Ποιος νίκησε στον εμπορικό πόλεμο που κήρυξε ο Τραμπ στην Κίνα

Σύμφωνα με το BBC «ο Τραμπ ξεκίνησε έναν εμπορικό πόλεμο από θέση ισχύος απαιτώντας τη συνθηκολόγηση της Κίνας. Εννιά μήνες αργότερα συμφώνησε να άρει τα τιμωρητικά μέτρα με τα οποία σκόπευε να εκβιάσει παραχωρήσεις, ενώ ο Σι ήρε μόνον τις απειλές αντιμέτρων. Κανένα από τα θεμελιώδη ζητήματα για τα οποία ο Τραμπ ξεκίνησε τον εμπορικό πόλεμο δεν επιλύθηκαν με τη συνάντηση Τραμπ-Σι».

Τα δυτικά ΜΜΕ αποφεύγουν μήνες τώρα να αναγνωρίσουν μια τετελεσμένη ταπεινωτική οπισθοχώρηση των ΗΠΑ, πολύ πριν τη συνάντηση Τραμπ-Σι στο Μπουσάν (βλ. Slpress 01/06/2025 και 15/10/2025).

Λίγο χειρότερα από μια τρύπα στο νερό

Οι ΗΠΑ πήραν πίσω το σύνολο των δασμολογικών και μη μέτρων μετά τη Liberation Day αρχές Απριλίου, και το 10% από το 20% δασμών φαιντανύλης που προηγήθηκαν. Η Κίνα πήρε πίσω μέρος, όχι το σύνολο, των μη δασμολογικών αντίμετρων που αντέταξε, ενώ διατηρεί και αυτή ένα 10% αύξησης των μέσων δασμών σε αμερικανικά προϊόντα. Συνεπώς, τα πράγματα δεν επέστρεψαν εκεί που βρίσκονταν πριν αναλάβει ο Τραμπ, αλλά σε δυσμενέστερο σημείο ισορροπίας για ΗΠΑ.

Η “καουμπόικη” πολιτική του οδήγησε τις ΗΠΑ σε επιδείνωση της δικής τους θέσης, αντί για επιδείνωση της θέσης της Κίνας. Πολιτικές του Πεκίνου που σε άλλη περίπτωση θα συνιστούσαν επιθετικές κινήσεις, μονιμοποιούνται ως δικαιολογημένη άμυνα. Το πιο σημαντικό είναι η διεθνής “ανάγνωση” της αμερικανικής αδυναμίας από φίλους και εχθρούς.

Τα πιο σημαντικά μη δασμολογικά

Το Πεκίνο διατηρεί τα μέτρα εξαγωγικού ελέγχου για επτά σπάνιες γαίες που αποφάσισε σε απάντηση της Liberation Day. Η Ουάσιγκτον, πέραν των δασμών Τραμπ, παίρνει πίσω και όλα τα μη δασμολογικά μέτρα Τραμπ:

1. Την επέκταση της λίστας του BIS (Γραφείο Βιομηχανίας και Ασφάλειας του Υπουργείου Εμπορίου), που απαγόρευε την προμήθεια ευαίσθητων για στρατιωτική χρήση τεχνολογιών, από 1300 κινεζικές εταιρίες σήμερα σε όλες τις άμεσα ή έμμεσα θυγατρικές τους, περίπου 20 χιλιάδες.
2. Την επέκταση της απαγόρευσης υπολογιστικών τσιπς στα υποδεέστερα τσιπς H20 που κατασκεύαζε η Nvidia, ειδικά για την Κίνα με βάση τους προηγούμενους περιορισμούς του BIS (Απρίλιο απαγορεύτηκαν τα H20 και Αύγουστο άρθηκε η απαγόρευση!).
3. Τους περιορισμούς στην κινεζική ναυτιλία και ναυπηγική βιομηχανία (βλ. Slpress 15/10/2025).

Σε αντάλλαγμα για το τελευταίο, η Κίνα ήρε τα αντίμετρα για την αμερικανική ναυτιλία, και σε αντάλλαγμα για το πρώτο πάγωσε την επέκταση του εξαγωγικού ελέγχου σε επιπλέον πέντε σπάνιες γαίες και τις σχετικές τεχνολογίες. Θριαμβολογώντας μετά τη συνάντηση με Σι, ο Τραμπ “ξέχασε” να αναφέρει στους δημοσιογράφους τον Κανονισμό του BIS που πήρε πίσω, ώστε να δείχνει κερδισμένος. Οι “tremendous” ποσότητες σόγιας που δέσμευσε το Πεκίνο να αγοράσει είναι απλώς η ίδια με πέρσι ποσότητα, δηλ. 12,6 δισ. δολάρια, ιδιαίτερου πολιτικού ενδιαφέροντος Τραμπ (οι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ για το 2025 αναμένονται να φτάσουν τα 435 δισεκατομμύρια, μειωμένες κατά 18% από πέρσι). Ήδη έχει διαφοροποιήσει το μίγμα σόγιας με εισαγωγές από Βραζιλία.

Ούτε η βεβαιότητα Τραμπ πως οι Κινέζοι δεν θα κάνουν κάτι στην Ταϊβάν όσο είναι Πρόεδρος, συνάδει με τη δήλωση του Πεκίνου – μέρες πριν το Μπουσά, για ειρηνική επανένωση Κίνας-Ταϊβάν – «ωστόσο, απολύτως δεν αποκλείουμε τη χρήση βίας και διατηρούμε την επιλογή».

Τα δασμολογικά

Από την πρώτη θητεία Τραμπ οι μέσοι δασμοί σε κινεζικά προϊόντα είχαν αυξηθεί από 3,1% σε περίπου 20%, που διατηρήθηκε μέχρι φέτος, παρά τους επιπλέον δασμούς Μπάιντεν το 2024. Με τους “δασμούς φαιντανύλης” και την κλιμάκωση μετά τη Liberation Day οι δασμοί έφτασαν σωρευτικά στο 165.7%. Μετά τη συμφωνία στο Μπουσάν έχουν κατασταλάξει τώρα στο 41%, δηλ. χοντρικά 20% επιπλέον από τότε που ανέλαβε ο Τραμπ. 10% για φαιντανύλη και 10% “reciprocal tariffs”, σαν αυτούς που επέβαλε σε όλο τον πλανήτη. Αυτό το 10% είναι εφάμιλλο των δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην “ευνοούμενη” Βρετανία και χαμηλότερο από τους επιπλέον δασμούς Τραμπ στις φίλες και συμμάχους (!) ΕΕ, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα, Καναδά.

Από την πλευρά της η Κίνα είχε απαντήσει στην πρώτη θητεία Τραμπ με αύξηση των μέσων δασμών σε αμερικανικά προϊόντα από το 8% σε 21%, και μετά τη φετινή κλιμάκωση-αποκλιμάκωση διαμορφώνονται τώρα στο 31,8%, έναντι 41% αμερικανικών δασμών. «Παίρνουμε 55% δασμούς και η Κίνα 10%» θριαμβολογούσε ψευδόμενος ο Τραμπ μετά την ενδιάμεση συμφωνία του Λονδίνου τον Ιούνιο: Τέτοια διαφορά δεν υπήρξε σε καμιά στιγμή.

Τέλος ημιχρόνου, αλλά ο πλανήτης ήδη αλλάζει

Η συμφωνία στο Μπουσάν είναι προσωρινή, και τυπικά δεν συνιστά ακύρωση, αλλά πάγωμα μέτρων και αντίμετρων για ένα έτος. Η συνάντηση που υποτίθεται θα κρατούσε τρεις-τέσσερεις ώρες κράτησε μόνο μιάμιση ώρα. Έχουμε τέλος ημιχρόνου μετά από γκολ του Πεκίνου, όχι τέλος του αγώνα.

Το πρώτο μπούλινγκ Τραμπ στην Κίνα το 2018 ίσως δημιούργησε την αυταπάτη της επανάληψης. Αλλά η Κίνα στο μεταξύ επιτάχυνε τη διαφοροποίηση των εξαγωγικών της εταίρων σε Ευρώπη, τη Νοτιοανατολική Ασία και τον Παγκόσμιο Νότο, αύξησε την ανταγωνιστικότητά της, «διεύρυνε τις δυνατότητες παράκαμψης μέσω της μεταφόρτωσης και της μετακόμισης της μεταποίησης τελικού σταδίου σε χώρες χαμηλότερων δασμών» για εξαγωγές προς τη Δύση (Arthur Kroeber, Gavekal Dragonomics), κάτι που το επιτελείο Τραμπ αγνόησε όταν ξεκινούσε να πυροβολεί.

Όσο και αν ο αρχικός στόχος Τραμπ – που ήταν η απόζευξη ή υποταγή της κινεζικής οικονομικής σφαίρας από την παγκοσμιοποιημένη Δύση αποδείχτηκε υπερφίαλος – όσα μεσολάβησαν από την ορκωμοσία του, αποτελούν το εναρκτήριο λάκτισμα διαφοροποίησης της παγκοσμιοποίησης σε μπλοκ, ή ομαδοποιήσεις εφοδιαστικών αλυσίδων και τεχνολογίας χωρών με συγγενικές αξίες ή συμφέροντα ασφάλειας. Η τάση είναι μη αντιστρέψιμη, ακόμη και αν δεν μεταφράζεται κυρίως σε εθνικό επαναπατρισμό δραστηριοτήτων, όπως είναι η ρητορική Τραμπ, που λογικά θα έπρεπε να συνοδεύεται εκτός από δασμούς και από κρατικές ενισχύσεις.

Μεταφράζεται όμως σε κινήσεις όπως στην σούπερ-φιλελεύθερη Ολλανδία που σχεδόν απαλλοτρίωσε (!) την κινεζική Nexperia παραγωγής τσιπ, εξαιτίας του αμερικανικού Κανονισμού του BIS. Η Ολλανδία βρίσκεται τώρα σε άβολη θέση, μετά την οπισθοχώρηση Τραμπ για τον Κανονισμό.

Το δεύτερο ημίχρονο 

Με τη νικηφόρα ισοπαλία που επέβαλε η Κίνα κερδίζει χρόνο να μαζέψει και άλλες δυνάμεις. Θα αξιοποιήσει το χρόνο για περαιτέρω διαφοροποίηση των εξαγωγικών της εταίρων, μειώνοντας την εξάρτηση από τις ΗΠΑ, και λαμβάνοντας κάθε άλλο μέτρο, και ίσως ωθήσει την εσωτερική κατανάλωση. Θα επιταχύνει όσο μπορεί την αυτόνομη τεχνολογική της πορεία επιδιώκοντας να φτάσει και ξεπεράσει τη Δύση στους τομείς που ακόμη εξαρτάται από αυτήν.

Οι ΗΠΑ θα επιμείνουν εντείνοντας τον τεχνολογικό αποκλεισμό της Κίνας, όσο αυτός δεν προκαλεί αντίμετρα σε πεδία που οι ΗΠΑ δεν έχουν τα πάνω χέρι. Παράλληλα, ο Τραμπ επιβάλλει όπου μπορεί το αντικινεζικό πρόσημο σε διμερείς οικονομικές συμφωνίες σε Ασία και αλλού. Αγριεύει με την “πίσω αυλή” στη Λατινική Αμερική που αναπτύσσει ολοένα διευρυνόμενες σχέσεις με Κίνα, αλλά την πιέζει με τρόπους που μπορεί να γεννήσουν αντίθετα αποτελέσματα.

Ο Ρούμπιο, το γεράκι της Ουάσιγκτον και πρωτοστάτης της επέμβασης σε Βενεζουέλα, επισκέφτηκε τον Ισημερινό να τον νουθετήσει να κρατά αποστάσεις από την Κίνα, αλλά όταν το Κίτο βρέθηκε σε μερική στάση πληρωμών το 2008 και δεν το δάνειζε κανείς, ήταν το Πεκίνο που έσπευσε και η χώρα ξαναστάθηκε στα πόδια της. Μέχρι και ο ξεφωνημένα τραμπικός Μιλέι, όσο δεν είχε εξασφαλίσει τη διάσωση της Αργεντινής από την αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, ήταν πολύ “προσεκτικός” με το Πεκίνο.

Γενικότερα, η άτακτη υποχώρηση μπροστά στην Κίνα δεν θα ανακόψει τις προσπάθειες περιορισμού των BRICS ή απόσπασης κρίκων. Μετά τη συμφωνία στο Μπουσάν Βραζιλία και Ινδία παραμένουν οι μόνες δυο χώρες με εξωφρενικούς δασμούς τύπου Τραμπ, και η Ρωσία αποκλεισμένη από τη Δύση. Όπως γράφαμε πριν ένα χρόνο, «η ενότητα των BRICS θα δοκιμαστεί πολλαπλά από τις περιπλοκές της μετάβασης», ενώ η Δύση παρά τα χαστούκια Τραμπ που γεννούν δυσαρέσκεια και ανασφάλειες, μέχρι τώρα γενικώς συμμορφώνεται.

Όχι όλοι. Ο Καναδάς, ο πλέον “τιμωρημένος” δυτικός εταίρος ανοίγεται εμπορικά σε Κίνα μετά από χρόνια ψυχρότητας και η Νότια Κορέα δεν μπορεί παρά να ζυγίζει στρατηγικά το ενδεχόμενο μοίρασμα ασφάλειας και προς την Κίνα, αναθεωρώντας το αμερικανικό μονοπώλιο.

Σε ό,τι αφορά τις σπάνιες γαίες, όσοι σχετίζονται με τη μεταλλευτική, δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία ότι σε λίγα χρόνια η Δύση θα έχει απεξαρτηθεί. Εκτός αν στήσει ένα νέο διεθνές Πρόγραμμα Μανχάταν! Είναι τόσο εφικτό με την κατάσταση πνευμάτων στη Δύση, όσο και ο στρατός που χτίζει η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία. Το Πεκίνο, ο ΟΠΕΚ της επεξεργασίας σπάνιων γαιών,  ξανάνοιξε τη στρόφιγγα μεν, αλλά δεν είναι πολύ πιθανό να παρέχει τόσα, ώστε η Δύση να σωρεύσει απόθεμα. Οι ΗΠΑ φλέγονται κυρίως να εξασφαλίζουν τα των F-35 και λοιπού στρατιωτικού υλικού και ειδών που άπτονται της “National Security”.

G2 ή σύγκρουση;

Η ανάρτηση Τραμπ πριν τη συνάντηση με Σι «το G2 συγκαλείται σύντομα» σκόρπισε ρίγη στη Δύση και αγαλλίαση στο Πεκίνο που επιτέλους αναγνωρίζεται ως ισότιμο. ΗΠΑ και Κίνα συγκεντρώνουν μαζί το 43% του παγκόσμιου ΑΕΠ και τυπικά διαθέτουν το πλειοψηφικό πακέτο “μετοχών. Χωρίς το μεγάλο αφεντικό, οι άλλοτε κραταιές Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Καναδάς και Ιταλία μαζί συγκεντρώνουν το πενιχρό 6,3%. Η αλλεργία Τραμπ για την πολυμέρεια, από ΟΗΕ μέχρι G7, συμπληρώνει την ανησυχία. Ο Τραμπ αμέσως μετά τη συνάντηση με Σι πέταξε για Ουάσιγκτον, γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια τη Σύνοδο του APEC, αφήνοντας τους συμμάχους σύξυλους και τον Σι να παίζει μπάλα μόνος του. Όταν ο Σι υποστηρίζει δημοσίως το MAGA εννοεί “γίνε εσύ μεγάλος ξανά κι εγώ ακόμη μεγαλύτερος”!

ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση περάσαν περιόδους συνεννόησης-συνδιαχείρισης αλλά υπήρχαν δυο θεμελιώδεις διαφορές με το σήμερα. Η μια είναι η εκτεταμένη σημερινή αλληλεξάρτηση που δεν υπήρχε ανάμεσα στα δυο ψυχροπολεμικά στρατόπεδα. Πιο σημαντικό, το σοβιετικό στρατόπεδο μετά τα τέλη της δεκαετίας ’50, δεν απειλούσε τη Δύση, ενώ η παραπέρα επέκταση της Κίνας σήμερα, εφόσον διατηρηθεί το στάτους κβο της παγκοσμιοποίησης, απειλεί. Δεν απειλεί ότι οι “κομμουνιστές θα τους πάρουν τις περιουσίες, τις κατσίκες και τις γυναίκες”, απειλείται η μέχρι χθες δυτική και αμερικανική κυριαρχία και μέρισμα της παγκόσμιας οικονομίας από την αναδυόμενη Ανατολή. Συνεπώς κάθε στοιχείο συνδιαχείρισης G2 είναι υπαρκτό αλλά προσωρινό.

Οι λοιποί συγγενείς επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο στις περιπτώσεις της τωρινής νικηφόρας ισοπαλίας υπέρ Κίνας ή μιας πιο συγκρουσιακής κατάστασης. Το BBC εκτιμά ότι το αποτέλεσμα στο Μπουσάν ήταν «καλά νέα για τη Ρωσία και κακά για την Ουκρανία». Καλά θα ήταν για τη Ρωσία και στο σενάριο σύγκρουσης. Για την Ινδία το G2 είναι ό,τι χειρότερο. Μια πιο συγκρουσιακή κατάσταση θα προσέθετε βάρος και χρησιμότητα απέναντι στις ΗΠΑ που την έχουν στριμώξει. Η ανατολική Ασία επίσης δεν επιθυμεί την συνεννόηση Κίνας-ΗΠΑ σε βάρος της, ούτε και την κυριάρχηση της Κίνας στην περιοχή, αλλά πολύ χειρότερο θα ήταν να τους πάρει η μπάλα μιας ανεξέλεγκτης σύγκρουσης. Η Ευρώπη αυτοκτονεί και μόνη της, χωρίς υποβοήθηση. Κάνει ό,τι μπορεί να την πάρει η μπάλα, είτε με ειρήνη, είτε με σύγκρουση.