Ποιοι είναι πίσω από τις διαδοχικές επιθέσεις σε τάνκερ που είχαν σχέση με Ρωσία

Τελευταίο περιστατικό ήταν η έκρηξη στο μηχανοστάσιο του με σημαία Νήσων Μάρσαλ (κατασκευής 2011) δεξαμενόπλοιου “Vilamoura”, χωρητικότητας 158.000 τόνων, που διαχειρίζεται η ελληνικών συμφερόντων TMS TANKERS. Η έκρηξη έγινε τα ξημερώματα του Σαββάτου 28/6, περίπου 12 ώρες μετά την αναχώρησή του έμφορτου με αργό πετρέλαιο πλοίου, από το λιμάνι Zueitina της Λιβύης με προορισμό το Γιβραλτάρ και ενώ βρισκόταν 80 μίλια ανοιχτά των ακτών της Λιβύης.

Από την έκρηξη προκλήθηκε εισροή υδάτων «με συνέπεια να πλημμυρίσει [το μηχανοστάσιο] και να γίνει διακοπή της ηλεκτροδότησης (blackout)», σύμφωνα με ανακοίνωση της ένωσης μηχανικών (ΠΕΜΕΝ). Ευτυχώς, πάντως, δεν υπήρξε τραυματισμός μέλους του πληρώματος, όπως γνωστοποίησε η διαχειρίστρια εταιρεία και επιβεβαιώνεται από τα ναυτεργατικά σωματεία.

Το απόγευμα του Σαββάτου κοντά στο “Vilamoura” έσπευσε, στα ανοιχτά της Βεγγάζης, το ρυμουλκό ανοιχτής θαλάσσης “Boka Summit”, το οποίο ρυμούλκησε το τάνκερ στα ανοιχτά της Πελοποννήσου, ώστε να μεταγγιστεί το φορτίο του σε άλλο πλοίο. Ακολούθως, θα ξεκινήσει έρευνα, με τη συμμετοχή δυτών για να εκτιμηθεί η ζημιά και να εξαχθούν συμπεράσματα για το τι ακριβώς συνέβη. Μια πρώτη εκτίμηση ανέφερε ότι η έκρηξη προκλήθηκε από ωρολογιακό μηχανισμό μαγνητικής νάρκης ή “πεταλίδα”, όπως λέγεται και διεθνώς, που είχε τοποθετηθεί πιθανόν στα ύφαλα του δεξαμενοπλοίου.

Ωστόσο, όπως έγραψε η έγκυρη νορβηγική εφημερίδα, TradeWinds, εκπρόσωπος της διαχειρίστριας εταιρείας δήλωσε πως «δεν ξέρουν τι ήταν, αλλά δεν ήταν νάρκη».

Οι υποθέσεις για τους δράστες των επιθέσεων

Πάντως, το γεγονός ότι το με σημαία Νήσων Μάρσαλ “Vilamoura” είναι το πέμπτο δεξαμενόπλοιο, στο οποίο σημειώθηκε έκρηξη, προκαλεί έντονο προβληματισμό στη ναυτιλιακή κοινότητα, αλλά και σε κυβερνητικές υπηρεσίες ασφαλείας. Προηγήθηκαν, σύμφωνα με την καταγραφή που έχει γίνει από την TradeWinds, επιθέσεις:

• Στο με σημαία Νήσων Μάρσαλ τάνκερ “Seacharm”, ενώ βρισκόταν στα ανοιχτά του τουρκικού λιμανιού Ceyhan, στα τέλη Ιανουαρίου.
• Στο “Seajewel” τον Φεβρουάριο στα ανοιχτά της Σαβόνα της Ιταλίας.
• Στο με σημαία Λιβερίας “Grace Ferrum” στα ανοιχτά της Λιβύης, επίσης τον Φεβρουάριο
• Και σε ένα ρωσικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιο, το “Koala”, που χτυπήθηκε και βυθίστηκε εν μέρει στο Ust-Luga, ένα ρωσικό λιμάνι στον Φινλανδικό κόλπο.

Μια πρώτη εκτίμηση από αναλυτές ναυτιλιακής ασφαλείας αποδίδει την οργάνωση αυτών των επιθέσεων, που κατά κανόνα γίνονται με μαγνητικές νάρκες, σε “κρατικούς παράγοντες”, λόγω της άρτιας οργάνωσης τους και τις μεγάλες δυσκολίες για την πραγματοποίησή τους. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία, που να υποστηρίζουν αυτές τις θεωρίες, γεγονός που προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία στους πλοιοκτήτες, καθώς η έλλειψη σαφούς κινήτρου ή επιβεβαιωμένης πηγής των επιθέσεων δυσχεραίνει τις αξιολογήσεις κινδύνου μεμονωμένων πλοίων.

Πάντως, ένα κοινό στοιχείο, που εντοπίζεται στα πέντε πλοία είναι ότι όλα είχαν προσεγγίσει σε ρωσικά λιμάνια, πριν σημειωθούν οι επιθέσεις, κάνοντας, πάντως, νόμιμες μεταφορές. Αυτό το στοιχείο οδήγησε αρκετές ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας και φορείς του κλάδου να εξετάσουν το ενδεχόμενο οι εκρήξεις να συνδέονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ποιοι δείχνουν ουκρανικό δάκτυλο

Όπως έγραψε σε ανάλυσή της η Lloyd’s List, τον Μάρτιο, η εταιρεία ασφαλείας Ambrey εξέδωσε μια αξιολόγηση απειλών, που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η πρόσφατη έξαρση επιθέσεων με στόχευση πλοία, που προηγουμένως προσέγγιζαν ρωσικούς κόμβους εξαγωγής πετρελαίου, ήταν έργο ανώνυμων “κρατικών παραγόντων”. Ενώ η έκθεση αυτή δεν κατονόμαζε την Ουκρανία, ιδιωτικοί και κυβερνητικοί αναλυτές ασφαλείας σε ιδιωτικές συνομιλίες έχουν κατονομάσει Ουκρανούς παράγοντες ως πιθανή πηγή των εκρήξεων.

Επίσης, η “Καθημερινή” σε ρεπορτάζ για την έκρηξη στο “Vilamoura”, έγραψε ότι «σύμφωνα με αρμόδιους Έλληνες αξιωματούχους, αλλά και τους αναλυτές της “Διάπλους” [εταιρεία εξειδικευμένη σε θέματα ναυτιλιακής ασφάλειας], οι επιθέσεις είναι πιθανό να εντάσσονται σε επιχειρήσεις σαμποτάζ που πραγματοποιούνται από “δρώντες” συνδεδεμένους με την Ουκρανία».

Σύμφωνα, με τη βρετανική εφημερίδα Lloyd’s List, οι ΗΠΑ κινήθηκαν παρασκηνιακά και προειδοποίησαν, νωρίτερα φέτος, “σιωπηρά” την Ουκρανική κυβέρνηση ότι «εάν ήταν με κάποιο τρόπο εμπλεκόμενη σε αυτές τις εκρήξεις, θα έπρεπε [να φροντίσει] να σταματήσουν αμέσως». «Ωστόσο, η έκρηξη στο “Vilamoura” υποδηλώνει ότι όποιος βρίσκεται πίσω από τις εκρήξεις δεν έχει λάβει υπόψη καμία προειδοποίηση», σημειώνει η εφημερίδα.

Καθώς, όμως, δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για τους υπαίτιους της έκρηξης, η εφημερίδα προβάλει και μια δεύτερη, ασθενέστερη εκδοχή, για τις δύο από τις πέντε εκρήξεις. Συγκεκριμένα, σημειώνεται ότι όπως το “Vilamoura” είχε φορτώσει πετρέλαιο από τη Λιβύη, πριν από την έκρηξη, το ίδιο είχε κάνει και το με σημαία Λιβερίας “Grace Ferrum”, στο οποίο σημειώθηκαν, στις 2 Φεβρουαρίου, δύο εκρήξεις στην περιοχή του μηχανοστασίου, ενώ περίμενε να εκφορτώσει στο αγκυροβόλιο της Τρίπολης στη Λιβύη.

Κατά την εφημερίδα οι ομοιότητες των δύο υποθέσεων οδηγούν σε εκτίμηση ότι οι επιθέσεις ήταν αποτέλεσμα της αναταραχής, που επικρατεί στη Λιβύη και πολιτικών διαφωνιών μεταξύ των αντιμαχόμενων για τις εξαγωγές πετρελαίου. Είναι προφανές ότι αυτή η εκδοχή δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη τα στοιχεία των άλλων τριών εκρήξεων σε ισάριθμα πλοία.