Πως ο Ερντογάν έχει αυτοεγκλωβιστεί στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ

Το τελευταίο χρονικό διάστημα η Άγκυρα επιδιδόταν σε μία ανούσια εμπρηστική ρητορική, η οποία οδήγησε στην υλοποίηση πολιτικών αποφάσεων, που την απομάκρυναν ολοένα και περισσότερο από τον δυτικό προσανατολισμό της, επιφέροντας παράλληλα σοβαρούς τριγμούς στις σχέσεις της με την αμερικανική ηγεσία. Η συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν μπορεί να έγινε σε “συμμαχικούς” τόνους, αλλά εάν αφαιρέσουμε τη συνήθη σε τέτοιες συναντήσεις δημόσια εικόνα, δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι το χάσμα γεφυρώθηκε. Απλώς, συμφωνήθηκε να ψάξουν για μία ακόμα φορά λύσεις, που όμως δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα.

Υπενθυμίζουμε ότι πέρασαν τρεις μήνες για να υπάρξει συνομιλία μεταξύ των δύο προέδρων. Αυτή τελικώς είχε γίνει με σκοπό ο Αμερικανός πρόεδρος να ανακοινώσει στον Τούρκο ομόλογό του ότι θα αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων, κατατάσσοντάς την Τουρκία στη λίστα των χωρών που δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις μειονότητες, προβαίνοντας σε εθνοκαθάρσεις.

Ήταν τέτοιο το σοκ εκείνης της απόφασης για τους Τούρκους που ο ίδιος ο Ερντογάν, σε συνέντευξή του στα τουρκικά Μέσα, τόνισε ότι ποτέ στο παρελθόν οι Αμερικανοί δεν είχαν φερθεί με τέτοιο τρόπο στην Τουρκία. Δυστυχώς για τον Τούρκο πρόεδρο η ταύτισή του με την πολιτική Τραμπ δεν βοηθά καθόλου, καθώς ο καινούργιος Αμερικανός πρόεδρος έρχεται στην Ευρώπη με την αποκαλούμενη αντί-Τραμπ ατζέντα, με κύριο στόχο την επανασυσπείρωση της Δύσης και την ενδυνάμωση του θεσμικού ρόλου του ΝΑΤΟ.

Ο Ερντογάν φαίνεται να τελεί υπό άγχος το οποίο εντείνεται, καθώς ο ίδιος αναγνωρίζει ότι εξαιτίας των σοβαρών προβλημάτων στο εσωτερικό της χώρας του, με την κατακόρυφη πτώση της τουρκικής λίρας και την αλματώδη αύξηση της φτώχειας, βρίσκεται σε πτωτική κάμψη. Διακατέχεται από μία πολιτική εμμονή στην θεμελίωση μίας μετακεμαλιστικής εποχής, στην ανάδειξη μίας εικόνας της Τουρκίας η οποία θα αντανακλά ένα πιο θεοσεβούμενο και όχι κοσμικό χαρακτήρα.

Θρησκευτικός φανατισμός

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται μία σειρά πολιτικών λαθών με πρώτο αυτό της αποχώρησης της από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που στην ουσία θεσπίστηκε με σκοπό την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και εγκλημάτων. Συντηρητικοί πολιτικοί που πρόσκεινται στη νοοτροπία του Ερντογάν θεώρησαν ότι η συγκεκριμένη Σύμβαση αντιβαίνει τις αρχές του Ισλάμ, ενθαρρύνοντας τα διαζύγια. Ότι εξαιτίας των αναφορών στην κοινωνική ισότητα παρέχει το δικαίωμα σε κοινότητες, όπως αυτή των ΛΟΑΤΚΙ, να τύχουν ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής, χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν ότι το πρόβλημα των γυναικοκτονιών στην γείτονα χώρα παραμένει οξύ, με 300 γυναίκες να δολοφονούνται πέρσι.

Επίσης, ο Ερντογάν ενθάρρυνε τον θρησκευτικό φανατισμό με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί. Έδωσε σε ιμάμηδες, όπως ο Μουσταφά Ντερμικάν, την άδεια να κηρύττουν, εν τη παρουσία του Τούρκου προέδρου, πύρινους λόγους, ακόμα και κατά του Κεμάλ Ατατούρκ, χαρακτηρίζοντάς τον ως «τύραννο» και «άπιστο», που επί έναν αιώνα την είχε να λειτουργεί ως μουσείο και όχι ως τζαμί, καταρρίπτοντας την πολιτική υπόσταση ενός σημαντικού Τούρκου ηγέτη όπως ήταν ο Κεμάλ, ο οποίος έβγαλε την Τουρκία από τον κοινωνικό και θρησκευτικό σκοταδισμό, αναβαθμίζοντάς την σε ένα κοσμικό και όχι θεοκρατικό κράτος.

Ενεπλάκη στην διένεξη μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, φθάνοντας σε σημείο να αποκαλεί τον  Μπάιντεν ως τον ηγέτη «με τα αιματοβαμμένα χέρια» και το Ισραήλ ως «κράτος τρομοκράτη» αρνούμενος εντέχνως να αποδεχθεί το γεγονός ότι η Χαμάς χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση, με τον φερόμενο ως οικονομικό διευθύνοντα της να μεταβαίνει στην Άγκυρα, ύστερα από πρόσκληση του ίδιου του Ερντογάν.

Ο Ερντογάν αγνοεί τους Αμερικανούς

Έδειξε αδιαφορία για την απόφαση Αμερικανικού Δικαστηρίου το οποίο καταγγέλλει, ότι ξένη τράπεζα με έδρα την Κωνσταντινούπολη χρηματοδοτεί την Χαμάς. Το όνομα της τράπεζας είναι Kuveyt Turk Bank και ήδη τρείς αμερικανικές νομικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Stein Mitchell, απήγγειλαν κατηγορίες στην εν λόγω τράπεζα για φερόμενη συμμετοχή της στην χρηματοδότηση τρομοκρατικών θυλάκων.

Αντ’ αυτού, σύμφωνα με δημοσιεύματα της Yeni Safak και της Turkiye, η Άγκυρα ενέκρινε την συμφωνία ασφάλειας και συνεργασίας με την Παλαιστίνη, θεωρώντας ότι αυτό είναι το πρώτο βήμα για ένα μοντέλο τύπου Λιβύης. Μάλιστα η Turkiye αναφέρει ότι τουρκικά στρατεύματα θα πρέπει να μεταβούν στην Παλαιστίνη, όπως είχε γίνει και στην Λιβύη, με σκοπό αργότερα να επιτευχθεί συμφωνία με τους Παλαιστίνιους για θαλάσσιες ζώνες.

Προέβη στην αγορά των S-400 από την Ρωσία, απαξιώνοντας τις όποιες πολιτικές συνέπειες σε ότι αφορά τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα το ταπεινωτικό, για πολλούς, τελεσίγραφο των Αμερικανών στην Τουρκία το οποίο ζητά γραπτές δεσμεύσεις για την πλήρη αδρανοποίησή των πυραύλων και την μη χρησιμοποίησή τους, όπως επίσης και τον έλεγχο σε τακτά χρονικά διαστήματα από Αμερικανούς αξιωματικούς, για την πιστοποίηση της μη λειτουργίας τους.

Τα μαξιμαλιστικά σχέδια του Ερντογάν

Είναι κατανοητό ότι η τουρκική πλευρά δεν πρόκειται προς το παρόν να δεχτεί παρέμβαση στα κυριαρχικά της δικαιώματα, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει καταβάλλει το ποσό των 2,5 δισ. δολαρίων για την αγορά του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος. Θα μπορέσει άραγε ο Τούρκος πρόεδρος να βρει άλλη φόρμουλα στο πεδίο των διαπραγματεύσεων; Οι Τούρκοι επιζητούν πολιτική λύση, ενώ οι ΗΠΑ αμιγώς τεχνική.

Μέσα σε αυτό το βαρύ κλίμα η Τουρκία δεν δείχνει να ξεχνά τα μαξιμαλιστικά της σχέδια με τον υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να μιλά για την θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας”, παρουσιάζοντας χάρτη στο τουρκικό αρχηγείο στόλου, ο οποίος περιλάμβανε το μισό Αιγαίο και όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Όλα αυτά ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη και Ερντογάν!

Πολλοί υποστήριζαν ότι η έκβαση των συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα κριθεί από το αποτέλεσμα της συνάντησης Μπάιντεν και Ερντογάν. Η συνάντηση αυτή, όμως, δεν άλλαξε τα δεδομένα ούτε στις αμερικανοτουρκικές, ούτε πολύ περισσότερο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτό βέβαια που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει είναι ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικές συμμαχίες στην Ευρώπη και διατηρεί καλές σχέσεις με την κυβέρνηση Μπάιντεν. Είμαστε αρκετά αναβαθμισμένοι διπλωματικά και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι αναγάγαμε το ελληνοτουρκικό ζήτημα σε ευρωτουρκικό.

Τα τεκταινόμενα στον Έβρο λειτούργησαν αρνητικά για την Τουρκία, καθώς συσπείρωσαν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη , η οποία καταδίκασε την πολιτική Ερντογάν και την χρησιμοποίηση του προσφυγικού ως μοχλό πολιτικής πίεσης. Το ίδιο συνέβη και με την ένταση που προσπάθησε να δημιουργήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον εκπρόσωπο του κόμματος του Ερντογάν Ομερ Τσελίκ να καταδικάζει την γαλλική παρουσία στην περιοχή.

Προετοιμασμένοι για τα χειρότερα

Και αν η Τουρκία πιστεύει ότι ένα από τα διαπραγματευτικά της χαρτιά είναι ο ρόλος της στο Αφγανιστάν, αναφορικά με την ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ, αυταπατάται καθώς οι Ταλιμπάν, έχοντας την έπαρση του ότι κατόρθωσαν με την πολεμική τους τακτική να κάνουν μία υπερδύναμη όπως η Αμερική να αποχωρήσει από την χώρα, δεν βλέπουν με καλό μάτι την τουρκική παρουσία στα εδάφη τους.

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι από το αεροδρόμιο της Καμπούλ φεύγουν δισεκατομμύρια δολάρια που προέρχονται από το εμπόριο ναρκωτικών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Τουρκία προσφέρθηκε να αναλάβει την φύλαξή του, όταν το καθεστώς Ερντογάν κατηγορείται από διάφορους κύκλους για διασυνδέσεις με εμπόρους ναρκωτικών και οργανωμένο έγκλημα.
Εν ολίγοις, μην περιμένουμε θαύματα! Θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, ακόμα και για το χειρότερο σενάριο.

Η Τουρκία δεν πρόκειται να αποσύρει τις όποιες επεκτατικές της βλέψεις εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου. Πριν μερικές ημέρες πραγματοποίησε την άσκηση Deniz Kurdu (θαλασσόλυκος) της οποίας βασικό χαρακτηριστικό ήταν η προσομοίωση και εκτέλεση αποβατικών ασκήσεων με πραγματικά πυρά προς τα νησιά του Αιγαίου. Το ίδιο κάνει και στον Έβρο, με διαδοχικές ασκήσεις που περιλαμβάνουν σενάρια προσομοίωσης διέλευσης του ποταμού.

Η Ελλάδα οφείλει να είναι δυνατή σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Δεν θα πρέπει όμως να δίνεται λιγότερη έμφαση στο επιχειρησιακό κομμάτι που έχει να κάνει με την αμυντική της θωράκιση. Η δύναμη μίας χώρας είναι πάνω από όλα η άμυνά της, η οποία την καθιστά υπολογίσιμη απέναντι στον όποιο εχθρό, στην περίπτωσή μας απέναντι στην Τουρκία.