Πού χάνει το Ισραήλ στον πόλεμο της Γάζας

Από τις εν εξελίξει επιχειρήσεις του Ισραήλ έχουν αρχίσει και εξάγονται κάποια πρώτα συμπεράσματα στο τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο. Τα εν λόγω συμπεράσματα- διαπιστώσεις αναλύονται από αρθρογράφους ειδικότερους εμού. Κοινή διαπίστωση όλων είναι ότι το Ισραήλ διαθέτει την πολεμική τεχνολογία και ικανότητα ώστε, σε συνδυασμό με την αμέριστη αμερικανική υποστήριξη, να ισοπεδώσει τη Λωρίδα της Γάζας.

Μπορεί επίσης να εξοντώσει τα στελέχη της Χαμάς που σχεδίασαν, οργάνωσαν και εκτέλεσαν την επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου 2023. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα επιτύχει στον στρατηγικό τομέα. Τι θα φέρει η επόμενη ημέρα; Θα καταστήσει μήπως το Ισραήλ και τους πολίτες του ασφαλέστερους και ικανοποιημένους;

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι απώτερος στόχος του Ισραήλ είναι η εκκένωση του βόρειου τμήματος της Λωρίδας της Γάζα και η μετατροπή της σε ένα είδος “ουδέτερης ζώνης” (no man’s land). Άλλοι εκτιμούν ότι θα εκκενωθεί όλη η Λωρίδα για να εγκατασταθούν μελλοντικά άποικοι, δηλαδή μία επιχείρηση εθνοκάθαρσης επικών διαστάσεων. Στην πραγματικότητα κανένας δεν γνωρίζει τι προτίθεται τελικώς να πράξει το Ισραήλ, ίσως ούτε η ίδια η ηγεσία του, η οποία μάλλον αυτοσχεδιάζει.

Παραβλέποντας το γεγονός ότι η εβραϊκή κοινωνία είναι βαθιά διχασμένη, αυτό που δεν μπορεί να αγνοηθεί από τις ισραηλινές ελίτ είναι το γεγονός ότι για την υλοποίηση των όποιων σχεδίων τους θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις γεωπολιτικές/γεωοικονομικές μεταβολές που έχουν επέλθει τα τελευταία χρόνια. Να διευκρινιστεί ότι είναι άλλο πράγμα η εβραϊκή κοινωνία και άλλο οι Ισραηλινοί πολίτες, καθόσον το κράτος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μία σημαντική αραβική μειονότητα.

Χαμάς και Παλαιστίνιοι

Για να αξιολογηθεί εάν τα σχέδια του Ισραήλ για οριστική εξάλειψη της Χαμάς έχουν πιθανότητες επιτυχίας ή όχι, είναι τελείως λάθος να εξεταστούν από την προοπτική του καλομαθημένου Δυτικού. Γι’ αυτόν ο βίαιος θάνατος είναι κάτι που συμβαίνει στα τηλεοπτικά σίριαλ και στις ειδήσεις, θεωρεί δεδομένο ότι το πάτημα του διακόπτη ανάβει το φως, τα ράφια στα σουπερμάρκετ είναι γεμάτα, ενώ ανά πάσα στιγμή μπορεί να επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο και να ταξιδέψει σχεδόν όπου επιθυμεί.

Η ανάλυση πρέπει να γίνει από την σκοπιά, όσο είναι δυνατόν, ενός εθνικιστή Μουσουλμάνου Παλαιστίνιου, κάτοικου της Λωρίδας της Γάζας και της Δυτικής Όχθης. Αυτός αντιμετωπίζει σε μόνιμη βάση το βίαιο θάνατο, τον εξευτελισμό από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, την αδυναμία μετακίνησης, τον κατακερματισμό της πατρίδας του από την επέκταση των εποικισμών, τις μηδαμινές προοπτικές επαγγελματικής και προσωπικής ανέλιξης, ενώ οι ελλείψεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά είναι μάλλον ο κανόνας.

Από την παρακολούθηση της δράσης της προκύπτει ότι η Χαμάς μπορεί να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά δεν είναι μία ολιγομελής φράξια όπως ήταν οι ευρωπαϊκές της δεκαετίας του 1970-1980 (RAF, Action Directe, Brigate Rosse, 17Ν, κλπ). Δεν είναι επίσης μία σεχταριστική οργάνωση που εκφράζει μία εθνοτική ομάδα εντός μίας ευρύτερης κρατικής οντότητας, όπως η ΕΤΑ ή ο IRA. Ούτε είναι μία οργάνωση που είναι άπειρη στη διοίκηση, καθόσον έχει υπό τον πλήρη έλεγχό της τη Γάζα από το 2007.

Σε καμία περίπτωση δεν ασκεί δημοκρατική ή χρηστή διοίκηση, αλλά πλέον διαθέτει έμπειρα στελέχη που γνωρίζουν πώς να παρέχουν στον πληθυσμό ένα βασικό επίπεδο διαβίωσης και κάποιες στοιχειώδεις κοινωνικές υπηρεσίες (πχ κοινωνική ασφάλιση, ιατροφαρμακευτική κάλυψη, εκπαίδευση, κλπ), να επιβάλουν το νόμο και την τάξη, να απονέμουν δικαιοσύνη, κ.ο.κ. Παράλληλα το πλέγμα εξουσίας που έχει αναπτύξει της επιτρέπει να αντλεί μαχητές από τον παλαιστινιακό πληθυσμό και να λαμβάνει ποικιλόμορφη υποστήριξη από το εξωτερικό, ώστε να διατηρείται στην εξουσία και να συνεχίζει τη δράση της.

Προφανώς και όλοι οι Παλαιστίνιοι δεν υποστηρίζουν τις μεθόδους της, ούτε είναι ικανοποιημένοι από τη διοίκησή της, αλλά σε ποια κοινωνία, δημοκρατική ή μη, είναι όλοι οι πολίτες/υπήκοοι ικανοποιημένοι από τη διακυβέρνηση; Αυτό που μετράει για κάθε καθεστώς είναι η αποτελεσματικότητά του και ένα μίνιμουμ κοινωνικής αποδοχής και όχι το ιδεολογικό περίβλημα που χρησιμοποιεί ώστε να δικαιολογεί την άσκηση εξουσίας.

Η νομιμοποίηση της εξουσίας

Στα δημοκρατικά καθεστώτα η δικαιολόγηση άσκησης εξουσίας προκύπτει από τη διενέργεια εκλογών, ανεξάρτητα του ποσοστού συμμετοχής των πολιτών σε αυτές και της εκλογικής απήχησης των κομμάτων που ασκούν την εξουσία στο σύνολο των πολιτών. Στα αυταρχικά/ θεοκρατικά καθεστώτα η δικαιολόγηση γίνεται με την επίκληση προστασίας του έθνους από εξωτερικούς ή εσωτερικούς κινδύνους (κομμουνιστικός, ιμπεριαλιστικός, κλπ), την επιβολή του θελήματος του Θεού επί γης, την προστασία της κοινωνίας από τον εκφυλισμό και την αμαρτία, κ.ο.κ.

Στην περίπτωση της Χαμάς η δικαιολόγηση άσκησης εξουσίας γίνεται με επίκληση στην ανάγκη υπεράσπισης της αξιοπρέπειας του παλαιστινιακού λαού έναντι των ισραηλινών προσβολών, την οργάνωση και διεξαγωγή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, την ανατροπή της διεφθαρμένης-αναποτελεσματικής διακυβέρνησης της ΟΑΠ στη Δυτική Όχθη και την οργάνωση της κοινωνίας πάνω σε ευσεβείς ισλαμικές βάσεις.

Δεν υπεισέρχομαι σε αξιολογικές κρίσεις ή εάν είναι απεχθής η δράση της. Η ουσία είναι ότι το κήρυγμά της έβρισκε, βρίσκει και θα συνεχίσει να βρίσκει ευήκοα ώτα στους Παλαιστινίους, όσο συνεχίζει να διαιωνίζεται η σημερινή κατάσταση. Οι εν εξελίξει επιχειρήσεις του Ισραήλ το μόνο που πετυχαίνουν είναι να ανατροφοδοτούν εκατέρωθεν τον φαύλο κύκλο αίματος και μίσους. Η συνέχιση της ίδιας αυτοκαταστροφικής πορείας, κάνει το Ισραήλ την κλασική περίπτωση χώρας που κερδίζει τον πόλεμο και χάνει την ειρήνη.

Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ προς το Ισραήλ θα βαίνει συνεχώς μειούμενη με την πάροδο των ετών. Στις ευρωπαϊκές χώρες είναι γεγονός η ύπαρξη μεγάλων αριθμών Μουσουλμάνων και Αράβων κατοίκων, οι οποίοι συνεχώς θα αυξάνονται, ανεξάρτητα από τα όποια αποσπασματικά μέτρα περιορισμού της μετανάστευσης. Η πολιτογράφησή τους για δημογραφικούς και οικονομικούς λόγους και τα συνεπακόλουθα πολιτικά δικαιώματα, θα επιδρούν καταλυτικά, όχι μόνο στο σχηματισμό κυβερνήσεων, αλλά και στις ακολουθητέες πολιτικές αναφορικά με τις σχέσεις τους με τον μουσουλμανικό κόσμο και το Ισραήλ.

Στις ΗΠΑ οι δημογραφικές τάσεις δείχνουν ξεκάθαρα την υποχώρηση των WASPs (White Anglo-Saxon Protestants) και την άνοδο πληθυσμιακών ομάδων ισπανικής (Latinos) και ασιατικής καταγωγής, με αντίστοιχη οικονομική ισχυροποίηση. Η παράλληλη μείωση της αναλογίας του εβραϊκού στοιχείου στο σύνολο του πληθυσμού, σημαίνει ότι η ισχύς και επιρροή του εβραϊκού λόμπι θα βαίνει μειούμενη, λόγω της αλλαγής της σύνθεσης και των προτεραιοτήτων του εκλογικού σώματος.

Πού χάνει το Ισραήλ

Μπορεί το Ισραήλ να θέλει να διατηρεί ψηλά στη δημόσια μνήμη το Ολοκαύτωμα, αλλά έχουν περάσει σχεδόν 80 χρόνια. Η απομάκρυνση από τη χριστιανική θρησκεία και τις ανθρωπιστικές σπουδές, καθώς και το Woke κίνημα έχουν καταστήσει τις ευρωπαϊκές νεολαίες αδιάφορες στα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου, ενώ οι νέες γενιές στις δυτικές χώρες είναι περισσότερο εξοικειωμένες με την αραβική-μουσουλμανική κουλτούρα, παρά με την εβραϊκή

Πλέον, σε μεγάλα τμήματα πολιτών το Ισραήλ δείχνει να είναι ο επιτιθέμενος και ο καταπιεστής, ενώ ο Παλαιστίνιος κερδίζει σε συμπάθεια για το δράμα του, άσχετα εάν αυτό δεν μεταφράζεται (ακόμη) σε έμπρακτη γεωπολιτική υποστήριξη. Ταυτόχρονα η μεταφορά ισχύος στην Ασία, αναδεικνύει ηγεσίες και λαούς που δεν έχουν το ιστορικό φορτίο του Ολοκαυτώματος. Στους Κινέζους, Ινδούς, Ινδονήσιους, κλπ, το Ισραήλ φαντάζει εξαιρετικά μικρό ως πληθυσμιακό, οικονομικό και γεωπολιτικό μέγεθος, συγκρινόμενο με τον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Έτσι δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η υποστήριξή τους στη διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης προς όφελος του Ισραήλ.

Καταληκτικά, το Ισραήλ δεν μπορεί να συνεχίσει για μεγάλο χρονικό διάστημα την υπάρχουσα πολιτική. Είναι κατανοητό ότι την παρούσα φάση δεν μπορεί να σταματήσει τις επιχειρήσεις, διότι διακυβεύεται η αξιοπιστία και η αποτρεπτική του ικανότητα. Θα πρέπει όμως να επιδιώξει έναν γρήγορο τερματισμό της εμπλοκής του στη Γάζα, ισχυριζόμενο ότι πέτυχε τους αντικειμενικούς σκοπούς του.

Η βέλτιστη λύση θα είναι να συλλάβει ορισμένα ηγετικά στελέχη της Χαμάς, τα οποία θα προσαγάγει σε δημόσια δίκη, κατά το προηγούμενο του Άντολφ Άιχμαν, προσπαθώντας έτσι να κερδίσει το ηθικό πλεονέκτημα στη διεθνή κοινή γνώμη, μέρος του οποίου κερδίζει η Χαμάς. Σε δεύτερο χρόνο θα πρέπει να ξεκινήσει μυστικές διαπραγματεύσεις σε ουδέτερο έδαφος με την εναπομένουσα ηγεσία της Χαμάς και την ΟΑΠ για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου και βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους, με εδαφική συνέχεια και πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Σε αυτή τη διαδικασία η Ελλάδα θα μπορούσε να παράσχει τις υπηρεσίες της, ως χώρα της περιοχής, η οποία δεν τρέφει ηγεμονικές φιλοδοξίες, διατηρεί διαύλους επικοινωνίας και με τις δύο πλευρές, είναι ετέρου θρησκεύματος, ενώ έχει επιρροή στην περιοχή μέσω του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Εννοείται ότι για να αναλάβει η χώρα μας ένα τέτοιο ρόλο απαιτείται εξαιρετική σοβαρότητα και προετοιμασία από το διπλωματικό και πολιτικό προσωπικό, απόλυτη εχεμύθεια, διακριτικότητα και υψηλό αίσθημα ευθύνης, ώστε η όλη διαδικασία να κρατηθεί εκτός του μικροπολιτικού παιγνιδιού. Διαθέτουμε τη βούληση και την ικανότητα;