Πως διασταυρώνονται οι διαχωρισμοί Αριστερά-Δεξιά, συστημικοί-αντισυστημικοί

Πολλοί πιστεύουν ότι η τομή αριστερά-δεξιά μοιάζει ξεπερασμένη, η πάλη των τάξεων όμως είναι περισσότερο παρούσα από ποτέ άλλοτε, μου λέει ο φιλόσοφος Ρεζίς Ντεμπρέ, κάποτε με τον Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία κι αργότερα με τον Μιτεράν στα Ηλύσια Πεδία, ίσως ο γνωστότερος σήμερα διανοούμενος της Γαλλίας, που αρνείται όμως να αποκαλύψει δημόσια αν θα πάει να ψηφίσει.

Δεν μοιάζει πάντως καθόλου ενθουσιασμένος, όπως και πολλοί συμπατριώτες του, με την προοπτική να ψηφίσει Μακρόν για να μη βγει η Λεπέν (ούτε, φαντάζομαι, και με τη σχετική σύσταση του Γιάνη Βαρουφάκη, γιατί, κατά τη γνώμη του, ο Μακρόν βοήθησε την Ελλάδα).

Ο Ντεμπρέ μιλάει για την έντονη ταξική χροιά της ψήφου που, ήδη από τον πρώτο γύρο, φανέρωσε μια Γαλλία κομμένη στα τέσσερα. Τα νέα «στρώματα», τους «κερδισμένους της παγκοσμιοποίησης» (Μακρόν), τους χαμένους (κυρίως μικρές αποβιομηχανοποιημένες πόλεις και ύπαιθρος, Λεπέν), την παραδοσιακή μπουρζουαζία των ιδιοκτητών (Φιγιόν) και τους «δυσαρεστημένους με αιτία» (Μελανσόν).

«Κύριε, υπάρχει μεγάλη αθλιότητα», μου λέει η γυναίκα στο Μονοπρί, κοιτώντας με με πολύ θυμωμένο βλέμμα και εγκαταλείποντας τη συνήθη επιφυλακτικότητα των υπαλλήλων σε τέτοια καταστήματα να ανοίξουν πολιτική κουβέντα με τους πελάτες. «Πώς μπορείς να ζήσεις με 1.000 ευρώ;» (SMIC, ο κατώτερος μισθός) μου λέει. Είναι φανερό ότι δεν υποστηρίζει ούτε Μακρόν, ούτε Λεπέν.

Αντίθετα, δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι θα ψηφίσει Μακρόν ο καλοντυμένος κύριος στην είσοδο του ξενοδοχείου μου. «Αν βγει η Λεπέν θα φύγω από τη Γαλλία», μου λέει, παραξενεύεται όμως πολύ όταν παρατηρώ ότι η Λεπέν βοηθάει τον Μακρόν και ο Μακρόν τη Λεπέν. Από τον καιρό της Μαρίας-Αντουανέτας, οι Γάλλοι «από πάνω» ζούνε σε πολύ διαφορετική χώρα από τους Γάλλους «από κάτω».

Οι Αποπάνω και οι Αποκάτω

Ο ταξιτζής έξω από το αεροδρόμιο με κόβει καλά καλά προτού μου πει »Καπνίζεις, καπνίζω, έλα να σε πάω καπνίζοντας». Δε χάνει πολύ χρόνο στο παζάρι για την τιμή και μου φορτώνει τα μπαγκάζια γρήγορα γρήγορα, αγνοώντας τις διαμαρτυρίες των συναδέλφων του που κάθονται στην ουρά.

«Κανονικά, βγαίνει ο Μακρόν», μου λέει ο Μεμέ, όπως είναι το όνομά του, ζυγίζοντας τις εκφράσεις του. Έχει οξύτατη αντίληψη για την πολιτική κατάσταση στη Γαλλία και στον κόσμο, αλλά και πολύ συγκεκριμένη άποψη για το (ταξικό) συμφέρον του. Σχεδόν δεν χρειάζεται να πει τίποτα για να καταλάβεις ότι ανήκει σε μια λαϊκή Γαλλία, εξ ορισμού βαθειά αντίπαλη του στρατοπέδου που εκφράζει ο Εμμανουέλ Μακρόν και οι Ρότσιλντ.

Εσύ τι νιώθεις, τον ρωτάω, Γάλλος ή Αλγερίνος; «Τι να σου πω», μου λέει, «γεννήθηκα στο Εικοστό (διαμέρισμα του Παρισιού), στην Αλγερία με λένε Γάλλο, στη Γαλλία Αλγερίνο, εγώ έχω και τις δύο υπηκοότητες». Με ρωτάει μάλιστα αν μπορεί να πάρει και την ελληνική. Τι τη θες; τον ρωτάω. Μου αρέσει η Ελλάδα και αγαπάω τους Έλληνες.

Με κοιτάει μάλλον παραξενεμένος όταν τον ρωτάω τη γνώμη του για τη Λεπέν, και μου απαντάει σαν να είναι κάτι αυτονόητο: «Φασίστες». Καθώς στεκόμαστε στο μποτιλιάρισμα, ανοίγει το παράθυρό της μια γυναίκα στο διπλανό αυτοκίνητο και τον ρωτάει πώς να πάει στον προορισμό της. Της εξηγεί και μετά, υποθέτω για να μου κάνει τη χάρη, τη ρωτάει αν και τι θα ψηφίσει.

«Δεν θα πάω να ψηφίσω. Αρκετά», του απαντάει εκείνη. Και μετά από λίγα δευτερόλεπτα προσθέτει «τι να διαλέξω, την πανούκλα ή τη χολέρα;» Ανήκει στους όχι λίγους Γάλλους, που απλώς τραβάνε τα μαλλιά τους με την επιλογή που έχουν να κάνουν αύριο.

Η συνενοχή εγκαθίσταται σε κλάσματα δευτερολέπτου μεταξύ τους κι η γυναίκα του υπαγορεύει με αγωνία μια διεύθυνση στο ‘Ιντερνετ. «Μπες μέσα να δεις τι κάνουν οι γιατροί, για τις κακές πρακτικές στην ιατρική!» του λέει, προτού μας παρασύρει το ατσάλινο ποτάμι των αυτοκινήτων στον περιφερίκ.

«Κι ο Μελανσόν;» ρωτάω τον Μεμέ. «Α, αυτός είναι καλός, είναι πολύ καλός» μου απαντάει και ξαφνικά το πρόσωπό του παίρνει μια σχεδόν αγαπησιάρικη έκφραση «είχα να τη δω σε ταξιτζή από τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές του 1981» για τον υποψήφιο της «Ανυπότακτης Γαλλίας», που είναι άλλωστε ο μόνος, μαζί με τους δύο τροτσκιστές του πρώτου γύρου, που συμπεριφέρεται πάντα σαν φυσιολογικός άνθρωπος, παίρνει το μετρό να πάει στη δουλειά του κ.λπ.

Στο δημοψήφισμα που έκανε μεταξύ των οπαδών της η «Ανυπότακτη Γαλλία» με ερώτημα αν θα ψηφίσουν Μακρόν ή θα πάνε σε λευκό ή αποχή, τα δύο τρίτα δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν Μακρόν, το ένα τρίτο λευκό ή αποχή. Αλλά το γκάλοπ δεν είναι υποχρεωτικό να αντανακλά και τη γνώμη των ψηφοφόρων του Μελανσόν στο σύνολό τους. Ένα 11% από αυτούς δήλωσε άλλωστε σε μια δημοσκόπηση ότι θα ψηφίσει Λεπέν.

Μια χώρα κομμένη στα τέσσερα

Όποιος κι αν βγει Πρόεδρος, η Γαλλία είναι σήμερα βαθύτατα και πολλαπλά διχασμένη χώρα. Μπορεί να μιλάει πολύ για τη συμφιλίωση ο Μακρόν, αλλά μόνο συμφιλίωση δεν θα προκύψει από αυτές τις εκλογές, ούτε κι από τη συνέχειά τους.

Οι εκλογές σημειωτέον δεν λήγουν αύριο με την εκλογή Προέδρου. Θα συνεχιστούν με έναν «τρίτο γύρο», τις βουλευτικές εκλογές του επόμενου μήνα και, προβλέπουν τα στελέχη της «Ανυπότακτης Γαλλίας» του Ζαν-Λικ Μελανσόν, με έναν «τέταρτο γύρο», το «καυτό φθινόπωρο» που περιμένουν να προκαλέσει ο Μακρόν-Μικρόν, όπως τον λένε ειρωνικά. Αν επιμείνει στην πρόθεσή του να περάσει με προεδρικά διατάγματα νέες «μεταρρυθμίσεις» στα εργασιακά.

Από την πλευρά της, η Μαρίν Λεπέν προσπαθεί να εμφανιστεί ως ο μοναδικός εκφραστής του «Λαού» απέναντι στο «Σύστημα», αλλά, ήδη, η εμφάνιση του Μελανσόν που έκανε την έκπληξη, ξαναζωντανεύοντας μιαν αριστερά που όλοι νόμιζαν πεθαμένη και που ανταποκρίνεται κάπως στο όνομά της, τη στέρησε από το μονοπώλιο της «αντισυστημικότητας», αυθεντικής ή δήθεν.

Οι περισσότεροι από τους ψηφοφόρους του Φιγιόν και του Μελανσόν θα ψηφίσουν μάλλον Μακρόν, έστω και με βαριά καρδιά, για να μη βγει η Λεπέν. Πολύ περισσότερο μετά την αποτυχημένη εμφάνιση της υποψήφιας του Εθνικού Μετώπου στη συζήτηση με τον Μακρόν, στη διάρκεια του οποίου περιορίστηκε κυρίως στο βρισίδι του υποψηφίου της. Προσπάθησε κάπως να τα μπαλώσει την επόμενη μέρα (χωρίς βέβαια να αποφύγει και πάλι την έντονη επιθετικότητα που την προδίδει, όπως όταν μίλησε για «αλήτες» της άκρας αριστεράς), αλλά μάλλον έχασε τις εντυπώσεις.

Κανείς πάντως παρατηρητής στη Γαλλία δεν θεωρεί τώρα πιθανή μια εκλογή Λεπέν αύριο, αν και καμιά έκπληξη δεν θα πρέπει να αποκλείει κανείς στις σημερινές ευρωπαϊκές συνθήκες. Αλλά κι αν, όπως φαίνεται πιθανότατο, η πλειοψηφία, και τώρα, θα υποκύψει στα «ρεπουμπλικανικά», «αντιφασιστικά» ρεφλέξ της, θα είναι η τελευταία φορά που θα το κάνει.

Πηγή: ΑΠΕ