Ποιός Γάλλος στρατηγός εξόντωσε 1.500.000 Αλγερινούς

Οι γερμανικές στρατιές τον είχαν συναντήσει πολλές φορές στις γαλλικές πεδιάδες εκείνο τον Γάλλο αντισυνταγματάρχη των τεθωρακισμένων. Ήταν ανάμεσα σε χιλιάδες Γάλλους πατριώτες που κάνανε το χρέος τους να αμυνθούν μάταια στις στρατιές του Χίτλερ το 1940. Αυτή τη δίψα για δράση και κάψα να «προστατέψει» την πατρίδα του όμως την διατήρησε ο Γάλλος αξιωματικός. Ώσπου πέρασαν τα χρόνια, τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η πατρίδα, εκτιμώντας τις ικανότητές του, τον έστειλε στη γαλλική Αλγερία τη δεκαετία του 1950 να συντρίψει τους βάρβαρους μουσουλμάνους τρομοκράτες που σήκωσαν κεφάλι στους Γάλλους “διαφωτιστές”.

Ο ταξίαρχος Ζακ Εμίλ Μασού (Jacques Massu) θα γύριζε με τέτοια νευρικότητα σελίδα στη γαλλική ιστορία που θα έσκιζε το “κεφάλαιο” Αλγερία για πάντα. Όταν το 1955 ο Mασού, που τότε ήταν διοικητής της επίλεκτης 10ης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών, έφτασε στην Αλγερία για να βάλει τάξη βρήκε μια «αχάριστη» αποικία εννέα περίπου εκατομμυρίων Αλγερινών με τους 9 στους 10 να μην γνωρίζουν το αλφάβητό τους.

Μορφωμένοι ή σπουδαγμένοι Αλγερινοί ούτε στα όνειρά τους δεν υπήρχαν. Από τα τόσα εκατομμύρια πεινασμένων Αλγερινών μπορούσες να βρεις το πολύ 200 πτυχιούχους φαρμακοποιούς ή γιατρούς. Οι επίγονοι του γαλλικού Διαφωτισμού θα έβγαζαν τα μαχαίρια τη δεκαετία του 1950. Γιατί άραγε;

Από το 1830, οι Γάλλοι δίνανε τα φώτα του γαλλικού πολιτισμού και άλλαζαν τα φώτα του αλγερινού. Οι Ευρωπαίοι, εκ των οποίων οι περισσότεροι Γάλλοι, έλεγχαν τα πιο εύφορα φιλέτα της χώρας και τις πιο εκσυγχρονισμένες και παραγωγικές δυνατότητες αφήνοντας τους γηγενείς με το κοράνι στο… χέρι. Το Αλγέρι και το Οράν είχαν μετατραπεί σε αφρικανικά Παρίσια χωρίς να θυμίζουν μουσουλμανική πόλη. Η ανισότητα -γαλλική σπεσιαλιτέ- δεν είχε προηγούμενο σε εκείνη τη μεσογειακή χώρα.

Οι θέσεις κλειδιά στην κυβέρνηση και τα επαγγέλματα, τα πετρέλαια και οι βιομηχανίες άνηκαν αποκλειστικά σε Γάλλους και όχι στους γηγενείς, συγκεντρώνοντας μια τοπική ισχύ που δεν μπορούσε ούτε το Παρίσι να ελέγξει. Για να επιζήσουν οι εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνοι, που ζούσαν στην ανέχεια, κατέφευγαν είτε στα εύφορα τσιφλίκια των Γάλλων μεγαλογαιοκτημόνων, που τους έστιβαν στην δουλειά, είτε στη Γαλλία, εκεί να δεις τι τραβούσαν.

Ε, είδαν και απόειδαν οι “αραπάδες” και είπαν οι άνθρωποι να διαμαρτυρηθούν. Όταν όμως και τότε έπεσαν “σφαλιάρες” από τους Γάλλους σκέφτηκαν μήπως -λέμε μήπως- ρίξουν καμιά τουφεκιά. Εκεί κάτι άρχισε να γίνεται. Συγκεντρώθηκε μια ομάδα ανθρώπων, χωρίς καμιά ιδιαίτερη μόρφωση, αλλά με στρατιωτική πείρα και αποφάσισε να αντισταθεί ένοπλα. Είχε το θράσος να θέλει να ζήσει ελεύθερη δίχως να καταδικάζει τη βία από όπου και αν προέρχεται.

Το όνομα της οργάνωσης ήταν ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και θα τα έβαζε με τον κύριο Massu τον στρατιωτικό απεσταλμένο του Παρισιού. Ο άλλοτε αντιστασιακός αντισυνταγματάρχης και πλέον ταξίαρχος Jacques Massu θα διεξήγαγε τον σημαντικότερο και χειρότερο πόλεμο της καριέρας του.

Νέες μέθοδοι

Όταν έφτασε λοιπόν ο Γάλλος αξιωματικός τον Ιούνιο του 1955 εκεί κάτω, για να ξεπεράσει τις δυσκολίες καταστολής ετοιμοπόλεμων ανταρτών που γνώριζαν το έδαφός τους, χρειαζόταν πληροφορίες και γνώσεις για τον πολιτισμό τους και τον τρόπο που δρούσαν. Ο Μassu είχε δώσει το ελεύθερο στους στρατιώτες και αξιωματικούς να απελευθερώνουν τα τρομακτικά ενστικτά τους, χωρίς κανένα όριο, ώστε απρόσκοπτα να βασανίζουν όποιο ζωντανό οργανισμό προκειμένου να αποσπάσουν πληροφορίες. Υπήρξε από τους πρωτοπόρους του ψυχολογικού πολέμου και της καταστολής εξεγέρσεων.

Στη μεγάλη μάχη του Αλγερίου που ξέσπασε το 1957, ο ταξίαρχος κέρδισε, καταφέρνοντας να ταυτοποιήσει και να συλλάβει την ηγεσία των επαναστατών εφαρμόζοντας απίστευτες ανακριτικές μεθόδους και βασανιστήρια. Σε εκείνη τη μάχη συνελήφθησαν πάνω από 24.000 μουσουλμάνοι ενώ 3.000 απλά εξαφανίστηκαν από προσώπου γης. Πολλούς τους πήγαιναν “βόλτα” με τα ελικόπτερα και τους πετούσαν στην θάλασσα διασκεδάζοντας.

Το πρόβλημα ήταν βέβαια ότι πολλά πτώματα τα ξέβραζε η θάλασσα στις ακτές και οι “γραφικοί” ανθρωπιστές διαμαρτύρονταν. Ο Paul Teitgen ο γενικός γραμματέας της γαλλικής αστυνομίας στο Αλγέρι, που κάποτε ως αντιστασιακός βασανίστηκε από τη Γκεστάπο, έφριξε από τις μαζικές εκτελέσεις και βασανισμούς αμάχων ώστε υπέβαλλε την παραίτησή του. “Η Γαλλία κινδυνεύει να χάσει την ψυχή της” ανέφερε στην επιστολή της παραίτησής στου.

Ακόμα και ένας ταξίαρχος των ειδικών δυνάμεων ζήτησε επειγόντως μετάθεση στη Γαλλία νιώθοντας αηδιασμένος από τις απάνθρωπες και χωρίς στρατιωτική αξία τακτικές της γαλλικής κυβέρνησης. Ο Γαλλοαλγερινός Αλμπέρ Καμύ θα έχωνε τη μουσούδα του στις παλάμες του, βλέποντας όλη αυτή τη σφαγή τόσο από πλευράς Αλγερινών αντιστασιακών όσο και από τους Γάλλους στρατιώτες.

Στου κουφού την πόρτα. Οι πιστοί αξιωματικοί στον Massu βρήκαν μέση λύση: βάζανε τσιμέντο στα πόδια των συλληφθέντων και έπειτα τους πετούσαν στην θάλασσα. Δύσκολα θα τους εντόπιζε κανείς στον βυθό. Σε άλλους αιχμαλώτους τους υπέβαλλαν στο άνευ προηγουμένου βασανιστήριο του ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα (gégène). Αναρίθμητες ήταν οι περιπτώσεις εκείνων που τους έπνιγαν σε νερό, τους βίαζαν ή τους έχυναν στις φλέβες ορό αλήθειας ή τους στερούσαν ώρες ύπνου. Τα βασανιστήρια πολλές φορές περισσότερο αποσκοπούσαν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο παρά να αποσπάσουν πληροφορίες.

O μαθηματικός Maurice Audin, που εργαζόταν στο πανεπιστήμιο του Αλγερίου, είχε πέσει ο δύσμοιρος στα χέρια του υπολοχαγού André Charbonnier όπου στα βασανιστήρια λάτρευε να χρησιμοποιεί νυστέρι. Ο νεαρός μαθηματικός δεν άντεξε και έφυγε από τη ζωή προλαβαίνοντας να ακούσει από τους Γάλλους του Μασού ότι θα του βιάζαν τη σύζυγο. Πέρασαν δεκαετίες έκτοτε και την κόρη του Audin, την Μισέλ την  επισκέφτηκε μόλις πριν λίγες μέρες, στις 20 Σεπτεμβρίου 2018, ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν. Για πρώτη φορά το γαλλικό κράτος παραδέχτηκε το έγκλημα από προεδρικά χείλη.

Ένας Γάλλος “Γεώργιος Παπαδόπουλος”

Μέσα σε οκτώ χρόνια ο πόλεμος που διηύθυνε ο Massu και που ενέπλεξε 500.000 γαλλικά στρατεύματα, άφησε πίσω του σύμφωνα με υπολογισμούς του αλγερινού ΕΑΜ 1,5 εκατομμύριο νεκρούς. Είτε από μάχη, είτε από βασανιστήρια είτε από τις γενικότερες συνθήκες που προκάλεσε ο πόλεμος (όπως ξεσπίτωμα). Η νίκη ήταν πλήρης, ο πολιτισμός νίκησε.

Το γαλλικό κράτος τίμησε τον σφαγέα προάγοντάς τον σε στρατηγό το 1958 και διοικητή όλων των γαλλικών δυνάμεων στην Αλγερία. Την ίδια στιγμή όμως καταλάβαινε ότι κατάφερε να στρέψει όλη την ανθρωπότητα εναντίον της Γαλλίας με τα έκτροπα του αστεράτου αξιωματικού της. Η επιχειρησιακή επιτυχία του Γάλλου στρατηγού πυροβόλησε την πολιτική και στρατηγική νίκη της γαλλικής κυβέρνησης, τινάζοντας στον αέρα τη γαλλική διεθνή νομιμότητα λόγω “υπερβολικής” νίκης.

O δρ. Louis DiMarco από το Κολέγιο Διοίκησης και Γενικού Επιτελείου του Αμερικανικού Στρατού θα έγραφε το 2006 “Τα βασανιστήρια στερούσαν από τον στρατό την ηθική υπεροχή. Όχι μόνο υπονόμευαν την υποστήριξη του αλγερινού πληθυσμού, αλλά έβλαψε και την υποστήριξη του στρατού πίσω στη Γαλλία. Μέχρι το 1961 οι διαμαρτυρίες του γαλλικού λαού ήταν συχνό φαινόμενο ενάντια στον στρατό, τον πόλεμο και κυρίως εναντίον των βασανιστηρίων. Βετεράνοι πολέμου συμμετείχαν ενεργά σε αυτές τις διαμαρτυρίες”. Μόλις το 2012, ο Φρανσουά Ολάν αναγνώρισε τη σφαγή εκατοντάδων Αλγερινών του Παρισιού από τη γαλλική αστυνομία το 1961 ως αντίποινα, δηλαδή μισό αιώνα.

“Ο στρατός έχασε την εμπιστοσύνη του στους πολιτικούς και οι τελευταίοι δεν θα λογάριαζαν και πολύ τους στρατιωτικούς στις διεργασίες για εξεύρευση πολιτικής λύσης που προωθούσε η κυβέρνηση“. λέει ο δρ. Louis DiMarco. Η λογικοποίηση των βασανιστηρίων θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας.

Την άνοιξη του 1958, οι Γάλλοι στρατηγοί εξοργίστηκαν από το ενδεχόμενο να έρθει η γαλλική κυβέρνηση σε συνενόηση με τους Αλγερινούς. Εμ, ο κόσμος εξελισσόταν αφήνοντας τις αποικίες και η πατρίδα του Φουκώ δεν γινόταν να σφυρίζει ανυποψίαστα. Ο στρατηγός Massu έγινε εξω φρενών. Η θεριστική του νίκη επί του αλγερινού αντιπάλου μετατράπηκε σε πεδίο διαπραγματεύσεων με τους τρομοκράτες.

Έχοντας με το μέρος του τις Ένοπλες Δυνάμεις, απείλησε να ρίξει τους αλεξιπτωτιστές του στο Παρίσι ώστε να φέρει επιτέλους έναν πραγματικό πατριώτη στα πράγματα που ήταν ένα από τα αιτήματα των Γάλλων πραξικοπηματιών συναδέλφων του. Η 4η Γαλλική Δημοκρατία -δεν τη λες και πετυχημένη- πέθανε και στη θέση της ο Κάρολος Ντε Γκώλ φύτεψε την 5η, ενισχύοντας αποφασιστικά τις εξουσίες του προέδρου, δίχως να είναι τόσο τρελός ώστε στα 67 του χρόνια να ξεκινούσε “καριέρα δικτάτορα“, όπως έλεγε. Το 1960 ο Ντε Γκώλ απομάκρυνε τον θερμοκέφαλο Massu από την Αλγερία ξεκινώντας τη διαδικασία ανεξαρτητοποίησης της αποικίας.

Αντιμέτωποι με το παρελθόν

“Όταν αναλογιστεί κανείς τον τρόπο με τον οποίο οι Γάλλοι βουλευτές ψήφισαν ένα νόμο το 2005, δοξάζοντας το αποικιακό “σχέδιο” καλώντας τους δασκάλους των σχολείων να μεταδώσουν τις «θετικές τους αξίες» στους μαθητές, όταν κάποιος σκεφτεί πώς Φρανσουά Φιγιόν, εξομοίωσε το αποικιακό παρελθόν της Γαλλίας με μια «πολιτιστική ανταλλαγή», γίνεται σαφές ότι μια συγνώμη μόνη της δεν αρκεί” έγραψε πρόσφατα ο επίκουρος καθηγητής στο αμερικανικό πανεπιστήμιο Ras Al Khaimah στην Αλγερία Abdelkader Cheref.

Το 2000 η Louisette Ighilahriz, πρώην ακτιβίστρια του ΕΑΜ, κατηγόρησε επίσημα τον 94χρονο στρατηγό Massu μέσω της Le Monde, ως έναν εκ των υπευθύνων για τον επί δύο μήνες βιασμό και βασανισμό της από τους Γάλλους όταν ήταν 20 μόλις ετών. Ο Μassu αιφνιδίως δεν διέψευσε και πολύ την Louisette ενώ εμφανίστηκε κάπως μετανοημένος. “Τα βασανιστήρια δεν είναι απαραίτητα σε περιόδους πολέμου και μπορεί κανείς διεξάγει πόλεμο δίχως αυτά. Όταν θυμάμαι την Αλγερία, με πιάνει θλίψη… Θα μπορούσαμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά” δήλωσε λίγο πριν αποβιώσει ο γηραιός στρατηγός.

Δεν μελετάς την άλλη πλευρά -ή ένα γεγονός- για να την αναθεωρήσεις απαραίτητα θετικά, αλλά για να την φέρεις πιο κοντά επανακτιμώντας και επαναξιολογώντας τον εαυτό σου. Η Γαλλία δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει το παρελθόν της και αυτό την διευκολύνει να το επαναλαμβάνει υπό άλλες μορφές.