Πόση εμβέλεια έχουν οι αποφάσεις του G7

Όχι, η πατρίδα μας δεν εντάχθηκε στο κλειστό κλαμπ των 7 κρατών που θεωρούν εαυτούς ηγεσία του πλανήτη και ούτε προβλέπεται να τα καταφέρει στο άμεσο μέλλον.
Ωστόσο, τα όσα συμβαίνουν στην εν λόγω συνάντηση είναι σημαντικά και χαρακτηριστικά για τις προθέσεις εντός της “Δύσης” οι οποίες είτε έτσι, είτε αλλιώς μας επηρεάζουν.

Έχουμε λοιπόν πρώτον ηγέτες να βαυκαλίζονται ότι εκπροσωπούν τα ισχυρότερα κράτη παγκοσμίως, ενώ η εν λόγω συνάντηση δεν αποτελεί παρά μία μόνο λέσχη πλουσίων και – κάποιων– ισχυρών συνολικά κρατών. Η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία μεταξύ άλλων, δηλαδή κράτη ισχυρότερα ή και πλουσιότερα από κάποια εκ των μελών του G7 απουσιάζουν.

Με άλλα λόγια αντιμετωπίζουμε άλλη μια περίπτωση άρνησης από την πλευρά των δυτικών κρατών και των συμμάχων τους: θεωρούν ότι εξουσιάζουν τον κόσμο, ενώ ο κόσμος κατά ένα μεγάλο μέρος έχει αφήσει πίσω την Δύση ή έστω τείνει να την περιορίσει σε ρόλο συνοδηγού.
Το δεύτερο και σημαντικότερο ζήτημα, ωστόσο, αφορά τις εσωτερικές διαφωνίες πάνω στο πλέον ακανθώδες ζήτημα: αυτό της Κίνας. Οι ΗΠΑ υπόσχονται μια πρωτοβουλία αντίστοιχη με εκείνη της Κίνας και του “Nέου Dρόμου του Μεταξιού” ή αλλιώς “One Belt, One Road Initiative”.

Η “Build Back Better World (B3W)”, η πρωτοβουλία των ΗΠΑ δηλαδή θα αφορά τους τομείς του κλίματος, της υγείας, της ψηφιακής οικονομίας και των έμφυλων δικαιωμάτων. Στοχεύει να κινητοποιήσει κεφάλαια αρκετών τρισ. δολαρίων χωρίς να είναι σαφή ούτε τα ακριβή ποσά, ούτε πώς ακριβώς θα συσχετιστούν αυτοί οι στόχοι με τις ανάγκες οικονομιών του αναπτυσσόμενου κόσμου και ποιων κρατών ειδικότερα. Το κινεζικό πρόγραμμα αντιθέτως είναι πολύ σαφέστερο- ή πιο πραγματιστικό θα έλεγε κανείς.

Το θέμα της Κίνας

Επιπλέον, η συζήτηση για την Κίνα προκάλεσε αρκετά “ευαίσθητες” διαφωνίες  – όπως χαρακτηρίστηκαν– μεταξύ των κρατών-μελών της λέσχης. Κοινώς, ενώ οι ΗΠΑ καλούν σε έναν ακτιβισμό εναντίον της Κίνας με προμετωπίδα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους όρους εργασίας, κράτη όπως η Γερμανία διστάζουν μάλλον έντονα να ανοίξουν μέτωπο με την τελευταία.

Το 2019 ήταν το τέταρτο συνεχόμενο έτος κατά το οποίο η Κίνα αποτέλεσε τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Γερμανίας, ενώ η πανίσχυρη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία πουλάει στην Κίνα περισσότερα οχήματα από όσα μέσα στην ίδια την Γερμανία. Προφανώς θα το σκεφτεί πολύ η τελευταία, προτού διαλύσει αυτές τις σχέσεις, ιδίως μάλιστα όταν οι ΗΠΑ κάθε άλλο παρά προσφέρουν μια αντίστοιχη εναλλακτική.

Τα παραπάνω αποτελούν ένδειξη για το πώς θα εξακολουθήσει να διαμορφώνεται η παγκοσμιότητα: οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να προσπαθούν να επανέλθουν ως η αδιαμφισβήτητα ισχυρότερη και ηγετική δύναμη του πλανήτη, χωρίς ούτε να ξέρουν ακριβώς τον τρόπο, ούτε να έχουν την διάθεση να βαδίσουν αυτόν τον δρόμο μέχρι τέλους. Έτσι θα μετεωρίζονται μεταξύ ακτιβισμού από τη μια και φοβικότητας από την άλλη – χαρακτηριστική η πρόβλεψη για χωριστές δηλώσεις ακολούθως της συνάντησης του προέδρου των ΗΠΑ με εκείνον της Ρωσίας.

Περιορισμός ισχύος ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να περιμένουν –και σε περιπτώσεις υποτακτικών τους όπως είμαστε και εμείς, να απαιτούν προσαρμογή ή και υποταγή αντιστοίχως– χωρίς να μπορούν να προσφέρουν σαφήνεια, σταθερότητα, αξιοπιστία και εναλλακτικές οδούς οικονομικής μεγέθυνσης τέτοιες που να υποκαθιστούν την ανάγκη για πολυμερείς συνεργασίες  – άρα και με τους ανταγωνιστές τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι εντάσεις εντός της Δύσης θα επιμένουν, ιδίως όσο ο χαρακτηρισμός “Δύση” θα σημαίνει ολοένα λιγότερα σε επίπεδο οικονομικής και διεθνοπολιτικής πρωτοκαθεδρίας. Η ρητορική περί σύμπηξης ενός μετώπου “δημοκρατιών” εναντίον “αυταρχικών” καθεστώτων, πέραν του ότι δεν είναι γνήσια, δεν σημαίνει ούτως ή άλλως πολλά πράγματα από μόνη της.

Οι ΗΠΑ θα χρειαστούν πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια και περισσότερη αξιοπιστία, φαντασία και δέσμευση πόρων προκειμένου να αποκαταστήσουν μέρος της ισχύος τους. Κυρίως όμως θα πρέπει να κατανοήσουν ότι ο κόσμος των 90ς έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.  Κάπως έτσι, οι δυνάμεις που θα βάζουν δύσκολα στις ΗΠΑ θα μπορούν επί της αρχής να κερδίσουν από την αξιοποίηση των αντιθέσεων μεταξύ των ανταγωνιστικών δυνάμεων και από τον περιορισμό της ισχύος της Ουάσιγκτον. Οι υπόλοιπες θα υπηρετούν απλώς ξένα συμφέροντα και θα εισπράττουν μια φιλική –ή και όχι τόσο– σφαλιάρα την κρίσιμη στιγμή.