Πως οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να διοχετεύσουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα

Μια τέτοια επιχείρηση έρχεται λίγες μέρες μετά την ένταξη των ΗΠΑ σε έναν αυξανόμενο αριθμό χωρών που εκτελούν αεροπορικές ρίψεις βοήθειας στη Γάζα. Σημαντικά τμήματα της Λωρίδας της Γάζας έχουν καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό από δεκάδες χιλιάδες ισραηλινά χτυπήματα. Στον ετήσιο λόγο του για την κατάσταση της Ομοσπονδίας (State of the Union Address) ο Μπάιντεν ανέφερε ότι θα διατάξει «τον στρατό των ΗΠΑ να ηγηθεί μιας αποστολής έκτακτης ανάγκης για τη δημιουργία μιας προσωρινής προβλήτας στη Μεσόγειο στην ακτή της Γάζας που θα μπορεί να δέχεται μεγάλα πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα, νερό, φάρμακα και προσωρινά καταφύγια».

Συνέχισε υποσχόμενος ότι «κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν θα είναι στο έδαφος. Αυτή η προσωρινή προβλήτα θα επέτρεπε τη μαζική αύξηση του ποσού της ανθρωπιστικής βοήθειας που εισέρχεται στη Γάζα καθημερινά». Το πώς ακριβώς θα γίνει αυτό δεν είναι σαφές. Η Γάζα δεν διαθέτει επί του παρόντος λειτουργική λιμενική εγκατάσταση. Το νέο προσωρινό λιμάνι θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά τροφίμων, νερού και ιατρικών προμηθειών, καθώς και άλλων μορφών βοήθειας, σε όσους βρίσκονται στη Γάζα.

Ένας θαλάσσιος διάδρομος από την Κύπρο στη Γάζα θα χρησιμοποιεί αυτή τη λιμενική εγκατάσταση και η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να πείσει κυβερνήσεις και εταίρους να κάνουν αυτό το όραμα πραγματικότητα. Αυτός ο αγωγός θαλάσσιας βοήθειας θα είναι συμπληρωματικός των υφιστάμενων χερσαίων διαδρομών, δηλαδή του μεθοριακού περάσματος της Ράφα με την Αίγυπτο, που είναι ο κύριος διάδρομος για βοήθεια, καθώς και μια νέα διάβαση που σύμφωνα με πληροφορίες έχει συμφωνήσει να ανοίξει το Ισραήλ, και πρόσθετων επιχειρήσεων με αεροσκάφη ή ελικόπτερα.

Η βοήθεια που έρχεται μέσω αυτών των άλλων οδών δεν είναι αρκετή για να συντηρήσει πάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπους παγιδευμένους στη Γάζα, μεγάλο μέρος των υποδομών της οποίας έχει καταστραφεί και ορισμένα τμήματα έχουν καταστραφεί εντελώς. Η κατάσταση συνεχίζει να εξελίσσεται και αυτό που είναι ήδη μια ανθρωπιστική καταστροφή μεγάλων διαστάσεων θα μπορούσε να γίνει πολύ χειρότερο όσο περνά ο καιρός.

Η βοήθεια και η Χαμάς

Η δυνατότητα μεταφοράς χύδην φορτίου μέσω πλοίου σίγουρα θα βοηθούσε από αυτή την άποψη και είναι πολύ πιο αποτελεσματική από ό,τι μέσω φορτηγών και αποσπασματικών αεροπορικών πτήσεων, αλλά ο κίνδυνος που ενέχει μια τέτοια επιχείρηση μπορεί να είναι σημαντικός. Η Χαμάς εξακολουθεί να έχει τον de facto έλεγχο μεγάλων τμημάτων της Γάζας και η επιρροή και η στρατιωτική της ισχύς κυριαρχούν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές της Λωρίδας. Αν και έχει υποβαθμιστεί στρατιωτικά από τις επιχειρήσεις του Ισραήλ, εξακολουθεί να είναι καλά οπλισμένη και διαθέτει προσωπικό που μπορεί να ενσωματωθεί απευθείας στον πληθυσμό.

Η απόγνωση για επιβίωση κυριαρχεί στη Γάζα. Η συντήρηση του παλαιστινιακού πληθυσμού από μόνη της θα μπορούσε να είναι προβληματική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την κατάσταση στην Καμπούλ κατά την έξοδο των Αμερικανών από το Αφγανιστάν, όπου οι Ταλιμπάν συνεργάστηκαν σε μεγάλο βαθμό με τον στρατό των ΗΠΑ και μάλιστα βοήθησαν στον έλεγχο της κατάστασης σε πολλές περιπτώσεις. Η Χαμάς βλέπει τις ΗΠΑ ως υποστηρικτή του Ισραήλ και των ενεργειών του εναντίον του παλαιστινιακού λαού, αλλά από την άλλη πλευρά είναι αδιανόητο να εναντιωθεί στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Κάποιοι θέτουν το ερώτημα που θα καταλήξει η βοήθεια μόλις βρεθεί στη Γάζα. Η Χαμάς ίσως προσπαθήσει να την διανείμει η ίδια για να ενισχύσει την επιρροή της. Ο ΟΗΕ και οι ΜΚΟ που είναι εγκατεστημένες στη Γάζα θα ήταν βασικοί παράγοντες για την υλοποίηση ενός σχεδίου δίκαιης διανομής, αλλά έχουν περιορισμένη ικανότητα να προστατεύσουν τη βοήθεια και άρα πιθανόν να συνεργαστούν με ανθρώπους της Χαμάς.

Φυσικά, όπως κάθε επέμβαση, έτσι και σε αυτή την περίπτωση ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες. Το πώς ακριβώς οι ΗΠΑ σκοπεύουν να το πετύχουν αυτό δεν είναι σαφές, ειδικά χωρίς να αποβιβαστούν στρατιώτες τουλάχιστον στην παραλία. Υπάρχουν κάποιες επιλογές, συμπεριλαμβανομένων μοναδικών δυνατοτήτων που δεν θα απαιτούσαν τεράστια πλοία να ελλιμενίζονται κυριολεκτικά στη Γάζα για να μεταφέρουν μεγάλα φορτία βοήθειας.

Μια πιθανότητα είναι η χρήση πλοίων Expeditionary Transfer Dock του αμερικανικού ναυτικού που μπορούν να λειτουργήσουν ως πλωτές αρτηρίες για τη μεταφορά φορτίου από μεγάλα πλοία ανοικτής θαλάσσης σε αερόστρωμνα LCAC (Hovercraft του Ναυτικού των ΗΠΑ) και άλλα πλοία που μπορούν στη συνέχεια να μεταφέρουν αυτό το φορτίο στην παραλία. Αυτός ο τύπος επιχειρήσεων είναι ακριβώς ο λόγος που κατασκευάστηκαν αυτά τα εξειδικευμένα σκάφη. Αυτά τα δύο πλοία, το USNS Montford Point (T-ESD-1) και το USNS John Glenn (T-ESD-2), έχουν τεθεί σε κατάσταση εφεδρείας παρόλο που είναι σχεδόν ολοκαίνουργια, αλλά θα μπορούσαν να είναι έτοιμα σε μόλις πέντε ημέρες.

Κίνδυνοι ελλοχεύουν

Ενώ αυτό θα ξεπερνούσε το πρόβλημα ελλιμενισμού μεγάλων πλοίων για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα αποβατικά σκάφη που θα αναλάβουν την εκφόρτωση επί της ακτής θα είναι ευάλωτα σε επίθεση καθώς πλησιάζουν και αναχωρούν από την ακτή, αλλά και ενώ παραμένουν στατικά όταν ξεφορτώνουν. Θα μπορούσαν να πληγούν από όλμους και πυραύλους, αλλά αυτό πολιτικά κρίνεται απίθανο. Εάν έκανε μία τέτοια επίθεση η Χαμάς θα ήταν ο παλαιστινιακός πληθυσμός που αγωνίζεται σκληρά για επιβίωση που θα στρεφόταν εναντίον της κι αυτό το γνωρίζει.

Ο στρατός των ΗΠΑ μπορεί επίσης να κατασκευάσει προσωρινές πλωτές αποβάθρες σε πυλώνες που εκτείνονται από την ακτογραμμή σε σημαντική απόσταση. Υπάρχουν πολλές διαμορφώσεις και δυνατότητες (Logistics Over-The-Shore – JLOTS) που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από τους Αμερικανούς για την πρόσβαση στην ακτή της Γάζας, Από την άλλη πλευρά, παρ’ ότι πολιτικά απίθανο, το Πεντάγωνο φοβάται ενδεχόμενη επίθεση από τη Χαμάς.

Ενώ ορισμένες από αυτές τις επιλογές μπορεί να παρακάμψουν την τοποθέτηση αμερικανικών στρατευμάτων απευθείας στο έδαφος της Γάζας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα κινδύνευαν, αφού μια τέτοια προβλήτα σχετικά μεγάλου μήκους θα πρέπει να κατασκευαστεί από το προσωπικό των ΗΠΑ. Ανεξάρτητα, για να γίνει αυτό θα απαιτούσε πολύ ισχυρή εξωτερική υποστήριξη και συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας.

Η εμπλοκή του Ισραήλ

Προς το παρόν, δεν είναι σαφές εάν το Ισραήλ θα λάβει μέρος στο να προσφέρει ασφάλεια στην επιχείρηση, κάτι που είναι απαραίτητο για μια τέτοια προσπάθεια. Με χιλιάδες στρατιώτες και βαριά τεθωρακισμένα ήδη στη Γάζα, οι Ισραηλινοί θα μπορούσαν να παίξουν βασικό ρόλο στη διευκόλυνση της επιχείρησης. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει πράξη η υπόσχεση του Μπάιντεν χωρίς να υπάρχει κάποιος τύπος δύναμης, έστω και μη-αμερικανικής, στο έδαφος δεν είναι ξεκάθαρο.

Σε μια ανάρτηση, ο Μπαράκ Ραβίντ του Axios λέει ότι Ισραηλινός αξιωματούχος του είπε ανώνυμα ότι «το Ισραήλ καλωσορίζει και υποστηρίζει πλήρως την ανάπτυξη μιας προσωρινής αποβάθρας για τη διευκόλυνση της περαιτέρω ανθρωπιστικής βοήθειας σε πολίτες της Γάζας» και ότι «η πρωτοβουλία έχει συζητηθεί ανάμεσα σε Αμερικανούς και Ισραηλινούς αξιωματούχους και θα πραγματοποιηθεί με πλήρη συντονισμό μεταξύ των δύο μερών».

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι το Ισραήλ θα αφιερώσει ό,τι χρειάζεται για την επιχείρηση ή θα ρισκάρει τα δικά του στρατεύματα, αλλά είναι σίγουρα δυνατό. Ανεξάρτητα από το πώς υποτίθεται ότι θα γίνει αυτό, τα όποια στρατεύματα στο έδαφος θα διέτρεχαν κίνδυνο όχι μόνο από επιθέσεις, αλλά και από τον απελπισμένο πληθυσμό. Στρατεύματα που θα προστάτευαν μια τέτοια επιχείρηση ίσως πυροδοτήσουν μια βίαιη απάντηση εάν χρειαζόταν να ασκήσουν βία για να αποτραπεί η πρόσβαση των απελπισμένων Παλαιστινίων στην ακτή κατά την διάρκεια της εκφόρτωσης.

Προβλήματα υπάρχουν, αλλά κάτι πρέπει να γίνει επειγόντως, καθώς οι Παλαιστίνιοι χρειάζονται βοήθεια για να αποτραπεί ο λιμός και το Ισραήλ δεν είναι πρόθυμο να διευκολύνει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Η απροθυμία αυτή και οι μαζικοί βομβαρδισμοί ήταν ίσως τα μεγαλύτερα σημεία διαμάχης μεταξύ των κυβερνήσεων Μπάιντεν και Νετανιάχου, των οποίων η σχέση έχει διαρραγεί βαθύτερα τις τελευταίες εβδομάδες.

Ο ρόλος της Κύπρου

Οποιαδήποτε ιδέα για την παροχή αρωγής από την παραλία θα πάρει χρόνο για να εφαρμοστεί πλήρως και να επηρεάσει την κατάσταση. Το ρεπορτάζ του Politico αναφέρει: «Τέσσερις άλλοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής δήλωσαν ότι πολλά στοιχεία παραμένουν προς συζήτηση. Μικρότερα πακέτα θα έρθουν σύντομα δια θαλάσσης. Αλλά μόλις εφαρμοστεί ένα συντονισμένο σχέδιο, θα χρειαστούν 45-60 ημέρες για να υπάρξει κανονικός ρυθμός εκφόρτωσης μεγάλων πακέτων βοήθειας».

Η βοήθεια θα ρέει αρχικά μέσω του λιμανιού της Λάρνακας στην Κύπρο, που βρίσκεται περίπου 230 μίλια από τη Γάζα. Διαθέτει εξοπλισμό ελέγχου υψηλής τεχνολογίας που επιτρέπει στους Ισραηλινούς αξιωματούχους που σταθμεύουν στην Κύπρο να ελέγχουν τι υπάρχει μέσα στα πακέτα βοήθειας. Ο ρόλος που θα μπορούσε να παίξει ο Αραβικός Κόσμος εδώ είναι σημαντικός. Θα μπορούσε να διαθέσει ακόμη και στρατεύματα για παροχή ασφάλειας στην ακτή σε συμφωνία με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Το πόσο θα ανεχόταν το Ισραήλ μια τέτοια ρύθμιση είναι άγνωστο.

Υπάρχει επίσης το ερώτημα πώς θα αντιδράσει το Κογκρέσο, το οποίο βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή, σε μια τέτοια πρόταση. Αν μη τι άλλο, ακόμη και μια τέτοια ιδέα είναι ενδεικτική του πόσο επικίνδυνη έχει γίνει η κατάσταση στην ερειπωμένη Γάζα, αλλά και πόσο δραματική για τον εγκλωβισμένο παλαιστινιακό πληθυσμό, ο οποίος ήδη υποφέρει από πείνα, δίψα και ασθένειες εκτεθειμένος σε άθλιες συνθήκες.