Ψάχνουν συμφωνία Μπάιντεν και Ταλιμπάν σε Μόσχα και Πόλη

Είναι τέτοια η απελπισία των Αμερικανών από την χαοτική κατάσταση στο Αφγανιστάν, την πιο μακροχρόνια πολεμική εμπλοκή της πάλαι ποτέ υπερδύναμης, που ουσιαστικά ζητούν “σανίδα σωτηρίας” στις ειρηνευτικές συνόδους της Μόσχας και της Κωνσταντινούπολης, προκειμένου να βγουν από το απόλυτο αδιέξοδο που έχουν βρεθεί.

Ο Αμερικανός ειδικός επιτετραμμένος Ζαλμάι Χαλιλζάντ, ο “αρχιτέκτονας” της στρατηγικής της κυβέρνησης Τραμπ για το Αφγανιστάν (τον οποίο διατήρησε η κυβέρνηση Μπάιντεν) θα συμμετάσχει στην ειρηνευτική σύνοδο που πρόκειται να γίνει αυτή την εβδομάδα στη Μόσχα, ανάμεσα σε αντιπροσωπεία της κυβέρνησης του Αφγανιστάν και των σκληροτράχηλων ισλαμιστών μαχητών Ταλιμπάν.

Ο Χαλιλζάντλ, τον οποίο αξιωματούχοι της αφγανικής κυβέρνησης αποκαλούν περιφρονητικά «αντιβασιλέα», ήταν ο βασικός εμπνευστής της ειρηνευτικής συμφωνίας που κατέληξε η κυβέρνηση Τραμπ με τους Ταλιμπάν. Αυτή προβλέπει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, με αντάλλαγμα την δέσμευση των Ταλιμπάν, πως θα τερματίσουν τις σχέσεις τους με την διεθνή ισλαμική τρομοκρατία. Πρέπει να σημειώσουμε πως ήδη οι Ταλιμπάν πολεμούν τους ενεργούς πυρήνες που διατηρεί το Ισλαμικό Κράτος στο Αφγανιστάν, ενώ η νέα γενιά των μαχητών τους τηρεί πλέον αποστάσεις από την Αλ Κάιντα.

Το βασικό όμως πρόβλημα της συμφωνίας αυτής είναι πως, αν και οι Ταλιμπάν έχουν ελαχιστοποιήσει τις επιθέσεις τους κατά των Αμερικανών, δεν είναι διατεθειμένοι να το πράξουν αντίστοιχα εις βάρος των (διεφθαρμένων και ανυπόληπτων) φιλοδυτικών κυβερνητικών δυνάμεων, με τις ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν ένα επώδυνο δίλημμα: να συνεχίσουν την αδιέξοδη εμπλοκή της σε μία χώρα που είναι σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1978, ή να εγκαταλείψουν την φιλοδυτική αφγανική κυβέρνηση στο έλεος των Ταλιμπάν!

Δεν χωρούν ιδεοληψίες στο Αφγανιστάν

Επομένως, παρά τις ψυχροπολεμικές ιδεοληψίες του επιτελείου του Τζο Μπάιντεν, η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έφτασε να υποστηρίξει την ρωσική ειρηνευτική σύνοδο για τον πόλεμο του Αφγανιστάν, την στιγμή που αυτός είχε αποτελέσει (και με αμερικανική συνδρομή) το “Βιετνάμ των Σοβιετικών” την δεκαετία του ’80, επιταχύνοντας την διάλυση της ΕΣΣΔ.

Να σημειώσουμε πως οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν την περαιτέρω εμπλοκή του Πακιστάν, αν και η ισλαμική χώρα είναι ιστορικός τους σύμμαχος (τουλάχιστον την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου). Γνωρίζουν πολύ καλά πως το Ισλαμαμπάντ ήταν και είναι ο βασικός υποστηρικτής των Ταλιμπάν και μάλιστα τους υποστήριζε παρασκηνιακά, ακόμα και μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου!

Όμως οι Αμερικανοί, εκτός από την διπλωματική πρωτοβουλία της Μόσχας, υποστηρίζουν την σύγκληση της αντίστοιχης ειρηνευτικής συνόδου για το Αφγανιστάν στην Κωνσταντινούπολη, τον προσεχή Απρίλιο, με την τουρκική διπλωματία να σπεύδει να χαιρετίσει τη στάση της Ουάσιγκτον. Να σημειωθεί όλες οι τελευταίες ειρηνευτικές συνόδους για το Αφγανιστάν φιλοξενούνταν στο εμιράτο του Κατάρ, που αποτελεί σύμμαχο της Τουρκίας.

Ευκαιρία για τον Ερντογάν

Προφανώς ο Ερντογάν, ο οποίος έχει δείξει πως είναι έτοιμος να εκμεταλλευτεί όποια ευκαιρία του παρουσιάζεται, θα επιδιώξει να εμφανιστεί ως “ειρηνοποιός”, επιδιώκοντας μία γεωπολιτική αναβάθμιση της Τουρκίας στα μάτια της κυβέρνησης Μπάιντεν, με την οποία δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις, λόγω των αμερικανικών κυρώσεων για την προμήθεια των S-400 και της αμερικανικής στήριξης των Κούρδων στην Συρία.

Η επιτυχία της συνόδου στην Κωνσταντινούπολη (όπως και της Μόσχας) φυσικά και θα εξαρτηθεί αν τελικώς καταφέρει να γεφυρώσει τις διαφορές της αφγανικής κυβέρνησης με τους Ταλιμπάν, που αφορούν και την συμμετοχή των δεύτερων στην μεταβατική κυβέρνηση της χώρας (για την οποία πιέζουν μάλιστα οι Αμερικανοί), την στιγμή που οι ισλαμιστές μαχητές δεν δείχνουν κάποια σπουδή να τερματίσουν τις επιθέσεις τους κατά στόχων της αφγανικής κυβέρνησης.

Πάντως η πρόταση των Αμερικανών ήρθε “κουτί” στην τουρκική διπλωματία, η οποία τελευταία επιδίδεται σε ανεπιτυχείς προσπάθειες να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, χωρίς επιτυχία. Στην περίπτωση βέβαια του Αφγανιστάν, η Τουρκία θα δοκιμαστεί στα “δύσκολα”. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Ερντογάν, παρά τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του, επιμελώς απέφευγε κάποια ενεργή εμπλοκή στο Αφγανιστάν, ίσως γιατί πιστεύει στην “γεωπολιτική κατάρα” που συνοδεύει την συγκεκριμένη χώρα, η οποία αποτελεί το “νεκροταφείο των αυτοκρατοριών”.