Πως η ‘πρώτη φορά Αριστερά’ στο Μεξικό ‘επανεκλέγει’ Τραμπ

Μπορεί ο Αμερικανός πρόεδρος να εστιάζει στην οικονομική αντιμετώπιση της Κίνας, αλλά συχνά βάζει στο στόχαστρο του και παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ, όπως την Ιαπωνία. Ο μεγιστάνας χρησιμοποιεί, ως διαπραγματευτικό όπλο, την επιβολή οικονομικών δασμών, προκειμένου να αποσπάσει παραχωρήσεις από τους ανταγωνιστές του. Αναφερόμενος στην επιβολή δασμών στον εισαγόμενο χάλυβα το 2018, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει πως “οι οικονομικοί πόλεμοι είναι καλοί και κερδίζονται εύκολα“. Το τελευταίο μέτωπο που άνοιξε ο Αμερικανός πρόεδρος, ήταν με το Μεξικό.

Μόλις πριν λίγα 24ωρα, απειλούσε με επιβολή οικονομικών δασμών στα μεξικανικά προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ. Ο Ντόναλντ Τραμπ απαιτούσε από την μεξικανική κυβέρνηση να λάβει μέτρα για τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης. Tο μεταναστευτικό κυριάρχησε στην προεκλογική καμπάνια του μεγιστάνα και απασχολεί καθημερινά την κυβέρνηση του.

Οι απειλές του Τραμπ έπιασαν τόπο. Ηνωμένες Πολιτείες και Μεξικό κατέληξαν σε μία ιστορική συμφωνία. Η μεξικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να λάβει για την μετανάστευση “μέτρα χωρίς προηγούμενο”, όπως ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση των δύο κυβερνήσεων. Ξεκίνησαν ήδη δυνάμεις της μεξικανικής Εθνοφρουράς, να αναπτύσσονται στα σύνορα με την Γουατεμάλα. Ο πρόεδρος Τραμπ, ως αντάλλαγμα, αναστέλλει την επιβολή δασμών στις εισαγωγές από το Μεξικό.

Ο σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου Πίτερ Νάβαρο, είχε προαναγγείλει την συγκεκριμένη συμφωνία. Είχε προβλέψει πως οι δασμοί δεν θα επιβληθούν, δηλώνοντας πως “οι ΗΠΑ έχουν την προσοχή του Μεξικού στο ζήτημα της μετανάστευσης”. Ο Πίτερ Νάβαρο δεν είναι ένας ασήμαντος αξιωματούχος, για αυτό και εστιάζουμε στην δήλωση του. Είναι υπέρμαχος του οικονομικού προστατευτισμού και προκρίνει την σκληρή αντιμετώπιση της Κίνας σε ζητήματα εμπορίου.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου του Μεξικού

To “γεράκι” του οικονομικού επιτελείου του Λευκού Οίκου, ουσιαστικά περιέγραψε την ιδιότυπη “χημεία” που υπάρχει ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ και τον Μεξικανό ομόλογο του. Αυτή η χημεία δεν ήταν δεδομένη. Από όταν διεκδίκησε το χρίσμα του ρεπουμπλικανικού κόμματος για την προεδρία, ο Τραμπ εξαπέλυε συνεχώς ρητορικές επιθέσεις στην δεξιά κυβέρνηση του Μεξικού για τις μεταναστευτικές ροές. Καθύβριζε, στην κυριολεξία, τους Μεξικανούς μετανάστες, μιλώντας για “βιαστές και δολοφόνους”.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει την παραμικρή εκτίμηση για το πολιτικό κατεστημένο της λατινοαμερικανικής χώρας, το οποίο θεωρεί διεφθαρμένο και άχρηστο. Φυσικά τα αισθήματα ήταν αμοιβαία. Ο πρώην δεξιός πρόεδρος του Μεξικού Βινσέντε Φοξ, προσωπικός φίλος της οικογένειας Μπους, είχε παρομοιάσει τον Τραμπ με τον Αδόλφο Χίτλερ! Επομένως, δεν είναι καθόλου υπερβολικός ο ισχυρισμός, πως ο Ντόναλντ Τραμπ “πανηγύρισε” την εκλογή του Μανουέλ Λοπές Ομπραδόρ, του πρώτου αριστερού προέδρου στην ιστορία του Μεξικού. Σε μία σπάνια επίδειξη αβρότητας, ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχάρει τηλεφωνικά τον Ομπραδόρ για την νίκη του. Περιχαρής ο Ομπραδόρ, προσκάλεσε στον Τραμπ στην τελετή ορκωμοσίας του.

Για την οικονομική ολιγαρχία του Μεξικού, ο Ομπραδόρ είναι ένας “ακροαριστερός εξτρεμιστής”, ένας θαυμαστής του Ούγκο Τσάβες. Φυσικά ο νεοεκλεγείς ηγέτης της λατινοαμερικανικής χώρας δεν πασχίζει για την επιβολή του σοσιαλισμού. Θυμίζει, σε κάποιον βαθμό, την πρώτη κυβερνητική θητεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Πάντως είναι φανερό πως έχει κερδίσει την εκτίμηση του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ομπραδόρ εκλέχτηκε ενάντια στο πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο της χώρας του, ακριβώς όπως και ο Αμερικανός πρόεδρος.

Ο Ομπραδόρ κατανοεί τον Τραμπ

Η αντιμεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ο μεγιστάνας εμμένει, στην πιο αμφιλεγόμενη προεκλογική του δέσμευση, την κατασκευή του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό. Για να εκβιάσει τις ψήφους των μελών του Κογκρέσου, ανέστειλε την λειτουργία του αμερικανικού δημοσίου, για έναν ολόκληρο μήνα.

Για τον Αμερικανό πρόεδρο η μετανάστευση είναι “απειλή” για τις ΗΠΑ. Προκρίνει σκληρά μέτρα για την αντιμετώπιση της, χωρίς ανθρωπιστικές εκπτώσεις. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε το διάταγμα για τον τερματισμό του διαχωρισμού των ανήλικων παιδιών από τους συλληφθέντες, για παράνομη είσοδο στις ΗΠΑ, γονείς τους. Το απάνθρωπο αυτό μέτρο είχε προκαλέσει οργισμένες αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ακόμα και στην ίδια την Πρώτη Κυρία.

Μοιάζει παράδοξο, αλλά περισσότερο αντιδρούν οι Δημοκρατικοί για την αντιμεταναστευτική πολιτική του Τραμπ, από τον ίδιο τον πρόεδρο του Μεξικού. Μπορεί το περίφημο τείχος να δίχασε την αμερικανική κοινωνία, αλλά για τον πρόεδρο της λατινοαμερικανικής χώρας αποτελεί “εσωτερικό ζήτημα” των ΗΠΑ. Ο αριστερός πρόεδρος του Μεξικού δεν κατηγόρησε τον Τραμπ για “φασισμό”. Αντιθέτως μοιάζει να κατανοεί τις ανησυχίες του Αμερικανού προέδρου για το μεταναστευτικό ζήτημα και όχι μόνο.

Η αριστερή κυβέρνηση του Μεξικού υποστήριξε την αναθεώρηση της NAFTA (Συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ-Καναδά-Μεξικού). Η αντίθεση του Τραμπ στην συγκεκριμένη συμφωνία τον έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή στις τάξεις των Αμερικανών αγροτών και εργατών. Αποτελεί παραδοξότητα της εποχής μας, ένας Αμερικανός κροίσος να αντιτίθεται σε μία συμφωνία-ορόσημο για την εποχή της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Πάντως, ένας αριστερός πρόεδρος του Μεξικού, θα ήταν ο τελευταίος που θα υπερασπίζονταν την οικονομική ορθοδοξία του ελεύθερου εμπορίου.

Ρεαλιστής ο Τραμπ έναντι του Μεξικού

Οι ΗΠΑ έχουν μακρά ιστορία επεμβάσεων στην Λατινική Αμερική, την θεωρούμενη “πίσω αυλή τους”. Επισήμως οι επεμβάσεις αυτές στράφηκαν εναντίον του “κομμουνισμού”. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες λατινοαμερικανικές κυβερνήσεις που βρέθηκαν στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον, κάθε άλλο παρά κομμουνιστικές ήταν. Για παράδειγμα, η CIA οργάνωσε πραξικόπημα στην Γουατεμάλα το 1953, εις βάρος του δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου Τζάκομπ Άρμπενζ. Ο Άρμπενζ μπορεί να χαρακτηριστεί σοσιαλδημοκράτης, όμως σε καμία περίπτωση κομμουνιστής.

Εάν ζούσε σήμερα ο Τζον Φόστερ Ντάλες, με βεβαιότητα θα χαρακτήριζε τον Ομπραδόρ “κομμουνιστή”. Δεν είναι απαραίτητο να περιοριστούμε στον Ψυχρό Πόλεμο. Η εκλογή ενός αριστερού προέδρου στο Μεξικό έμοιαζε αδιανόητη, μόλις μερικά χρόνια πριν. Όμως ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πολύ ρεαλιστής για να επηρεαστεί από ψυχροπολεμικά στερεότυπα. Όπως προαναφέραμε, επιθυμεί διακαώς την αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών από το Μεξικό.

Για να πετύχει τον στόχο του, πρέπει να συνεργαστεί με την κυβέρνηση της λατινοαμερικανικής χώρας. Το πολιτικό κατεστημένο της δοκιμάστηκε και απέτυχε παταγωδώς. Επομένως, ο Αμερικανός πρόεδρος δίνει μία ευκαιρία στην αριστερή κυβέρνηση του Μεξικού. Είναι μάλιστα διατεθειμένος να της συγχωρήσει ορισμένα “αμαρτήματα”, όπως την υποστήριξη της κυβέρνησης Ομπραδόρ στο καθεστώς Μαδούρο.

Όμως το μεταναστευτικό αποτελεί την προτεραιότητα για την κυβέρνηση Τραμπ, όχι το καθεστώς της Βενεζουέλας ή της Κούβας. Εάν η συμφωνία για το μεταναστευτικό πετύχει, ο Αμερικανός πρόεδρος θα έχει εξασφαλίσει ένα δυνατό χαρτί για την επανεκλογή του. Εάν αυτή η υπόθεση εργασίας γίνει πραγματικότητα, η επανεκλογή Τραμπ θα έχει την συνεισφορά της πρώτης αριστερής κυβέρνησης στην ιστορία του Μεξικού.