Πού και γιατί ρίχνει εκατομμύρια για λόμπινγκ στην Ουάσιγκτον ο Ερντογάν

Τις συστηματικές προσπάθειες της Άγκυρας να επηρεάσει την κυβέρνηση Τραμπ μέσω λόμπινγκ καταγράφει το δίκτυο Ahval, με στόχο να επιτραπεί η πώληση αμερικανικών όπλων στην Τουρκία. Την ώρα που ο Ερντογάν κλιμακώνει την επιθετικότητά του στην Ανατολική Μεσόγειο και εισπράττει λεκτικές, έστω, παρεμβάσεις από την Ουάσιγκτον, το τουρκικό λόμπι στις ΗΠΑ εργάζεται αδιαλείπτως.

Το πρόβλημα των Τούρκων δεν αφορά βεβαίως μόνο τον αποκλεισμό τους από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35, αλλά και την αναβάθμιση των δικών της μαχητικών F-16 και την καθυστέρηση παροχής της άδειας για αγορά από το Πακιστάν τουρκικών επιθετικών ελικοπτέρων, αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί αλλοδαπών πρακτόρων (Foreign Agents Registration Act), η κρατική εταιρεία αεροπλοΐας TUSAŞ προσέλαβε την εταιρεία νομικών συμβούλων Greenberg Traurig με σκοπό να επηρεάσει σημαίνοντα μέλη του Κογκρέσου και στελέχη του Λευκού Οίκου.

Σε ό,τι αφορά την πώληση των τουρκικών ελικοπτέρων Τ129 ΑΤΑΚ στο Πακιστάν, επειδή φέρουν αμερικανικής κατασκευής κινητήρα, οι ΗΠΑ έχουν δικαίωμα να εμποδίσουν την εξαγωγή τους κατά το δοκούν. Η –σημαντική για την οικονομικά στριμωγμένη Τουρκία– πώληση, μαζί με οποιαδήποτε άλλη συναλλαγή της Τουρκίας στον τομέα της άμυνας, βρίσκεται στο στόχαστρο των αρμόδιων επιτροπών του Κογκρέσου, από τότε που οι Τούρκοι παρέλαβαν τους ρωσικούς S-400.

Έτσι, το άτυπο αλλά ντε φάκτο εμπάργκο όπλων στην Τουρκία που επιδιώκουν να εδραιώσουν Αμερικανοί βουλευτές και γερουσιαστές, προκαλεί εκνευρισμό στο επιτελείο του Ερντογάν. Γι’ αυτό και προσέλαβε την Greenberg Traurig έναντι αμοιβής 1,53 εκατομμυρίων δολαρίων μόνο για να επιτραπεί η ολοκλήρωση της σύμβασης με το Πακιστάν. Μάλιστα, η ανάθεση προβλέπει όχι μόνο την προσπάθεια επιρροής αιρετών στο Κογκρέσο, αλλά και μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης.

Λόμπινγκ από το 2015

Η χρονική στιγμή που επιλέγουν οι Τούρκοι να ενισχύσουν το λόμπινγκ στις ΗΠΑ μαρτυρά, κατά την εκτίμηση του Ahval, και την αμφιβολία τους για το κατά πόσο θα μπορεί από δω και πέρα να βασίζεται ο Ερντογάν στην προσωπική του σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο. Παρόμοια ανησυχία έχουν και για την αναβάθμιση 35 εκ των μαχητικών F-16 της Τουρκίας από την Lockheed Martin, η σύμβαση με την οποία λήγει το φθινόπωρο.

Το τουρκικό σκεπτικό έχει διπλό στόχο: Αφενός να εγείρει θέμα οικονομικών απωλειών για την αμερικανική αμυντική βιομηχανία, στην περίπτωση που συνεχίσει το Κογκρέσο να μπλοκάρει τις τουρκικές κινήσεις, αφετέρου αυτές οι πιέσεις να ωθήσουν τον Τραμπ σε ανοιχτή παρέμβαση υπέρ της Τουρκίας, όπως έκανε με τη Σαουδική Αραβία.

Άλλωστε, είναι γνωστό ότι από το 2015 η Τουρκία επενδύει συστηματικά στην ενίσχυση του λόμπι συμφερόντων της στις ΗΠΑ, για παράδειγμα χρηματοδοτώντας ιδρύματα και φορείς. Ένας βασικός λόγος ήταν η αποκάλυψη, το 2014, συνομιλιών που ενέπλεξαν το περιβάλλον του Ερντογάν με συναλλαγές που παραβίαζαν το εμπάργκο στο Ιράν, και σε σχέση με την περιβόητη υπόθεση της τράπεζας Halkbank.

Ο Ερντογάν, τα προηγούμενα χρόνια, επιστράτευσε το τουρκικό λόμπι και την προσωπική του σχέση με τον πρόεδρο Τραμπ ακριβώς για να αποτρέψει την πρόοδο της σχετικής δίκης. Σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, την περίοδο 2014-2018, μια σειρά εταιρειών νομικών συμβούλων και λόμπινγκ έλαβαν, έμμεσα ή άμεσα, χρήματα τουρκικής προέλευσης, ύψους τουλάχιστον 20 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ποιες εταιρείες λόμπινγκ ανέλαβαν συμβόλαια

Ενώ το 2014 το ποσό ανερχόταν σε 1,7 εκατομμύρια δολάρια, το 2018 είχε ξεπεράσει τα 7,3 εκατομμύρια. Στους παραλήπτες περιλαμβάνονται για παράδειγμα ο άλλοτε υπέρ των Δημοκρατικών όμιλος Gephardt, αλλά και πιο εμφανώς φιλοτουρκικές οργανώσεις όπως το ίδρυμα Turken, στο διοικητικό συμβούλιο του οποίου συμμετέχουν άνθρωποι –ή και συγγενείς– του Ερντογάν.

Ενδεικτικό παράδειγμα υπήρξε επίσης και η περίπτωση της Ballard Partners, που θεωρείται από τις ισχυρότερες εταιρείες λόμπινγκ. Σύμφωνα με έρευνα του αμερικανικού δικτύου Courthouse News, το 2017, έλαβε δύο εκατομμύρια δολάρια από την τουρκική πρεσβεία και τουλάχιστον άλλα τόσα από την αμαρτωλή τράπεζα Halkbank.

Επίσης, ρεπορτάζ Τούρκων δημοσιογράφων ανέφερε πιο συγκεκριμένη κατανομή των δαπανών λόμπινγκ. Το 2018, τα ποσά που ξόδεψε η ίδια η τουρκική κυβέρνηση ανήλθαν σε 6,59 εκατομμύρια δολάρια και αυτά που δαπάνησαν μη κυβερνητικοί φορείς σε 2,3 εκατομμύρια. Στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί καταγραφής των φορέων ξένων συμφερόντων, έγινε αναφορά σε 14 εταιρείες που λειτουργούσαν, τότε, για λογαριασμό της Τουρκίας.