Έκρυθμη η κατάσταση στον Περσικό – Σφίγγουν τον κλοιό οι Αμερικανοί

Νέα επεισόδια προστέθηκαν τις τελευταίες ώρες στο σίριαλ της έντασης ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν, στον Περσικό, καθώς ο νέος “πόλεμος των δεξαμενόπλοιων” είναι σε πλήρη εξέλιξη. Η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει με την Ουάσινγκτον να αναπτύσσει στρατό στη Σαουδική Αραβία και το Λονδίνο να προειδοποιεί για μετρημένη αλλά σθεναρή αντίδραση.

Το απόγευμα της Παρασκευής και ενώ ΗΠΑ και Ιράν αλληλοδιαψεύονταν σχετικά με την κατάρριψη ενός ιρανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους, οι Φρουροί της Επανάστασης ανακοίνωσαν ότι «συνέλαβαν» το βρετανικό τάνκερ Stena Imperο στο Στενό του Ορμούζ. Η σύλληψη έγινε με το αιτιολογικό ότι το υπό βρετανική σημαία δεξαμενόπλοιο δεν τήρησε τον διεθνή ναυτικό κώδικα. Οι Φρουροί υποστηρίζουν ότι το βρετανικό δεξαμενόπλοιο είχε απενεργοποιήσει τον ανιχνευτή της θέσης του, ότι αγνόησε τις  προειδοποιήσεις και ότι έπλεε σε λάθος κατεύθυνση.

Το πλοίο κατευθυνόταν στο Τζουμπάιλ της Σαουδικής Αραβίας και ένας  χάρτης εντοπισμού το έδειξε να κάνει απότομη στροφή και να  κατευθύνεται βόρεια, προς τα ιρανικά χωρικά ύδατα. Λίγα λεπτά νωρίτερα το είχαν προσεγγίσει μικρά σκάφη και ένα ελικόπτερο άγνωστης ταυτότητας. Στο πλοίο επιβαίνουν 23 μέλη πληρώματος (Ινδοί, Ρώσοι, Λετονοί και Φιλιππινέζοι) και δεν έχουν αναφερθεί τραυματισμοί.

Συναγερμός στο Λονδίνο

Την ίδια ώρα στο Λονδίνο, το υπουργείο Άμυνας αναζητούσε ήδη πληροφορίες για το πλοίο και αμέσως μετά την ανακοίνωση της σύλληψης συγκλήθηκε έκτακτη κυβερνητική σύσκεψη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η δεύτερη φορά, μέσα σε λίγες εβδομάδες, που το Ηνωμένο Βασίλειο γίνεται στόχος, μετά την σύλληψη του ιρανικού τάνκερ στο Γιβραλτάρ η οποία παρατάθηκε χθες για έναν μήνα.

Η κυβέρνηση του Λονδίνου καταδίκασε ως απαράδεκτη την σύλληψη των βρετανικών πλοίων. Ο υπουργός Εξωτερικών Χαντ, προσερχόμενος στην σύσκεψη, έκανε λόγο και για ένα τρίτο πλοίο υπό λιβεριανή σημαία, το οποίο όμως, όπως ανακοίνωσε η πλοιοκτήτρια βρετανική εταιρεία πλέι ελεύθερο, μετά τον έλεγχο που του έγινε. Ο Χαντ, ο οποίος έχει ταυτιστεί πλήρως με τις αμερικανικές θέσεις και σε άλλα πρόσφατα περιστατικά στον Περσικό, προειδοποίσε την Τεχεράνη ότι το Λονδίνο θα αντιδράσει με μετρημένο, αλλά σθεναρό τρόπο. Ανέφερε επίσης ότι μίλησε με τον Πομπέο για το θέμα και ότι αναμένεται να έχει συνομιλία και με τον Ιρανό ομόλογό του Ζαρίφ.

Τα νέα έφτασαν γρήγορα και στην Ουάσινγκτον με τον Τραμπ να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ έχουν ενημερωθεί για το νέο περιστατικό και ότι θα συνομιλήσει για το θέμα με το Ηνωμένο Βασίλειο. Παραλλήλως ο  εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ καταδίκαζε το συμβάν και έκανε λόγο για «κλιμάκωση της βίας» από την Τεχεράνη.

Παίρνουν θέσεις οι ΗΠΑ

Παραλλήλως, ο υπηρεσιακός υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ ενέκρινε την ανάπτυξη Αμερικανών στρατιωτών και αμερικανικού στρατιωτικού υλικού στη Σαουδική Αραβία, ως ένα «επιπρόσθετο μέσο αποτροπής» απέναντι στις «αναδυόμενες και σοβαρές απειλές», όπως ανέφερε το Πεντάγωνο. Σύμφωνα με αξιωματούχο άλλοι 500 αμερικανοί στρατιωτικού θα προστεθούν στους 1000 που έχει αναγγελθεί ήδη από τον Ιούνιο ότι θα εγκατασταθούν στην Σαουδική Αραβία. Το “πράσινο φως” είχε δώσει νωρίτερα το Ριάντ, με τον βασιλιά Σαλμάν να εγκρίνει την φιλοξενία αμερικανικών στρατευμάτων στην επικράτεια της χώρας του.

Είχε προηγηθεί ένας “πόλεμος εντυπώσεων” μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης σχετικά με την κατάρριψη ενός ιρανικού μη επανδρωμένου από το αμερικανικό αποβατικό ελικοπτεροφόρο πλοίο USS Boxer. Ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε λόγο για «μια προκλητική και εχθρική ενέργεια», πρόσθεσε ότι το μη επανδρωμένο αγνόησε τις εκκλήσεις να απομακρυνθεί και επισήμανε ότι «καταστράφηκε αμέσως».

Η Τεχεράνη, ωστόσο, διέψευσε το γεγονός. Ο εκπρόσωπος των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν έκανε λόγο για «παράφρονες και αβάσιμους» ισχυρισμούς, διαβεβαιώνοντας ότι όλα τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη επέστρεψαν στις βάσεις τους μετά την ολοκλήρωση των επιχειρήσεών τους. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αρακτσί, το πήγε όμως ένα βήμα πιο πέρα, σχολιάζοντας στο Twitter ότι μάλλον οι Αμερικανοί κατέρριψαν ένα δικό τους drone.

Οι Φρουροί της Επανάστασης έδωσαν πλάνα και ισχυρίζονται ότι με αυτά διαψεύδουν τον Τραμπ, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος επιμένει ότι το μη επανδρωμένο καταρρίφθηκε. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τον περασμένο μήνα, άλλωστε, το Ιράν κατέρριψε ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο και ο Αμερικανός πρόεδρος είχε διατάξει αεροπορικά πλήγματα σε αντίποινα, τα οποία ακύρωσε την τελευταία στιγμή.

Μεταξύ συνασπισμού και συμφωνίας

Ο Τραμπ βλέπει τα νέα επεισόδια, όπως και το περιστατικό με το ιρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος ως τους τελευταίους κρίκους στην αλυσίδα των ενεργειών κλιμάκωσης από την πλευρά του Ιράν και βρίσκει μια νέα ευκαιρία για να στείλει το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ «διατηρούν το δικαίωμα να υπερασπιστούν το προσωπικό, τον εξοπλισμό και τα συμφέροντά τους». Βρίσκει επίσης μια πρώτης τάξης αφορμή να απευθύνει έκκληση σε άλλες χώρες να προστατεύσουν τα πλοία τους, όταν διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ.

Ο Τραμπ έχει θέσει άλλωστε, ως πρώτο στόχο, την δημιουργία ενός διεθνούς συνασπισμού, αποστολή του οποίου θα είναι η εγγύηση της  ελεύθερης ναυσιπλοΐας στο Ορμούζ, αλλά και στα ανοικτά του Ιράν και της Υεμένης. Για το θέμα αυτό, και με στόχο μια πιο επιθετική απάντηση προς την Τεχεράνη, συνομιλεί ήδη με άλλες χώρες ο  επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CentCom) στρατηγός Κένεθ Μακένζι. Πρώτη που θα συμμετάσχει θα είναι βεβαίως η Σαουδική Αραβία, η οποία ήδη ηγείται συνασπισμού κατά των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη.

Η κρίση στον Περσικό έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες εξαιτίας της έντονης αντιπαράθεσης Ουάσινγκτον και Τεχεράνης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από την διεθνή συμφωνία του 2015 και επανέφεραν σταδιακά τις κυρώσεις, προκαλώντας οικονομική ασφυξία στο Ιράν. Η Τεχεράνη στράφηκε προς την Ευρώπη, όμως η αδυναμία των Ευρωπαίων να κρατήσουν την συμφωνία και να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό παράκαμψης των αμερικανικών κυρώσεων οδήγησε την Ισλαμική Δημοκρατία στην αποχώρηση από όρους της Συμφωνίας.

Ο Ροχανί πιέζει τις ευρωπαϊκές χώρες να κρατήσουν την συμφωνία ενεργή, όμως Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο προσεγγίζουν διαφορετικά την ιρανική κρίση, με την Βρετανία να είναι πιο κοντά στις αμερικανικές θέσεις. Στην πρόσφατη επικοινωνία του με τον Μακρόν, ο Ιρανός πρόεδρος του μετέφερε την αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να «αφήσει όλες τις πόρτες ανοιχτές» προκειμένου να διασωθεί η συμφωνία. Καθυστερεί ωστόσο ο μηχανισμός που θα διαφυλάσσει τα  συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών από τις αμερικανικές κυρώσεις.