Πως είδαν τα ιταλικά Μίντια την κόντρα Ντράγκι-Ερντογάν

Όπως είναι γνωστό, ο Ντράγκι χαρακτήρισε «δικτάτορα» τον Ερντογάν, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Άγκυρας. Του ξέφυγε άραγε σε μια στιγμή έντασης, ή ήταν προμελετημένη επίθεση; Αυτό το ερώτημα απασχόλησε τα ιταλικά ΜΜΕ, την ίδια στιγμή που το πολιτικό σύστημα εξέφραζε ομόφωνα την υποστήριξή του στον πρωθυπουργό.

Μόνη εξαίρεση η Έμα Μπονίνο, πρώην επίτροπος, πρώην υπουργός και πρώην ηγέτης του Ριζοσπαστικού Κόμματος, αλλά και του επίσης μικροσκοπικού δημιουργήματός της με την επωνυμία “Περισσότερη Ευρώπη” που ενισχύθηκε γενναιόδωρα από τον Ματέο Ρέντσι, όταν ο τελευταίος είχε ακόμη ακροατήριο. Τώρα που ο Ρέντσι μετατράπηκε σε περιπλανώμενο πλασιέ του “made in Italy”, το “Περισσότερη Ευρώπη” διαλύθηκε.

Η Μπονίνο βγήκε πάλι στους δρόμους με το χέρι απλωμένο, αναζητώντας νέα στέγη. Ποιος ξέρει αν η τουρκική πρεσβεία στη Ρώμη μπορεί να την υποστηρίξει ξανά, όπως έκανε στο παρελθόν. Ίσως η Μπονίνο να το ελπίζει. Η διάσημη “πρώην” συνηθίζει να έχει άποψη για οτιδήποτε συμβαίνει στον πλανήτη, αλλά απέφυγε επιμελώς να πει έστω και μια λέξη για τον “δικτάτορα Ερντογάν”.

Στον ιταλικό Τύπο η κυρίαρχη άποψη είναι πως ο Ντράγκι ήξερε πολύ καλά τι έλεγε και αποφάσισε να μιλήσει έξω από τα δόντια. Η La Stampa θυμήθηκε πως τα ίδια είχε δηλώσει ο Ιταλός πρωθυπουργός, με επίθετα πιο κόσμια, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου. Ήταν βεβαίως δηλώσεις που καταδίκαζαν την ανυπαρξία κράτους δικαίου στην Τουρκία και την απόφαση του Ερντογάν να βγει από τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης για τα δικαιώματα των γυναικών.

Ο Ντράγκι ούτε τότε, ούτε αργότερα ασχολήθηκε με την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και την Κύπρο. Την ίδια αδιαφορία έδειξαν και τα περισσότερα ιταλικά ΜΜΕ, τα οποία παραδοσιακά αντιμετωπίζουν τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό ως μια ακόμη βαρετή βαλκανική διαμάχη. Παράλληλα, η ίδια εφημερίδα δημοσίευσε ρεπορτάζ που αναφέρει λεπτομερώς όλες τις φορές που ο Ντράγκι, ως τραπεζίτης, επέτρεψε στον εαυτό του να του ξεφύγουν λέξεις, φράσεις, ορολογίες που ήταν ξεκάθαρα γκάφες, ή τουλάχιστον άκαιρες και ανακριβείς.

Η κόντρα Ντράγκι-Ερντογάν

Την επομένη της επίμαχης συνέντευξης Τύπου, η Il Manifesto τιτλοφόρησε πρωτοσέλιδα “Φροϋδικό lapsus”, ειρωνευόμενη την ξαφνική διαπίστωση του πρωθυπουργού περί της φύσης του τουρκικού καθεστώτος. Η αριστερή εφημερίδα, μια από τις ελάχιστες που ανέφεραν και την επιθετική πολιτική της Τουρκίας, δημοσίευσε όμως άρθρο που διαψεύδει τον πρωτοσέλιδο τίτλο της:

«Ο καλός νατοϊκός Ντράγκι, κάτι άκουσε από τους Μπάιντεν και Μπλίνκεν πως έπρεπε να τραβήξουν το αυτί στον Ερντογάν, τον απείθαρχο νατοϊκό, κι έκανε αυτή τη δήλωση, κάπως ανεπεξέργαστη. Εντάσσεται στα πλαίσια της διπλωματικής επιχείρησης που οδήγησε τον πρωθυπουργό στην Τρίπολη, για να ρυθμίσει τις σχέσεις του εκεί με τον Ερντογάν. Έφτασε ταυτόχρονα με τον Έλληνα πρωθυπουργό Μητσοτάκη. Ήταν η πρώτη φορά που βρίσκονταν την ίδια ημέρα στη Λιβύη δυο Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί, αλλά ο ιταλικός Τύπος αυτό δεν το επισήμανε, για να μην μειώσει το ιταλικό πρωτείο στην πρώην αποικία», σχολιάζει η εφημερίδα.

Η κυρίαρχη άποψη ενισχύεται και από το γεγονός πως (μέχρι τη στιγμή που γράφουμε αυτές τις αράδες) η ιταλική κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να ικανοποιήσει το αίτημα του σουλτάνου και να ζητήσει συγγνώμη. Όταν ξέσπασε η κρίση ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο βρισκόταν στο Μάλι της Αφρικής, όπου η χώρα του σκοπεύει να αναπτύξει μονάδες για την καταπολέμηση των τζιχαντιστών.

Ερωτηθείς από τους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν, ο Ντι Μάιο είπε «να δούμε μόλις γυρίσω πίσω», αλλά γύρισε εδώ και πολλές ημέρες κι ακόμη να σχολιάσει το συμβάν. Σημάδι πως και να ήθελε να πει κάτι, το θέμα έχει ξεφύγει εντελώς από τον έλεγχο του υπουργείου Εξωτερικών και έχει περάσει στα χέρια του πρωθυπουργού. Οι Ιταλοί διπλωμάτες, με πρώτο και κύριο τον διπλωματικό σύμβουλο του Ντράγκι Λουίτζι Ματιόλο, ευχαρίστως θα εύρισκαν μια ευγενική φόρμουλα, που να μην είναι ακριβώς συγγνώμη αλλά να ικανοποιεί τον Ερντογάν. Φαίνεται, όμως, πως μέχρι τώρα σκοντάφτουν στον Ντράγκι.

Ιταλικές μπίζνες στην Τουρκία

Αυτό επιβεβαιώνεται έμμεσα από την La Stampa, η οποία, μεταφέρει την «ανησυχία του Βερολίνου» για τον «κίνδυνο (ο Ντράγκι) να μετακινηθεί και να πλησιάσει τις θέσεις της Γαλλίας, της Ελλάδας και της Κύπρου» περί Τουρκίας, αφήνοντας τη Γερμανία μόνη της στη διαχείριση του «δύσκολου συμμάχου». Η κατάληξη όμως της εφημερίδας είναι πως η Ιταλία «προτιμά να κινείται στον ίδιο άξονα με τις Βρυξέλλες».

Ποιος είναι άραγε αυτός ο άξονας; Στην ίδια εφημερίδα, που αφιέρωσε περισσότερο χώρο στα ιταλοτουρκικά, έχουμε και άρθρο της Νάταλη Τότσι, φιλότουρκη επικεφαλής του ΙΑΙ (Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων), υποτιθέμενο think tank του ιταλικού υπουργείου Εξωτερικών. Η Τότσι επανέλαβε στο κείμενο της το χιλιοειπωμένο τροπάρι ότι αν η ΕΕ ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της τελωνειακής ένωσης τότε θα «βοηθήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς της Τουρκίας». Ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα!

Η εφημερίδα Corriere della Sera ήδη από το Σάββατο επέμενε, με κάποιες νότες υστερίας, ότι «πρέπει να χαμηλώσουν οι τόνοι» μην τυχόν και πάθει τίποτα ο Όμιλος Leonardo, καθώς πακετάριζε τα δέκα ελικόπτερα που είχε παραγγέλλει η Τουρκία. Η έκκληση απευθυνόταν στους Ιταλούς πολιτικούς και κυρίως στον Σαλβίνι και τους υπουργούς του που είχαν βρει την ευκαιρία να ξεσπαθώσουν εναντίον της “μουσουλμανικής Τουρκίας”.

Οι βουλευτές της Λέγκας οργάνωσαν μάλιστα και μικρή διαμαρτυρία μπροστά στην τουρκική πρεσβεία στη Ρώμη. Στο αντιπολιτευόμενο ακροδεξιό κόμμα “Αδελφοί της Ιταλίας” κάποιοι θυμήθηκαν και την Κύπρο «υπό μουσουλμανική κατοχή». Ενώ το “Κίνημα 5 Αστέρων” αποδέχτηκε την πρόταση που είχαν κάνει πριν από λίγους μήνες η Διεθνής Αμνηστία και οι φιλειρηνιστές του “Δικτύου για Αφοπλισμό” και ζήτησε να σταματήσουν οι εξαγωγές στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία.

Φιλοτουρκικό λόμπι και στα ιταλικά ΜΜΕ

Για να κατευνάσει όλους αυτούς, η Corriere della Sera επικαλέστηκε το τρανταχτό επιχείρημα πως την προηγουμένη ο Τούρκος πρόεδρος είχε «αποφύγει να ανταπαντήσει» στον Ντράγκι. Αναζητώντας χαμηλούς τόνους η εφημερίδα συνόδευσε το ρεπορτάζ της με συνέντευξη του ευρωβουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος Μασιμιλιάνο Σμερίλιο που συμμετείχε στην αποστολή της Βαν ντερ Λάιεν και του ευγενέστατου Σαρλ Μισέλ.

Οποία απογοήτευση όταν τον άκουσαν να δηλώνει: «Τους τονίσαμε το θέμα της δημοκρατίας, το Κουρδικό και τις εντάσεις στη Μεσόγειο. Αν το ζήτημα είναι μόνο να κάνουμε μπίζνες και να ανησυχούμε για τα τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες στην Τουρκία, τότε η εικόνα που εκπέμπει η ΕΕ είναι ολέθρια». Λίγο πιο κάτω στην ίδια σελίδα, συνέντευξη με βουλευτίνα του κουρδικού κόμματος HDP που ακόμη δεν έχει συλληφθεί.

Η La Repubblica βασίζεται στον Ιταλό ρεπόρτερ που ζήτησε και έλαβε την τουρκική υπηκοότητα, προκειμένου να εμβαθύνει για τις αντιδράσεις και τα σχόλια της Άγκυρας. Η τουρκική κυβέρνηση, αναφέρει ο Ιταλοτούρκος δημοσιογράφος απαιτεί ρητή έκφραση συγγνώμης από μέρους του Ντράγκι, ενώ «πηγές του πρωθυπουργικού Μεγάρου Κίτζι υποβαθμίζουν το θέμα, καθώς υποστηρίζουν πως οι διπλωμάτες μας έχουν δραστηριοποιηθεί ώστε να αποκαταστήσουν το καλό κλίμα στις σχέσεις μας».

“Ο απαραίτητος δικτάτορας”

Ακολουθούν οι τρομερά απειλητικές δηλώσεις των Τούρκων πως μετά την ακύρωση της παραγγελίας των δέκα ελικοπτέρων της Leonardo θα ακολουθήσουν και άλλες κυρώσεις εναντίον ιταλικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, όπως η Ansaldo Energia, η Ferrero και πολλές άλλες. Υπενθυμίζοντας βεβαίως πως οι ετήσιες εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δυο χωρών ανέρχονται σε 17 δισ. Κρύος ιδρώτας στην Ένωση Ιταλών Βιομηχάνων!

Τελειώνοντας, ας αναφέρουμε ότι το πιο ουσιαστικό σχόλιο για τις σχέσεις της Ιταλίας με την Άγκυρα το δημοσίευσε ολοσέλιδα η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Il Fatto Quotidiano με τίτλο “Ερντογάν, ο απαραίτητος δικτάτορας”, όπως ακριβώς τον χαρακτήρισε ο ίδιος ο Ντράγκι. Το δημοσίευμα αναφέρει λεπτομερώς τις προσπάθειες που έκαναν η Ελλάδα και η Κύπρος για να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία και να βάλουν φραγμό στην «επεκτατική πολιτική της στη Μεσόγειο».

Εξηγεί για ποιο λόγο οι προσπάθειες αυτές σκόνταψαν στην άρνηση της Ιταλίας: οι συνολικές επενδύσεις ιταλικών επιχειρήσεων στην Τουρκία το πρώτο δίμηνο του 2021 ανέρχονται σε 970 εκατ. Ανάμεσα στους άμεσους επενδυτές η Barilla, η Pirelli και η χόλντινγκ FCA που ελέγχει ό,τι έχει απομείνει από την FIAT. Συνολικά δραστηριοποιούνται στην Τουρκία 1.400 ιταλικές επιχειρήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες είναι βιομηχανίες.

Από τον Νοέμβριο 2019 έως τον Ιούλιο  2020 η ιταλική κυβέρνηση αδειοδότησε την εξαγωγή στην Τουρκία οπλικού υλικού συνολικής αξίας 85 εκατ. Το 2019, τελευταίο έτος για το οποίο έχουμε διαθέσιμα στοιχεία, η Ιταλία ήταν ο πέμπτος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και ο δεύτερος μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Αυτά για πληρέστερη εικόνα.