Πώς η Τουρκία επιδιώκει να ελέγξει και την Τρίπολη του Λιβάνου

Η Τρίπολη, η μεγαλύτερη πόλη στον βόρειο Λίβανο, έχει εξελιχθεί σε σημαντική ζώνη τουρκικής επιρροής, που διοικείται και παρακολουθείται από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες μέσω πεδίου δράσης με βάση την περιοχή Μέζζε (Mezze) στη Δαμασκό.

Σύμφωνα με πηγές της ιστοσελίδας The Cradle, επικεφαλής της επιχείρησης είναι Τούρκος αξιωματικός, ο οποίος διευθύνει δίκτυο πληροφοριών με αποστολή την παρακολούθηση των εξελίξεων επί του πεδίου στην Τρίπολη, τον συντονισμό πολιτικών και θρησκευτικών δραστηριοτήτων, τη συλλογή πληροφοριών και την εγκαθίδρυση σταθερής τουρκικής “ήπιας ισχύος” στον Λίβανο.

Τουρκική ήπια ισχύς

Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, η Τουρκία ενισχύει τη “ήπια ισχύ” της στον βόρειο Λίβανο. Οργανισμοί όπως η TIKA και το Ίδρυμα Diyanet έχουν αναπτύξει ανθρωπιστικές, θρησκευτικές και εκπαιδευτικές δράσεις, εστιάζοντας σε σουνιτικές κοινότητες σε πόλεις και περιοχές όπως:

• Τρίπολη (Tripoli)
• Μινιέ (Minieh)
• Ντίνιγε (Dinnieh)
• Άκκαρ (Akkar)

Χορηγούν οικονομική και διατροφική βοήθεια, υποτροφίες, και διαχειρίζονται τζαμιά, σχολεία και πολιτιστικά κέντρα.

Η παροχή τουρκικής υπηκοότητας σε λιβανέζικες οικογένειες, με επίκληση της οθωμανικής ή τουρκομενικής τους καταγωγής, συνιστά μία από τις στρατηγικές που εφαρμόζει η Άγκυρα για την ενίσχυση της παρουσίας της στην περιοχή. Αυτή η πολιτική έχει δημιουργήσει έναν πληθυσμό Λιβανέζων-Τούρκων με διπλή υπηκοότητα, τον οποίο η Άγκυρα μπορεί να ενεργοποιήσει σε μελλοντικές περιφερειακές ή εσωτερικές συγκρούσεις.

Στόχοι της Άγκυρας είναι:

• Το λιμάνι της Τρίπολης (Port of Tripoli), ένα από τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου, κοντά στα σύνορα με τη Συρία, το οποίο η Τουρκία επιδιώκει να αναβαθμίσει και να μετατρέψει σε διαμετακομιστικό κόμβο για τα εμπορεύματά της στη Συρία και ενδεχομένως στο Ιράκ. Τουρκικές εταιρείες έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για επενδύσεις και αναβάθμιση των εγκαταστάσεων σε διεθνή πρότυπα.
• Το Αεροδρόμιο Κουλαγιάτ (Qlayaat Airport), βόρεια της Χάλμπας (Halba), όπου μέσω τοπικής πολιτικής υποστήριξης και χρηματοδότησης επιχειρείται η επανενεργοποίηση της λειτουργίας του. Στόχος είναι η δημιουργία ενός στρατηγικού αεροδιαδρόμου μεταξύ Τουρκίας και βόρειου Λιβάνου, με πιθανή στρατιωτική ή λογιστική χρήση στο μέλλον.
• Το διυλιστήριο Μπεντάουι (Beddawi Refinery), το οποίο παραμένει συνδεδεμένο με τα απομεινάρια του αγωγού TAPLINE (Trans-Arabian Pipeline). Το διυλιστήριο αποτελεί σημαντικό ενεργειακό κόμβο, και ο έλεγχός του θα επέτρεπε στην Άγκυρα να αποκτήσει στρατηγικό μερίδιο στην ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου.

Παράλληλα, η Τουρκία υποστηρίζει πολιτικούς υποψηφίους σε εκλογικές περιφέρειες όπως:

• Άκκαρ (Akkar)
• Μινιέ (Minieh)
• Τρίπολη (Tripoli)
• και ιδιαίτερα το χωριό Κουάσρα (Kouachra), με βαθιές τουρκομενικές ρίζες.

Ο πρόεδρος της YTB Αμπντουλάχ Ερέν και ο πρέσβης Αλί Μπαρίς Ουλουσόι επισκέφθηκαν το Κουάσρα τον Μάιο του 2025 και τιμήθηκαν από τους κατοίκους, ενώ ανακοινώθηκε αύξηση των υποτροφιών για τη νεολαία της περιοχής. Η Άγκυρα επιδιώκει όχι μόνο την απόκτηση εδρών στο κοινοβούλιο, αλλά και τη δημιουργία ενός μπλοκ που να μπορεί να επηρεάζει τις κρατικές αποφάσεις και να εξυπηρετεί τα στρατηγικά της συμφέροντα στον Λίβανο.

Ασφάλεια και παρακολούθηση

Παράλληλα με τις ανθρωπιστικές και θρησκευτικές οργανώσεις, φέρεται να λειτουργεί και ένα δίκτυο τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, το οποίο περιλαμβάνει:

• Εκπαίδευση τοπικών ενόπλων ομάδων.
• Υποστήριξη ισλαμιστικών οργανώσεων.
• Ανάπτυξη συστημάτων ηλεκτρονικής παρακολούθησης και ψηφιακού ελέγχου.

Οι τοπικοί συνεργάτες λαμβάνουν τεχνική και υλικοτεχνική υποστήριξη απευθείας από την Άγκυρα, συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών επικοινωνιών για την αποφυγή υποκλοπών.

Ο Λίβανος παρακολουθεί με ανησυχία την τουρκική παρουσία. Το 2020, ο υποστράτηγος Αμπάς Ιμπραήμ είχε προειδοποιήσει το Ανώτατο Συμβούλιο Άμυνας για την ανάγκη αυστηρότερης επιτήρησης των ξένων δραστηριοτήτων στο εσωτερικό της χώρας. Η τουρκική παρουσία στον βόρειο Λίβανο εγείρει προβληματισμό για πιθανή αποσταθεροποίηση στην περιοχή, ιδίως σε σχέση με το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και το Ισραήλ.

Ιστορικό πλαίσιο και νεο-οθωμανική στρατηγική

Η Άγκυρα αναφέρεται συχνά στην περιοχή ως μέρος της ιστορικής Βιλαιέτ αλ-Σαμ (Μεγάλη Συρία ή Λεβάντ), επιδιώκοντας να επαναφέρει την επιρροή που είχε επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα εδάφη της σημερινής Συρίας, του Λιβάνου και του Ισραήλ.

Η στρατηγική αυτή είναι μέρος μιας ευρύτερης νεο-οθωμανικής πολιτικής, μέσω:

• Εκπαίδευσης
• Εμπορίου
• Θρησκείας
• Διπλής υπηκοότητας
• Τοπικής διακυβέρνησης

Μετά την πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο 2024, η Τουρκία εγκατέστησε κέντρο διοίκησης στη Δαμασκό, γεγονός που της επιτρέπει να διευρύνει άμεσα την επιρροή της στον Λίβανο και την ευρύτερη περιοχή.