Πόσο πιθανός είναι ένας νέος εμφύλιος στο Αφγανιστάν

Με τον Μπάιντεν να συζητά πλέον ενδεχόμενη παράταση της παραμονής Αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν και τους Ταλιμπάν να προειδοποιούν ότι θα υπάρξουν συνέπειες, το μόνο βέβαιο είναι ότι η αφγανική κρίση θα συνεχιστεί. Την ίδια ώρα όμως, οι εσωτερικές διεργασίες στην ασιατική χώρα θέτουν πιεστικά ένα άλλο ερώτημα: το “πόσο πιθανός είναι ένας νέος εμφύλιος”.

Οι Ταλιμπάν μπήκαν στην Καμπούλ στις 15 Αυγούστου, κάνοντας ουσιαστικά “περίπατο” και μέσα σε λίγες ώρες την έθεσαν υπό έλεγχο, ενώ ο πρόεδρος Γάνι εγκατέλειψε τη χώρα. Την επομένη, επικαλούμενος το Σύνταγμα, ο αντιπρόεδρος Αμρουλά Σαλέχ δήλωσε ότι, λόγω της απουσίας του αρχηγού του κράτους, αναλαμβάνει προσωρινά καθήκοντα προέδρου και κάλεσε τους Αφγανούς σε ένοπλη αντίσταση κατά των Ταλιμπάν.

Την ίδια ημέρα, την οργάνωση αντίστασης στους Ταλιμπάν, με επίκεντρο την βορειοανατολική επαρχία Παντσίρ, ανακοίνωσε και ο Αχμάντ Μασούντ, γιος του σχεδόν θρυλικού ηγέτη των Τατζίκων του Αφγανιστάν, Αχμάντ Σαχ Μασούντ. Την Κυριακή πάντως, οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν ότι στέλνουν εκατοντάδες μαχητές τους στο Παντσίρ για να το καταλάβουν, αν και λίγες ώρες νωρίτερα, το ρωσικό πρακτορείο TASS είχε μεταδώσει ότι ο Μασούντ είναι σε συνομιλίες με εκπροσώπους των Ταλιμπάν για την συμμετοχή του στην κυβέρνηση.

Παίρνει μέτρα η Μόσχα 

Κυβέρνηση πάντως δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη, γεγονός που σχολίασε και ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ / CSTO), της στρατιωτικής συμμαχίας υπό τη Ρωσία, που συνεδρίασε εκτάκτως με αντικείμενο τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν. Ο Στανισλάβ Ζάας εξέφρασε μάλιστα την ανησυχία του για τη βραδύτητα των Ταλιμπάν σε αυτό το θέμα, παρά τις υποσχέσεις της ηγεσίας τους, ότι θα συμβάλλουν στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.

Στη σύνοδο της Συμμαχίας, στην οποία μετέχουν πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, το ενδιαφέρον εστιάστηκε κυρίως στο Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν, χώρες μέλη του ΟΣΣΑ που συνορεύουν με το Αφγανιστάν. Στο Τατζικιστάν έχουν καταφύγει εξάλλου πολλοί Αφγανοί στρατιωτικοί με δεκάδες αεροπλάνα, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα, όπως και στο Ουζμπεκιστάν διεξήχθησαν ασκήσεις με τη συμμετοχή και Ρώσων στρατιωτικών.

Ασκήσεις, στο διάστημα από 1-9 Σεπτεμβρίου, ανακοίνωσε όμως η Μόσχα και για το Κιργιστάν, με το βλέμμα πάντα στις εξελίξεις στο Αφγανιστάν. Παραλλήλως, έγινε γνωστό από τον αντιπρόεδρο της ρωσικής κυβέρνησης, Γιούρι Μπορίσοφ, ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να πουλήσει όπλα, και μάλιστα σε χαμηλές τιμές, στις χώρες μέλη του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας που γειτονεύουν με το Αφγανιστάν.

Ο ίδιος ο Πούτιν δήλωσε άλλωστε την Κυριακή ότι επιδιώκει την αποφυγή της εισόδου μεταναστών και τζιχαντιστών που θα παριστάνουν τους πρόσφυγες στις γειτονικές με το Αφγανιστάν χώρες. Σήμερα δε, στη Σύνοδο, στην οποία μετείχε ο Ρωσός πρόεδρος, ανακοινώθηκε η λήψη πρόσθετων μέτρων ενίσχυσης της ασφάλειας των χωρών του ΟΣΣΑ, που θα ισχύσουν έως τις 16 Σεπτεμβρίου.

Βλέπει εμφύλιο στο Αφγανιστάν η Μόσχα

Σημειώνεται, ότι η Ρωσία, μετά την ανάληψη του ελέγχου του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, έχει δείξει μία μάλλον συμφιλιωτική διάθεση απέναντι στους ισλαμιστές θέση απέναντι στην ισλαμιστική οργάνωση. Αυτό οφείλεται σε κάποια θετικά μηνύματα που έστειλε το τελευταίο διάστημα η ηγεσία των ισλαμιστών, κυρίως σε ό,τι αφορά το θέμα των ελευθεριών και τον καταμερισμό της εξουσίας.

Στο πλαίσιο αυτό και με τον φόβο για την ασφάλεια των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών της κεντρικής Ασίας, η Μόσχα, η καλεί σε “εθνικό διάλογο” στο Αφγανιστάν και ο Πούτιν, όπως και οι πρόεδροι των άλλων χωρών του ΟΣΣΑ, δε παρέλειψε να τονίσει στο τέλος της τηλεδιάσκεψης κάποιες «θετικές δηλώσεις» της ηγεσίας των Ταλιμπάν.

Την “βόμβα” την έριξε ωστόσο  ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, ο οποίος είπε στη διάρκεια της συνεδρίασης, ότι η Μόσχα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ενός εμφυλίου πολέμου στο Αφγανιστάν, αλλά δεν προτίθεται να επέμβει σε αυτό. «Οι εξελίξεις μπορούν να πάρουν τέτοια τροπή, η οποία να εγκυμονεί άλλον έναν εμφύλιο πόλεμο στο Αφγανιστάν, επιφέροντας πρόσθετους κινδύνους και απειλές. Και φυσικά, κανένας δεν προτίθεται να παρέμβει στις εξελίξεις αυτές» δήλωσε ο Ντμίτρι Πεσκόφ. Στο ερώτημα δε, αν είναι στα σχέδια της Μόσχας κάποιος μεσολαβητικός ρόλος μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών η απάντηση ήταν «Όχι, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα».