Πώς θα αντιδράσει η Μόσχα στην πρόταση για εκεχειρία

Για τον Τραμπ η επίλυση της σύγκρουσης με όρους αμοιβαία επωφελείς για ΗΠΑ-Ρωσία σε βάρος της Ουκρανίας και κυρίως της Ευρώπης, είναι μόνο το πρελούδιο μιας ευρύτερης αλλαγής πολιτικής και προσέγγισης με τη Ρωσία που έχει δυο στόχους: Τακτικά την επικράτηση Τραμπ απέναντι στην πολιτική αμφισβήτησή του από το “φιλελεύθερο μπλοκ” συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης και του Ζελένσκι, στρατηγικά τη συγκέντρωση καλύτερων διεθνών όρων ανάσχεσης της επέκτασης της Κίνας.

Το colpo grosso για την πολιτική Τραμπ στο ορατό μέλλον θα ήταν η επέκταση της συνεννόησης με Ρωσία σε μια σειρά οικονομικά- ενεργειακά-γεωπολιτικά πεδία αλλά και προς το Ιράν. Πριν πάμε τόσο μακριά, αποτυχία Τραμπ στο πρελούδιο της Ουκρανίας δεν θα συνιστούσε μόνο πισωγύρισμα “με το καλημέρα” στην ευρύτερη στρατηγική, αλλά θα έφερνε σε δύσκολη θέση το στρατόπεδο Τραμπ εντός της Δύσης.

Συνεπώς, η νέα αμερικανική διοίκηση έχει κάθε λόγο να επιδιώκει διακαώς την διατήρηση της προσέγγισης με τον Πούτιν, χωρίς οι “λεπτομέρειες” της ουκρανικής σύγκρουσης να στέκονται εμπόδιο, ιδιαίτερα επειδή σωρεύονται σύννεφα στον ορίζοντα των υπόλοιπων πολιτικών Τραμπ στην οικονομία, τη δασμολογική πολιτική κλπ.

Το ενδεχόμενο ο Τραμπ να “προσπεράσει” μια αδιάλλακτη Ρωσία είτε για να στραφεί προς μια τακτική συνεννόηση με την Κίνα είτε για μια στροφή 180 μοιρών για το ουκρανικό με βάση τα όσα ο Τραμπ έχει πει και πράξει μέχρι τώρα, θα ήταν καταστροφικό για τον ίδιο εντός Δύσης και πρέπει να αποκλειστεί. Και αυτό το γνωρίζουν οι Ρώσοι.

Τί επιδιώκει η Μόσχα

Για τη Μόσχα η άρση της απομόνωσης από τη Δύση, τουλάχιστον με τις ΗΠΑ, στο μέλλον ίσως και με Ευρώπη σταδιακά, δεν θα συνιστούσε μόνο μεγάλη ανακούφιση και διέξοδο από μια δύσκολη θέση στην οποία έχει στριμωχτεί, αλλά και ανάκτηση μιας καλύτερης θέσης στο τρίγωνο ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία ως ο πιο αδύναμος πόλος όπου έχει μοιραία υποβαθμιστεί περαιτέρω μετά τη σύγκρουση στην Ουκρανία.

Ιδιαίτερα αν κάποια από τα “τυράκια” του Τραμπ για ευρύτερες συνεργασίες έχουν σοβαρές πιθανότητες να προχωρήσουν, η Ρωσία μπορεί να βρεθεί στο τέλος κερδισμένη όχι μόνο στην υψηλού ρίσκου εισβολή στην Ουκρανία αλλά και συγκριτικά με το πού βρισκόταν διεθνώς τον Φεβρουάριο του 2022. Αν έχει να κερδίσει περισσότερα, ούτε για αυτήν θα σταθούν εμπόδιο οι από τη δική της πλευρά “λεπτομέρειες” της ουκρανικής σύγκρουσης. Ο μεγάλος περιορισμός της Μόσχας είναι ότι το ουκρανικό έχει αντικειμενικά το χαρακτήρα δοκιμαστηρίου για τις ευρύτερες προθέσεις Τραμπ, και αναγκαστικά ισχύει το “εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν”.

Ποιες δεν είναι λεπτομέρειες για τη Μόσχα; Η ουδετερότητα της Ουκρανίας για την οποία και ξεκίνησε ο πόλεμος, η επίδειξη κερδών που να δικαιολογεί προς το ρωσικό λαό τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, και η εξασφάλιση όρων ότι δεν θα γίνει το υπόλοιπο της μη προσαρτημένης Ουκρανίας εφαλτήριο νέων προκλήσεων. Στο τελευταίο συγκλίνει με Τραμπ στον αποκλεισμό ευρωπαϊκών δυνάμεων εφόσον προφανής όρος μιας αμερικανορωσικής συνεννόησης είναι το μοίρασμα της υπόλοιπης Ουκρανίας σε βάρος της Ευρώπης.

Πίσω από τις πόρτες

Κανείς δεν γνωρίζει τι έχει διαμειφθεί στην μέχρι τώρα επικοινωνία Τραμπ και Πούτιν, πέραν των στενών τους κύκλων. Είτε η διμερής προ-συνεννόηση για το ουκρανικό και γενικότερα έχει προχωρήσει σημαντικά είτε ο Τραμπ έχει απλώς το ρόλο του ενδιάμεσου διαπραγματευτή όπως είπε στο Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, η συμφωνία για την πρόταση εκεχειρίας προς τη Μόσχα στην Τζέντα ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ουκρανία υπό τύπον “take it or leave it”, συνοδευόμενη μάλιστα από την επανενεργοποίηση της αμερικανικής βοήθειας και τη δήλωση Ρούμπιο πως αν οι Ρώσοι «αρνηθούν τότε δυστυχώς θα ξέρουμε ποιο είναι το εμπόδιο στην ειρήνη», μοιάζει σε πρώτη ανάγνωση με φάουλ από αμερικανικής πλευράς.

Αυτό θα ερχόταν σε αντίφαση με το μέχρι τώρα ειδύλλιο Ουάσιγκτον-Μόσχας, και θα απειλούσε να τινάξει στον αέρα ευρύτερες προοπτικές για αμφότερους, πολιτική Τραμπ και Μόσχα. Το ενδεχόμενο το Κρεμλίνο να ενίσχυε διεθνώς και να δίνει ελπίδες μέχρι χθες στη στροφή Τραμπ με μόνο σκοπό να βοηθήσει στην προσωρινή διάσπαση της Δύσης και με επίγνωση ότι στην Ουκρανία ο Τραμπ ίσως επανέλθει σε σκληρή γραμμή, δεν συγκεντρώνει πιθανότητες και αντιφάσκει με γεγονότα. Αν ήταν έτσι, η Μόσχα θα αντιδρούσε σφόδρα στο “take it or leave it”, κάτι που δεν έγινε και πρόκειται να γίνει.

Δεν είναι απίθανο τη συμφωνία εκεχειρίας ΗΠΑ-Ουκρανία να συνοδεύουν άλλες μυστικές συμφωνίες σε γνώση της Μόσχας, ή κάποιου είδους αμερικανικές διασφαλίσεις προς τη Μόσχα, επίσης μυστικές. Τη Τζέντα ακολούθησε επικοινωνία των επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών ΗΠΑ και Ρωσίας. Η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας δεν είναι μόνο η πρόταση εκεχειρίας αλλά και η έναρξη διαπραγματεύσεων με Ρωσία (κάτι που αρνούνταν μέχρι τώρα η ουκρανική πλευρά) που το “πλαίσιό” τους ίσως έχει επίσης ήδη συμφωνηθεί ή θα επικαθοριστεί από αμερικανικές πιέσεις. Σχετική είναι η δημόσια επιμονή της Ουάσιγκτον σε παραχωρήσεις εδαφών, δηλώσεις που το Κίεβο δεν αποδέχεται ρητά αλλά και δεν αντιδρά.

Η Μόσχα είχε επανειλημμένα έχει αποκλείσει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο «εκεχειρίας χωρίς επίλυση των αιτιών της σύγκρουσης», με όρους που θα ήταν αδύνατο να αποδεχτεί οποιαδήποτε ουκρανική ηγεσία μέχρι να καταρρεύσει ο ουκρανικός στρατός. Ωστόσο, για τη Μόσχα δεν υπάρχει περιθώριο κατηγορηματικής άρνησης της εκεχειρίας αν δεν θέλει να αφήσει την ευκαιρία που της δίνει η πολιτική Τραμπ. Έστω, με τη λογική Ρώσου αναλυτή ότι η αποδοχή της εκεχειρίας θα είναι «τακτικά δυσμενής αλλά στρατηγικά ευνοϊκή». Από την άλλη δεν μπορεί ακριβώς για αυτό το λόγο να δεχτεί την πρόταση εκεχειρίας ως έχει, αν δηλαδή δεν συνοδεύεται από άλλες άτυπες συμφωνίες άγνωστες σε εμάς.

Το πιθανότερο, στην καλύτερη περίπτωση η Μόσχα θα αποδεχτεί την πρόταση προσθέτοντας όρους που θα ενισχύουν τη θέση της ή θα καθυστερήσουν την εκεχειρία (τουλάχιστον μέχρι να προχωρήσει η εκκαθάριση του Κουρσκ) και στην χειρότερη θα “αποδεχτεί” την πρόταση απαιτώντας πρόσθετους όρους που θα ξαναπετούν το μπαλάκι στην ουκρανική πλευρά.