Πώς βλέπουν οι Κούρδοι της Συρίας την συμφωνία τους με τον Αλ Τζολάνι

Η διακήρυξη, ένα προσωρινό Σύνταγμα για μία μεταβατική περίοδο πέντε ετών (μέχρι να γίνουν εκλογές) προβλέπει ότι στη Συρία θα ισχύει ο ισλαμικός νόμος (σαρία) και θα διοικείται από ένα αυστηρά συγκεντρωτικό σύστημα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν οι Κούρδοι, παρά την πρόσφατη συμφωνία τους με την Δαμασκό. Η πολιτική ηγεσία τους ζητά ένα νέο Σύνταγμα που να κατοχυρώνει τα δικαιώματα όλων των εθνικών και θρησκευτικών ομάδων και θα προβλέπει ένα καθεστώς «δημοκρατικής αποκέντρωσης», όπως ανακοίνωσαν.

Το ζήτημα επισκιάζει την πρόσφατη συμφωνία τους με την Δαμασκό, η οποία προβλέπει την αναγνώριση των δικαιωμάτων των Κούρδων ως συριακής κοινότητας και την ένταξη των SDF στον συριακό στρατό, αν και παραμένει ασαφές πως θα επιτευχθεί αυτό. Λίγο πριν την επίσημη αντίδραση της ηγεσίας των Κούρδων για τη νέα μεταβατική Συνταγματική Διακήρυξη, ο Αντιπρόσωπος του PYD στην Ευρώπη, ο καρδιολόγος Iεμπραχέμ Μουσλέμ, προχώρησε σε ενημέρωση προς δημοσιογράφους για τις εξελίξεις στην Συρία.

Ο Iεμπραχέμ Μουσλέμ συστρατεύτηκε από μικρή ηλικία στην κουρδική υπόθεση. Γεννήθηκε στο Κομπάνι και μεγάλωσε στη Ράκα, όπου έχασε αγαπημένα του πρόσωπα στον πρόσφατο εμφύλιο. Εδώ και χρόνια εργάζεται ως καρδιολόγος στην Αθήνα, έχοντας αποκτήσει και την ελληνική υπηκοότητα.

Στην πρόσφατη ενημέρωση του, όπου απάντησε και σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, χαρακτήρισε την συνταγματική διακήρυξη προβληματική, επισημαίνοντας ότι αντιβαίνει την πρόσφατη συμφωνία τους με την Δαμασκό. Αν και παραδέχτηκε τον “αιφνιδιασμό” των Κούρδων, την χαρακτήρισε «αναμενόμενη», λόγω των τζιχαντιστικών καταβολών της ισλαμικής ηγεσίας της Δαμασκού, στον αντίποδα του PYD που είναι ένα «προοδευτικό, αριστερό κόμμα», όπως είπε. Πάντως, χαρακτήρισε την πρόσφατη συμφωνία με την Δαμασκό, ένα «καλό και απαραίτητο βήμα», αν και επεσήμανε πως είμαστε ακόμα στην αρχή και ότι πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν, σε άκρως χρονοβόρες διαδικασίες.

Η συμφωνία Κούρδων-Τζολάνι

Η Δαμασκός, όντως είχε ανάγκη την σχετική συμφωνία με τους Κούρδους, που ελέγχουν μεγάλο μέρος της συριακής επικράτειας, καθώς είχε έρθει σε δύσκολη θέση λόγω των πρόσφατων σφαγών αμάχων Αλαουϊτών, αλλά και Χριστιανών, από τζιχαντιστές. Οι σφαγές προκάλεσαν διεθνείς αντιδράσεις, μεταξύ άλλων της αξιοσημείωτης σύμπλευσης ΗΠΑ και Ρωσίας στο ζήτημα, αλλά και της σκληρής αντίδρασης τους Ισραήλ που εμφανίζεται ως προστάτης των Δρούζων, των Κούρδων, ακόμα και των Αλαουϊτών (την μειονότητα στην οποία ανήκει ο πρώην πρόεδρος Άσαντ).

Δεν συνάντησαν βεβαίως την καταδίκη της ΕΕ που απέδωσε την βία σχεδόν αποκλειστικά σε «υποστηρικτές του Άσαντ(!)», αλλά και των περισσότερων αραβικών κρατών, που μίλησαν για «παρεμβάσεις στο εσωτερικό της Συρίας», θυμίζοντας την αντίστοιχη ρητορική της Τουρκίας.

Όπως μας είπε ο κ. Μουσλέμ, οι Κούρδοι είχαν θέσει ως προ-απαιτούμενο για την συμφωνία, τον τερματισμό των επιχειρήσεων των ισλαμιστών, αναγνωρίζοντας ότι αυτές κατέληξαν σε αδιάκριτες σφαγές αμάχων. Τόνισε ότι η συμφωνία ήταν απαραίτητη για να τερματιστούν οι σφαγές και να προστατευτεί ο άμαχος πληθυσμός και πως οι Κούρδοι έπρεπε να επιδείξουν συμβιβασμό έναντι της νέας-ισλαμικής ηγεσίας της Δαμασκού, προκειμένου «να δοθεί μία ευκαιρία στην ειρήνη», όπως μας είπε πολλές φορές εμφατικά, επισημαίνοντας ότι ο κουρδικός λαός δεν θέλει πόλεμο.

Επεσήμανε ότι οι Κούρδοι κρατάνε την μεγάλη εικόνα: Ότι για πρώτη φορά ζητιέται ανοιχτά το Κουρδικό ζήτημα, κάνοντας αναφορά και στις εξελίξεις στην Τουρκία με το κάλεσμα του Οτσαλάν, δηλώνοντας πως οι Κούρδοι είναι πρόθυμοι για πολιτικό αγώνα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει και τον αφοπλισμό τους, όπως ανέφερε.

Να σημειωθεί ότι ταυτόχρονα με τις σφαγές μαίνονταν και ο πόλεμος της προπαγάνδας, καθώς ορισμένοι εμφανίζουν τους Αλαουϊτες να εργαλειοποιούνται από τους Κούρδους και το Ισραήλ, κάτι που για παράδειγμα υποστήριξαν εκτενώς τουρκικά μέσα ενημέρωσης και εμμέσως η αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης.

Ποιοι την υποστήριξαν

Σε ό,τι αφορά τις λεπτομέρειες της, είπε ότι το SDF θα αλλάξει τίτλο και θα ενταχθεί στον συριακό στρατό με τις δυνάμεις του (σημ. διαθέτει 100.000 μάχιμους άνδρες και γυναίκες) και τον οπλισμό του, τον οποίο θα έχει υπό τον έλεγχο του. Η συμφωνία προβλέπει την επιστροφή προσφύγων και μας είπε ότι αυτό αφορά και το κατεχόμενο Αφρίν.

Στο Αφρίν οι Τούρκοι και οι ισλαμιστές σύμμαχοι τους (διάφοροι τζιχαντιστές υπό την οργάνωση-υποχείρο της Τουρκίας “Συριακός Εθνικός Στρατός”) έχουν προβεί σε εθνοκάθαρση εις βάρος του κουρδικού πληθυσμού και άλλων μειονοτήτων. Αποτελεί μεγάλο ερώτημα αν η Τουρκία θα προθυμοποιηθεί να ικανοποιήσει την σχετική προσδοκία των Κούρδων, καθώς η ίδια δεν έχει δείξει καμία διάθεση αποχώρησης από συριακά εδάφη που έχει καταλάβει, στον αντίποδα προχωρά στην τουρκοποίηση τους.

Πολλά αραβικά κράτη, με κυριότερο την Σαουδική Αραβία, υποστήριξαν την σχετική συμφωνία. Οι Κούρδοι της Συρίας την βλέπουν ως αντίβαρο στην τουρκική επιρροή. Μας είπε χαρακτηριστικά ότι τα αραβικά κράτη είναι πρόθυμα να επενδύσουν και όχι να «αρπάξουν», όπως συνηθίζει η Τουρκία και πως «όσο απομακρυνόμαστε από την Δαμασκό, κερδίζει η Τουρκία». Ο Μουσλέμ ανέφερε χαρακτηριστικά πως «τελείωσε το σιϊτικό τόξο, μένει να τελειώσει και το οθωμανικό».

Την σχετική συμφωνία υποστηρίζουν και δυτικές δυνάμεις που έχουν επιρροή στην Συρία, όπως η Γαλλία (η χώρα της ΕΕ που καταδίκασε πιο έντονα και εξαρχής τις σφαγές των ισλαμιστών, όχι εκ των υστέρων όπως η χώρα μας) και βεβαίως οι ΗΠΑ. Ο κ. Μουσλέμ παραδέχτηκε ότι «το μεγάλο ερωτηματικό» είναι στο αν θα αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από την Συρία ο Τραμπ, αν και επεσήμανε ότι το Κογκρέσο και το Πεντάγωνο είναι θετικοί στην παραμονή τους.

Να σημειώσουμε πως υπήρξε δημοσίευμα του CNN Turk, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ θα παραμείνουν στην Συρία μέχρι να ηττηθεί ολοκληρωτικά το ISIS. Eπίσης ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Βανς δήλωσε πως οι ΗΠΑ «δεν θα επιτρέψουν να καταστραφούν ξανά χριστιανικές μειονότητες στην Μέση Ανατολή, όπως στο Ιράκ», κάτι που εκ των πραγμάτων μπορεί να αποφευχθεί με την αμερικανική υποστήριξη των Κούρδων και όχι με την απόσυρση των Αμερικανών, που θα αφήσει μειονοτικές ομάδες στο έλεος των ισλαμιστών. Οι δε αμερικανικοί βομβαρδισμοί κατά των Χούθι στην Υεμένη που ξεκίνησαν ίσως αποτελεί μία ένδειξη ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποχωρήσουν από την Μέση Ανατολή, τουλάχιστον άμεσα, όπως είχε δεσμευτεί ο πρόεδρο Τραμπ…

Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας

Σε ό,τι αφορά την συμφωνία, αναγνώρισε πως έχουν υπάρχει πολύς δρόμος και χρειάζεται πολύς χρόνος μέχρι την εφαρμογή της. Επεσήμανε πως γενικά οι Άραβες βλέπουν προβληματικά όρους όπως η «αποκέντρωση» και η «ομοσπονδία» (σημ. συντάκτη, στην ανακοίνωση απόρριψης της Συνταγματικής Διακήρυξης που προαναφέραμε, οι Κούρδοι ζητούν «δημοκρατική αποκέντρωση»). Όμως, ήταν κατηγορηματικός πως η συμφωνία δεν προβλέπει ούτε την διάλυση του κράτους τους (“Ροτζάβα”, που παρέχει πληθώρα κοινωνικών υπηρεσιών, ενώ η υπόλοιπη Συρία «δεν έχει ούτε να φάει» όπως μας είπε) ούτε τον αφοπλισμό τους. «Ο στρατός μας μένει» ανέφερε με έμφαση.

Η συμφωνία προβλέπει την συγκρότηση Επιτροπών για την εφαρμογή της, για ζητήματα όπως η μορφή του στρατού και την λειτουργία της αστυνομίας. Μία άκρως χρονοβόρα διαδικασία, όπως μας είπε πολλάκις. Έφερε μάλιστα το παράδειγμα του Ιράκ, όπου επεσήμανε πως «πήρε χρόνια» η διαδικασία εφαρμογής αντίστοιχων συμφωνιών. Ανέφερε ότι οι υπόλοιπες κουρδικές οργανώσεις του Ιράκ, των Μπαρζανί και Ταλαμπανί (που έχουν ομάδες και στην Συρία) χαιρέτισαν την συμφωνία, όπως και γενικά οι περισσότερες κουρδικές κοινότητες, παρά την αρχική πικρία αρκετών από αυτών.

Να σημειωθεί πως υπάρχει ένα καίριο ερώτημα πως σε μία χώρο μωσαϊκό θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων, μπορεί να συγκροτηθεί ένας κεντρικός στρατός, πόσο μάλλον όταν η σημερινή ηγεσία διέλυσε τον συριακό στρατό και δεν έχει επιστρατεύσει ούτε αντιφρονούντες αξιωματικούς που είχαν στραφεί κατά του Άσαντ, όπως μας είπε ο Μουσλέμ.

Οι Δρούζοι και οι σφαγές

Ρωτήσαμε τον κ. Μουσλέμ, για τις πληροφορίες από αραβικά ΜΜΕ σχετικά με υπογραφή αντίστοιχης συμφωνίας μεταξύ Τζολάνι και Δρούζων. Είναι μία μουσουλμανική μειονότητα με δικές της πολιτοφυλακές που ελέγχουν την επαρχία της Σουέιντα, που συνορεύει με τα κατεχόμενα από το Ισραήλ συριακά εδάφη. Το Ισραήλ δημοσίως υποστηρίζει τους Δρούζους και έχει απειλήσει με επέμβαση, αν απειληθούν από τους ισλαμιστές.

Ο εκπρόσωπος του PYD μας είπε ότι οι Δρούζοι δεν έχουν την οργάνωση των Κούρδων και ότι ηγεσία τους δεν ενωμένη στο ζήτημα των σχέσεων τους με την Δαμασκό. Εκτίμηση του είναι πως ένα μέρος της κοινότητας των Δρούζων απλώς συνάντησε τον Τζολάνι και πως δεν υπάρχει κάποιοα συμφωνία.  Να σημειωθεί πως αυτή υπήρξε και η εκτίμηση μιας σειράς διεθνών ΜΜΕ, όπως και των ισραηλινών.

Ο δε ηγέτης των Δρούζων στην Σουέιντα, πρόσφατα απέρριψε την πρόσφατη Συνταγματική Διακήρυξη, δηλώνοντας ότι «δεν υπάρχει καμία συμφωνία με την Δαμασκό», με το Ισραήλ να στέλνει ανθρωπιστική βοήθεια στους Δρούζους, ενώ ξεκίνησε πλήγματα κατά του Ισλαμικού Τζιχάντ στην Δαμασκό, εντείνοντας τις προειδοποιήσεις του στον Τζολάνι, τον οποίο αποκαλεί πλέον «τζιχαντιστή».

Σχετικά με τις σφαγές που προηγήθηκαν, σύμφωνα με τον ίδιο, η πλειονότητα τους διαπράχθηκε από ξένους τζιχαντιστές, τους περισσότερους των οποίων έχει φέρει στην Συρία η Τουρκία. Ανέφερε πως για αυτό συνηθίζουν να φορούν μάσκες «για να μην φαίνονται τα ασιατικά χαρακτηριστικά τους». Εκτιμά τον αριθμό τους σε περίπου 20.000. Ο ίδιος ανέφερε πως ο «μεγάλος κίνδυνος» προέρχεται από αυτούς και την Τουρκία, όχι από τον Τζολάνι.

Σε ερώτηση μας όπου του ζητήσαμε περισσότερες πληροφορίες για τους ξένους τζιχαντιστές, μας είπε ότι υπάρχει ένα απέραντο μωσαϊκό τζιχαντιστικών οργανώσεων, που λειτουργούν ανεξάρτητα και ασκεί ελάχιστό έλεγχο πάνω τους η Δαμασκός. «Τους βλέπεις σχεδόν παντού» είπε, αναφέροντας πως πολλοί από αυτούς είναι Ουιγούροι «που τους έφερε η Τουρκία». Η Τουρκία συνηθίζει να μεταφέρει στρατιές ισλαμιστών για να εμπλέκονται σε πολεμικά μέτωπα που την ενδιαφέρουν, από την Λιβύη και την Συρία, μέχρι το Ναγκόρνο Καραμπάχ στον Καύκασο.

Το Κουρδικό

«Το Κουρδικό είναι σε καλό δρόμο» μας είπε, αναφέροντας πως είναι ένα σύνθετο ζήτημα που δεν μπορεί να λυθεί από μία μόνο συμφωνία. Πάντως, βλέπει θετικά τις εξελίξεις στην Τουρκία, επισημαίνοντας πως έχει σημασία ότι η ειρηνευτική διαδικασία ξεκίνησε από τους εθνικιστές του Μπαχτσελί. «Για αυτό ίσως πετύχει» είπε και επεσήμανε πως η Τουρκία οδηγήθηκε σε αυτή λόγω εσωτερικών προβλημάτων και των διεθνών εξελίξεων.

Επεσήμανε ότι «είμαστε σε αναμονή για τα κέρδη», καθώς αναγνώρισε ότι ακόμα δεν έχουν δει απτά αποτελέσματα και ότι περίπου 10.000 Κούρδοι παραμένουν κρατούμενοι στην Τουρκία (επιπλέον ο Οτσαλάν παραμένει φυλακισμένος, ο Ντεμιρτάς του HDP επίσης, όπως ανέφερε ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου). Ο κ. Μουσλέμ δήλωσε πως πρέπει να απελευθερωθούν και οι υπόλοιποι πολιτικοί κρατούμενοι, όχι αποκλειστικά οι Κούρδοι.

Ο ίδιος ανέφερε πως είναι η τρίτη προσπάθεια για το Κουρδικό εκ μέρους της Τουρκίας. Η πρώτη ήταν με τον Οζάλ που τερματίστηκε με τον θάνατο του, “δολοφονία” ισχυρίστηκε ο ίδιος (και υπάρχουν όντως πολλά στοιχεία επί αυτού) η δεύτερη με τον Ερντογάν της “πρώτης περιόδου” (τερματίστηκε με την έναρξη του εμφυλίου στην Συρία). «Τώρα βρισκόμαστε στην τρίτη προσπάθεια» είπε… Καθαρά προσωπική του εκτίμηση είναι ότι θα υπάρχουν νεότερες εξελίξεις στις 21 Μαρτίου, ημέρα της κουρδικής Πρωτοχρονιάς, χωρίς να έχει κάποια συγκεκριμένη ενημέρωση επί αυτού.

Ο ίδιος ανέφερε ότι «η ζώνη ασφαλείας που ζητάει η Τουρκία στην Βόρεια Συρία έχει πλέον φύγει από το τραπέζι» και ότι πλέον «συζητιέται η αποχώρηση των Τούρκων από την Συρία και η παράδοση των όπλων των συμμάχων της». Πάντως, επεσήμανε ένα πρόβλημα σε ό,τι αφορά την Τουρκία, ότι ερμηνεύει τις συμφωνίες όπως αυτή θέλει. Έφερε το παράδειγμα ότι ερμήνευσε το Κάλεσμα Οτσαλάν σαν αφοπλισμό και των Κούρδων της Συρίας, όταν ο Οτσαλάν αναφέρθηκε μόνο στο PKK στην Τουρκία.

Κατέληξε επισημαίνοντας μία καίρια διαφορά: Ότι Κούρδοι παγίως πιστεύουν στην ειρήνη, ενώ η Τουρκία αναγκάζεται να προσπαθεί οδηγηθεί σε αυτή…