Πώς οι ΗΠΑ διέσχισαν τον μισό πλανήτη για να χτυπήσουν το Ιράν

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 2:30 π.μ. τοπική ώρα Ιράν και εκτελέστηκε με την δέουσα μυστικότητα και ακρίβεια. Η εγκατάσταση του Φορντό, το υπόγειο πυρηνικό συγκρότημα που βρίσκεται σε βάθος έως και 90 μέτρων, χτυπήθηκε από έξι βομβαρδιστικά B-2 τα οποία έριξαν συνολικά 12 βόμβες τύπου GBU-57, γνωστές και ως Massive Ordnance Penetrator, ειδικά σχεδιασμένες για να διαπερνούν οχυρωμένους υπόγειους στόχους. Ταυτόχρονα, αμερικανικά υποβρύχια εκτόξευσαν 30 πυραύλους τύπου Tomahawk εναντίον των εγκαταστάσεων της Νατάνζ και του Ισφαχάν, ενώ επιπλέον δύο βόμβες τύπου GBU-57 αφέθηκαν στο Natanz από ένα ακόμη B-2.

Από τη βάση της Guam στον Ειρηνικό, απογειώθηκαν τα αμερικανικά B‑2 Spirit, εφοδιασμένα με τις εξειδικευμένες διατρητικές βόμβες GBU‑57 MOP, με το Guam να επιλέγεται, διότι προσφέρει επιχειρησιακή αυτονομία στις ΗΠΑ, σε αντίθεση με τη βάση Diego Garcia στον Ινδικό Ωκεανό, η οποία ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο και απαιτεί επίσημη έγκριση για κάθε στρατιωτική χρήση. Η απόσταση μεταξύ Guam και Ιράν υπερβαίνει τα 9.300 χιλιόμετρα και αντιστοιχεί σε περίπου 12 ώρες πτήσης χωρίς στάση. Για να καλύψουν αυτή τη διαδρομή, τα B‑2 συνοδεύτηκαν από αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού KC‑46 Pegasus / KC‑135 Stratotanker, τα οποία παρείχαν καύσιμα σε τουλάχιστον δύο σημεία πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Το γεγονός ότι τα B‑2 εκτέλεσαν αποστολή στρατηγικού πλήγματος μεγάλης ακτίνας χωρίς ενδιάμεση προσγείωση, απογειούμενα από τη βάση του Guam, πλήττοντας στόχους εντός του Ιράν και επιστρέφοντας απευθείας στη βάση τους, κατατάσσει την επιχείρηση τεχνικά στις πλέον απαιτητικές, που έχουν εκτελεστεί σε πραγματικές συνθήκες. Ο συνδυασμός συνεχούς ανεφοδιασμού, μεγάλης απόστασης και αποφυγής εντοπισμού από εχθρικά ραντάρ καθιστά την αποστολή μοναδική σε πολυπλοκότητα και ρίσκο.

Πώς οι ΗΠΑ “έβλεπαν” μέσα στο Ιράν

Οι πιλότοι των B‑2 Spirit που συμμετείχαν βρέθηκαν αντιμέτωποι με ακραία σωματική και πνευματική καταπόνηση. Η συνολική διάρκεια της πτήσης εκτιμάται στις 30 ώρες συνεχόμενα, χωρίς ενδιάμεση ανάπαυση ή δυνατότητα πραγματικής ξεκούρασης. Το πλήρωμα αποτελείτο από δύο πιλότους και ένα τρίτο εφεδρικό, ώστε να εξασφαλίζεται εναλλαγή στα καθήκοντα. Για να αντέξουν την καταπόνηση, οι χειριστές έλαβαν με ιατρική έγκριση τα λεγόμενα go-pills, δηλαδή φαρμακευτική δεξτρό-αμφεταμίνη, η οποία χρησιμοποιείται συστηματικά σε αποστολές μεγάλης διάρκειας για τη διατήρηση της εγρήγορσης. Η χρήση της είναι διαδεδομένη σε τέτοιες επιχειρήσεις και θεωρείται κρίσιμο επιχειρησιακό εργαλείο.

Χωρίς τον συνδυασμό ανεφοδιασμού στον αέρα, κυκλικής εναλλαγής ελέγχου πτήσης και νευροχημικής ενίσχυσης του οργανισμού, μια τέτοια αποστολή δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί με ασφάλεια και ακρίβεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα B‑2 είχαν απογειωθεί από τις ΗΠΑ προς το Guam, λίγες μόνο ώρες πριν την έναρξη της αποστολής, καλύπτοντας απόσταση άνω των 10.000 χιλιομέτρων σε πτήση διάρκειας 13-15 ωρών. Στη συνέχεια, απογειώθηκαν εκ νέου για να πραγματοποιήσουν την κύρια αποστολή προς το Ιράν και πίσω, σε πτήση που εκτιμάται ότι διήρκησε 30 ώρες συνεχόμενα, χωρίς προσγείωση.

Πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την επιχείρηση, οι ΗΠΑ αξιοποίησαν ένα ευρύ φάσμα συστημάτων στρατηγικής επιτήρησης με κέντρο την υποκλοπή και ανάλυση ηλεκτρονικών εκπομπών και επικοινωνιών από το εσωτερικό του Ιράν. Η λειτουργία αυτή, γνωστή ως SIGINT (Signals Intelligence), αποτελεί βασικό εργαλείο των αμερικανικών και συμμαχικών μυστικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που απαιτούν ακρίβεια και πραγματικό έλεγχο της κατάστασης στο πεδίο. Η παρακολούθηση περιλάμβανε δίκτυα εδάφους, θαλάσσιες πλατφόρμες και εξειδικευμένα αεροσκάφη SIGINT, τα οποία επιχειρούσαν στον Περσικό Κόλπο και γύρω από το ιρανικό FIR.

Πλοία εξοπλισμένα με κεραίες συλλογής σημάτων, αεροσκάφη επιτήρησης και επίγειες βάσεις συνέθεσαν ένα πλέγμα συλλογής πληροφοριών, που εντόπιζε στρατιωτικές μεταδόσεις, σήματα συναγερμού, ακόμα και ενδοδιοικητική επικοινωνία. Παράλληλα, η NSA διασταύρωνε τα δεδομένα σε συνεργασία με το δίκτυο “Sweet Tea” που εδρεύει στη βάση Fort Gordon, το οποίο ειδικεύεται στην αποκωδικοποίηση ραδιοηλεκτρικών εκπομπών από τη Μέση Ανατολή.

Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός ψηφιακού πλέγματος γύρω από τις εγκαταστάσεις-στόχους, προσφέροντας κρίσιμη εικόνα κατά την προετοιμασία της αποστολής, αλλά και στην συνέχεια. Το SIGINT αποτέλεσε θεμέλιο λίθο για την επιχειρησιακή ενημέρωση των πληρωμάτων, την επιβεβαίωση της απουσίας αντιαεροπορικής δραστηριότητας την στιγμή της επίθεσης και για την υποστήριξη της ευρύτερης διαδικασίας επαλήθευσης των πληγμάτων.

Στον Λευκό Οίκο

Καθ’ όλη τη διάρκεια της αποστολής, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ παρακολουθούσε την επιχείρηση από το υπόγειο Situation Room του Λευκού Οίκου, σε απευθείας σύνδεση με την Στρατηγική (STRATCOM) και την Κεντρική Διοίκηση (CENTCOM). Η επιχειρησιακή εικόνα, που είχε μπροστά του περιλάμβανε real-time παρακολούθηση της πορείας των B‑2, ενημέρωση για τους κύκλους εναέριου ανεφοδιασμού, τηλεμετρικά δεδομένα από τους στόχους, καθώς και θερμικές εικόνες από δορυφόρους και UAVs που επιτηρούσαν το Ιράν.

Στις κύριες οθόνες εμφανίζονταν οι διαδρομές των βομβαρδιστικών, σημεία συνάντησης με τα τάνκερ, χρονισμοί πτήσεων και επιβεβαιώσεις χτυπημάτων. Μετά την απελευθέρωση των βομβών, καταγράφηκαν σεισμικές ενδείξεις και θερμικά ίχνη από τους αισθητήρες MASINT, τα οποία μεταδόθηκαν στο προεδρικό δίκτυο επιχειρησιακής πληροφόρησης. Το σύστημα παρουσίαζε την εξέλιξη της επιχείρησης με ακρίβεια δευτερολέπτου. Ο Πρόεδρος είχε πλήρη εικόνα της αποστολής από την απογείωση έως την απεμπλοκή, εξασφαλίζοντας μία επιχείρηση σε απόλυτο πολιτικό συντονισμό και ελεγχόμενη ροή πληροφορίας σε όλα τα επίπεδα.

Από πλευράς Ιράν, επισημάνθηκε ότι οι εγκαταστάσεις είχαν εκκενωθεί εγκαίρως. Η υπόγεια φύση της εγκατάστασης εγείρει ωστόσο ερωτήματα για το αν οι βόμβες MOP πέτυχαν ολοκληρωτική καταστροφή, καθώς ακόμα και οι πιο ισχυρές διατρητικές βόμβες, δεν προσφέρουν ορατά σημάδια καταστροφής, όπως συμβαίνει σε επιφανειακούς στόχους. Επομένως, η αξιολόγηση της επιτυχίας μιας τέτοιας επίθεσης δεν βασίζεται απλώς σε φωτογραφίες ή μαρτυρίες, αλλά απαιτεί ειδικές διαδικασίες επαλήθευσης από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών.

Συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης για να ανιχνευτούν εξωτερικές ενδείξεις ζημιάς, όπως αλλαγές στο έδαφος, κατάρρευση εισόδων ή νέα σημεία έκλυσης θερμότητας. Αυτές οι εικόνες συλλέγονται από κατασκοπευτικούς δορυφόρους που διαχειρίζεται το Εθνικό Γραφείο Αναγνώρισης (NRO) και στη συνέχεια επεξεργάζονται από την Εθνική Υπηρεσία Γεωχωρικών Πληροφοριών (NGA). Επιπλέον, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ειδικούς αισθητήρες (MASINT), που εντοπίζουν ακόμα και τη μικρότερη σεισμική δόνηση ή θερμική ανωμαλία κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, υποδεικνύοντας πιθανές εκρήξεις σε βάθος. Αυτές οι πληροφορίες διασταυρώνονται και με ανθρώπινες πηγές (HUMINT) στο πεδίο, εφόσον υπάρχουν.

Αμερικανική παρουσία στη Μέση Ανατολή

Παράλληλα με την επιχείρηση βομβαρδισμού στο Ιράν, η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Μέση Ανατολή παραμένει εκτεταμένη και στρατηγικά οργανωμένη, αποτελώντας μια από τις πιο πυκνές συγκεντρώσεις δυνάμεων εκτός ΗΠΑ. Το αμερικανικό αποτύπωμα εκτείνεται σε κρίσιμες γεωγραφικές θέσεις όπως το Μπαχρέιν, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η συγκρότηση αυτού του πολυεπίπεδου πλέγματος δεν αφορά μόνο την αποτροπή, αλλά και την επιχειρησιακή ετοιμότητα για κάθε πιθανό σενάριο.

Στο Ιράκ βρίσκονται περίπου 2500 στρατιώτες, κυρίως στη βάση Al Asad, που λειτουργεί ως εναέριο και χερσαίο κέντρο επιχειρήσεων και περιλαμβάνει συστήματα Patriot για αντιαεροπορική προστασία. Στο Μπαχρέιν υπηρετούν περίπου 9000 Αμερικανοί στρατιώτες στο στρατηγείο του 5ου Ναυτικού Στόλου (NSA Bahrain). Η Ναυτική Δύναμη περιλαμβάνει littoral combat ship (σχεδιασμένη για επιχειρήσεις κοντά στις ακτές), πλοία εξουδετέρωσης ναρκών (MCM), συνοδεία φρεγατών και τουλάχιστον δύο καταδρομικά.

Στο Κουβέιτ έχουν αναπτυχθεί 13 500 Αμερικανοί στρατιώτες σε πέντε βάσεις, όπως το Camp Arifjan, που στεγάζει αρματαγωγά, υποδομή logistics και εναέρια μονάδα KC‑135, και η Ali al-Salem με το 386th Air Expeditionary Wing, όπου επιχειρούν F‑15E, Reaper UAV και KC‑135. Στο Κατάρ, η βάση Al Udeid φιλοξενεί 10 000 Αμερικανούς στρατιώτες και αποτελεί το κεντρικό επιτελείο του CENTCOM / USAF Central Command, με πάνω από 100 αεροσκάφη (B‑52, F‑15, F‑16, RC‑135, tanker) en.wikipedia.org. Πριν λίγες μέρες, αποχώρησε μεγάλος αριθμός αεροσκαφών αναφοράς-κάλυψης, πιθανώς ως μέτρο προστασίας

Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται 3500 στρατιώτες στη βάση Al Dhafra, με σταθμευμένα μαχητικά F‑22, συστήματα αναγνώρισης και πτητικά μέσα εναέριου ανεφοδιασμού. Τέλος, στο Μίνα Σάλμαν του Μπαχρέιν, βασικός σταθμός υποστήριξης του 5ου Στόλου, εδρεύουν υποβρύχια, LCS, και καταδρομικά. Σημειώνεται ότι οι αριθμοί και τα οπλικά μέσα που αναφέρονται βασίζονται σε εκτιμήσεις και αναφορές από ανοιχτές πηγές, με την ακριβή κατανομή στο πεδίο να είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, λόγω των συνεχών μετακινήσεων και αναπροσαρμογών εν μέσω της κλιμακούμενης κρίσης.

Με όχημα τα B‑2 Spirit, και θεμέλιο τις πληροφοριακές δομές SIGINT, οι ΗΠΑ έδειξαν ότι μπορούν να πλήξουν οποιοδήποτε στόχο σε παγκόσμια ακτίνα, με ακρίβεια, αυτονομία και χωρίς πολιτικό μεσολαβητή. Παράλληλα, το ΝΑΤΟ μέσα από ασκήσεις, όπως η εν εξελίξει Atlantic Trident 25 στα βόρειο άκρο του ΝΑΤΟ στην Φινλανδία, εδραιώνει ένα επιχειρησιακό δόγμα που δεν βασίζεται πλέον στην αριθμητική υπεροχή, αλλά στην απόλυτη συνέργεια τεχνολογίας, πληρώματος και ροής δεδομένων.