εκεί που θα πάς φρόντισε να ενταχθείς. Σε παρακαλώ, όμως, να μην αφομοιωθείς».

Μήπως θα έπρεπε τόσο οι νεοεκλεγέντες Ευρωβουλευτές μας, όσο και οι λοιποί σχετιζόμενοι με την ΕΕ να απαιτήσουν να επαναπολιτικοποιηθούν όλα τα ζητήματα, που χειρίζεται η γραφειοκρατία και τα λόμπι βαφτίζοντας τα ως δήθεν «τεχνικά»; Μήπως θα έπρεπε να απαιτήσουμε οι ομάδες των εμπειρογνωμόνων (expert groups), που παρέχουν τις αναγκαίες πληροφορίες για τη σύνταξη των νομοθετημάτων/ που συντάσσουν μελέτες κλπ να προέρχονται από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια-τα Επιμελητήρια-τις επαγγελματικές/επιστημονικές ενώσεις και όχι από τα λόμπι;